Een tipje van de sluier

Anna Ioannatou

Naast de belangenverstrengeling media-grootkapitaal (zie Manifest 7) is er nog een andere verstrengeling die de afgelopen tijd veel beroering teweeggebracht heeft in Griekenland. De Grieks-orthodoxe patriarchaten blijken nauw verstrengeld met de buitenlandse politiek van Griekenland.

De orthodoxe kerk is niet alleen niet van de staat gescheiden, maar is ook actief onderdeel van de burgerlijke instellingen, zij het via een indirecte politiek-ideologische inmenging.

Het aantreden een aantal jaren geleden van aartsbisschop Christodoulos ging gepaard met een verandering van tactiek van de Grieks-orthodoxe Kerk. De nieuwe aartsbisschop eiste een belangrijkere rol op in het politieke en sociale leven van het land. Aanleiding vormde de oorlog tegen Joegoslavië (1999), die scherp door hem veroordeeld werd, gepaard gaande met sterk nationalistisch gekleurde aanvallen op NAVO en VS in naam van de "religieuze broeders en zusters" (orthodoxe Serviërs). Later sprak hij zich ook uit tegen de globalisering die culturen nivelleert en wuifde dreigend met het risico van verdwijning van Griekenland als natie, handig inspelend op het bestaande wijd verbreide anti-Amerikanisme van de Grieken. In diezelfde periode probeerde de politieke leiding van het land juist een wereldser, kosmopolitischer bewustzijn bij de bevolking te kweken om haar imperialistische rol aanvaardbaar te maken.

Kerk en intrige

Na de toetreding tot de Europese Monetaire Unie (EMU) raakte de Grieks-orthodoxe kerk in conflict met het Oecumenisch Patriarchaat te Istanboel. Beide wensten voet aan de grond te krijgen in Brussel. Daarvoor had de aartsbisschop bondgenoten nodig. Dat kon alleen door de kerken en patriarchaten van de zogeheten 'orthodox-christelijke boog' (Balkan, Rusland) op te zetten tegen het Oecumenisch Patriarchaat. De oorlog tegen Joegoslavië zorgde er echter voor dat de bevolkingen van die regio's tegen Griekenland waren en dus werd de Griekse aartsbisschop een fervent tegenstander van die oorlog... Dit leidde weer tot een conflict tussen de Grieks-orthodoxe kerk en de politieke leiding van het land plus NAVO-VS. Immers, deze laatsten beschouwen de regio als een belangrijke schakel in de geostrategische keten, die van de Balkan naar Midden-Oosten en Azië loopt.

Maar aartsbisschop Christodoulos speelde ook een rol bij de benoeming van de Patriarch van Jeruzalem via een geheim agent van de Griekse inlichtingendienst, die zich jaren als priester en/of monnik had voorgedaan en bovendien connecties had met de hogere rechtelijke macht. Zo kwam de relatie van de kerk met de inlichtingendienst aan het licht plus de vermoedelijke betrokkenheid met buitenlandse geheime diensten, o.a. de Isralische Mossad. Een hele reeks van onthullingen bracht de bal aan het rollen. De verstrengeling van kerkelijke, rechtelijke, politieke en economische macht werd onthuld.

God zegene de greep!

Het Patriarchaat van Jeruzalem speelt weer een rol in de Arabisch-Israëlische tegenstellingen. Het vormt een schakel in de Israëlisch-Palestijnse betrekkingen, maar ook in Griekenland's buitenlandse politiek in die regio in het kader van de expansionistische activiteiten van het Griekse kapitaal in het buitenland en tevens als onderdeel van de globale imperialistische tactiek aldaar.

Kortgeleden kwam ook aan het licht dat het Patriarchaat van Jeruzalem Palestijns grondgebied had verkocht aan Israël, waarmee het de Arabische orthodoxen tegen zich in het harnas joeg. Vlak daarna was er heel wat te doen over het al of niet aanblijven van Jeruzalem's patriarch Irineos. Was zijn optreden te ijverig pro-Israëlisch geweest, waarmee hij de Griekse interventies in de Palestijnse kwestie en daarmee een oplossing in de zin van EU en VS bemoeilijkte? Condoleezza Rice beloofde de Griekse minister van Buitenlandse Zaken in elk geval, dat ze ook in deze kwestie zullen samenwerken...

Binnen het kader van dit artikel kunnen we slechts een tipje van de sluier oplichten en vermoedens uitspreken. Eén ding dienen we echter niet uit het oog te verliezen: op de NAVO-top van juni 2004 in Istanboel werd het actieplan voor het "Grote Midden-Oosten" goedgekeurd. De kern hiervan is de Arabische landen en de landen van Noord-Afrika ondergeschikt te maken aan de belangen van het imperialisme, ideologisch ingepakt als actie voor de democratisering van die landen. Hetgeen betekent, dat de leiding van die landen de belangen van het monopolie-kapitaal zullen moeten dienen.