Bijna 3 miljoen Nederlanders hebben grote geldzorgen

Hilversum steeds meer ingezet om de moed erin te houden


Het sociale gezicht van Nederland...? 

Wil van der Klift

De financiële situatie van bijna drie miljoen mensen is het afgelopen jaar, voornamelijk door inkomensdaling, verder verslechterd, blijkt uit een onderzoek van Interview NSS in opdracht van Groep Gerechtsdeurwaarders Nederland (GGN). Eén op de drie huishoudens had een kwart minder inkomen dan vorig jaar. Schandalig! En wat roept de regering? Nog even doorgaan dan komt het goed.

Vorig jaar klopten 39.000 mensen aan bij een gemeentelijke kredietbank om een schuldregeling te treffen. Dat is ruim 13 procent meer dan in 2003, toen de kredietbanken 34.500 aanvragen voor schuldsanering telden. In totaal zochten 152.000 Nederlanders hulp bij een instelling voor schuldhulpverlening. Uit het onderzoek 'Geldzaken in de praktijk' van het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting blijkt dat 42 procent van de huishoudens een schuld heeft, hypotheken niet meegerekend, 11 procent staat nooit positief. "Gezinnen die eerder net konden rondkomen, raken nu in financiële problemen", aldus de NVVK (Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet). Uit het jaarverslag blijkt dat negen van de tien aanvragen voor schuldregelingen worden gedaan door mensen die onder het modale inkomen zitten. De helft van alle aanvragers heeft een uitkering. Maar betalingsproblemen zullen dit jaar ook ertoe leiden dat meer huiseigenaren hun woning moeten verkopen. Het aantal gedwongen verkopen in 2005 zal bijna verdubbelen, voorspelt de Stichting Waarborgfonds Eigen Woningen (WSEW). En zelfs in Wassenaar staan vele tientallen bordjes met 'Te Koop' al maanden in de riante tuinen.

Even doorzetten nog zeggen vertegenwoordigers van regeringspartijen in alle toonaarden, want dan gaat het later beter. Met z'n allen nu door de zure appel heenbijten betekent een gezonde economische basis voor later. Dat soort verhalen kennen we, dat roepen de verschillende regeringen nu al vijfentwintig jaar. Maar dat sprookje zal niet lang meer instandgehouden kunnen worden. Daarvoor gelden twee redenen.

Mediamanipulatie lukt niet eeuwig

Ten eerste gaan mensen inzien dat programma's als NOVA de mensen de strot uit gaan hangen. Steeds maar weer een plek bieden aan vertegenwoordigers van regeringspartijen die altijd dezelfde verhalen ophoesten, terwijl de werkelijkheid totaal anders is, gaat zich wreken. Je kunt maar een korte tijd de 'grappige en snedige' Van Agt als joker inzetten, als de werkelijkheid elk woord onderuithaalt. Dit soort programma's keren zich op den duur tegen zichzelf.

Wat uiteindelijk overblijft zijn noodmaatregelen zoals nu in Frankrijk door Chirac moeten worden uitgevoerd. Nog nooit in zijn presidentiële loopbaan heeft hij het zo benauwd gehad als nu. De opiniepeilingen van de laatste tijd laten steeds hetzelfde beeld zien: een meerderheid van de Fransen zal op 29 mei bij het referendum over de Europese grondwet 'nee' stemmen. De onrust onder de Franse politieke elite is zo groot dat de president hoogstpersoonlijk in stelling werd gebracht. Chirac ging zich noodgewongen zelf met de campagne bemoeien. En dat deed hij uiteraard via de televisie! De presentatie is in handen gelegd van Frankrijk's populairste talkshowsterren. Als er iemand is die campagne kan voeren, dan is het Chirac. Maar het is storm in Frankrijk. Het televisie-optreden van Chirac maakte weinig indruk volgens een peiling van het dagblad Le Parisien. Het aantal Fransendat wil tegenstemmen was zelfs met 1 procent gegroeid tot 56 procent. De politiek geschoolde en strijdbare Franse bevolking geeft een duidelijk signaal af aan de rest van de arbeidersklasse van Europa. Het is niet voor niets dat heel Europa zich met Frankrijk bemoeit.

Maar zie je J.P. Huilebalk met enig gezag in ons land het volk toespreken? Nee, zelfs niet met hulp van alle media-babbelaars die Nederland rijk is. Op een bepaald moment laat ook het gezagsgetrouwe Nederlandse volk de Wiegeltjes, Van Agtjes en andere 'communicatoren' vallen als een baksteen, ondanks alle hulp uit Hilversum. Want we blijven niet inleveren, terwijl de bazen zich verrijken! De Nederlandse bevolking is wel goed, maar niet gek.

Koopkracht daalt met sprongen

De tweede reden is dat consumenten over de hele linie gedwongen worden om minder uit te geven aan producten en diensten, met name door hogere rekeningen voor energie en ziektekosten. Vooral op uitgaan, persoonlijke verzorging, luxe artikelen en woninginrichting wordt bezuinigd. Minder inkomen is, ondanks grotere leningen en hogere hypotheken, minder uitgeven. Van de 1,3 miljoen huishoudens die een verdere inkomensdaling verwachten, komt 80 procent nu al niet aan het eind van de maand uit. Van deze groep komt een kwart maandelijks minimaal 250 euro te kort. Ook staat eenderde van alle Nederlanders geregeld of continu rood. Het merendeel van de huishoudens die een inkomensdaling verwachten, merkt dus nu al een daling van hun besteedbaar inkomen. Bijna de helft van de Nederlanders geeft aan rekeningen wel eens te laat te betalen. Steeds vaker is geldtekort hiervoor de reden.

Vooral 50-plussers en gezinnen met een inkomen onder modaal (30.000 bruto) hebben het zwaar. Dat legt een zware tol op de Nederlandse economie. Daar kunnen de paar toegezegde kruimels van Zalm niet veel aan veranderen. Dat dillema kan niet worden opgelost. De economische groei van Nederland is in hoge mate afhankelijk van de magere export. De binnenlandse markt stagneert op een wijze zoals we dat lang niet hebben meegemaakt.

Nederland staat aan de vooravond van Franse toestanden. Laat ze op het Binnenhof en Gooise matras maar uitkijken met wat ze zeggen. De elektriciens staan klaar om de stroomdraden door te knippen.

Bron: HC, 9/12/13/15-4-2005 en NRC, 9-4-2005.