De communisten in Nederland stonden vooraan in het verzet tegen de Duitse overheersers. De Waarheid, het illegale blad van de CPN, protesteerde van meet af aan tegen de anti-joodse maatregelen. (*) In totaal werden er 6 miljoen joden vermoord. Een afschuwelijke misdaad die nooit mag worden vergeten. Maar de slachting onder communisten was ook enorm. Duizenden communisten en Waarheid-activisten zijn in het verzet of in concentratiekampen omgekomen.(1) Het is schandalig dat er pogingen worden gedaan om de heldhaftige en doorslaggevende rol van communisten te verdoezelen of zelfs in een kwaad daglicht te stellen.
Het was de illegale CPN die in reactie op de razzia's in de Jodenhoek in februari 1941 tot een staking opriep: staakt, staakt, staakt! Communisten waren voor de organisatie van de Februaristaking verantwoordelijk. Het bezettingsbestuur was hierdoor totaal verrast. De Februaristaking bracht een gevoelige slag toe aan het Duitse prestige. Er werd dan ook (letterlijk) hard teruggeslagen en vooral in communistische kring vonden talloze arrestaties plaats. Tienduizenden communisten en hun vrienden, mannen en vrouwen, zijn gedurende de oorlogsjaren bij hun werk voor de Waarheid en bij andere verzetsactiviteiten vervolgd door de Duitse bezetters en hun handlangers. Duizenden verloren hun leven. In de nacht na de inval in de Sovjet-Unie door de nazi's in juni 1941 werden 400 Nederlandse communisten uit hun huizen gehaald en naar kampen afgevoerd. (2)
De Februaristaking, de eerste en enige antipogromstaking in de wereldgeschiedenis, markeert het einde van de eerste bezettingsfase. Het Nederlandse volk moest zich schikken. Nederlanders en bezetters begonnen te beseffen wat ze aan elkaar hadden. Voor de nazi's was de kans dat het Nederlandse volk vanzelf nationaal-socialistisch zou worden, definitief verkeken.
De fascisten openden, zoals overal elders, van meet af aan de jacht op communisten. De hoofdvijand van het Duitse fascisme waren de Bolsjewieken. Ruim 23 miljoen Sovjet-burgers -en militairen kwamen om. In Duitsland waren de eerste concentratiekampen voor communisten bestemd! De Duitsers richtten dan ook vanaf het begin van de bezetting van Nederland een dienst op ter opsporing en bestrijding van communisten. Wegens hun aanzienlijke rol bij het organiseren van de Februaristaking nam de repressie tegen communisten nog toe. In het westen van het land werden ongeveer 300 communisten opgepakt. Op 13 maart 1941 werden op de Waalsdorpervlakte bij Scheveningen de eerste drie communistische Februaristakers door kogels van een Duits vuurpeloton gefusilleerd. De arrestatiegolf ten gevolge van de staking beleefde in de zomer van 1941 een voorlopig hoogtepunt in die gebieden waar de CPN vanouds aanhang heeft: Amsterdam, Groningen, Den Haag, Rotterdam.
De Duitsers joegen tijdens de gehele oorlog meedogenloos op de kaders van de CPN en de Waarheid. Drieduizend communisten werden tussen 1940 en 1945 gearresteerd. Zestig procent van het kader werd tijdens de oorlog vermoord! Het is in dit verband passend stil te staan bij het feit, dat bijna de helft van de 777 namen van omgebrachte medewerkers uit de illegale pers, communisten waren. (3)
(*) Vóór 1940 leefden in Nederland 160.000 joden, waarvan er 100.000 in concentratiekampen terechtkwamen. Daarvan keerden 5200 levend terug.
Bronnen:
(1) Partij in het verzet, de CPN in de Tweede Wereloorlog. Hansje Galesloot/Suzan Legêne.
(2) De Waarheid in de oorlog, een bundeling van illegale nummers uit de jaren '40-'45.
(3) Het Vrije Woord, de illegale pers in Nederland 1940-1945. Hans van den Heuvel en Gerard Mulder. SDU uitgeverij ISBN 90 12 06447 3.