|
Als je tussen de mensen staat... Eigenlijk een slecht begin. Want door van jezelf te zeggen dat je tussen de mensen staat, geef je jezelf een exclusieve rol, verre van de bescheidenheid waarvan men zegt dat ze de mens siert. Alsof de anderen dan niet tussen de mensen zouden staan.
Tussen de mensen. Het doet me denken aan de leiding van de PvdA die eens, na een fikse verkiezingsnederlaag, de leus 'we moeten de buurten in' aanhief. Wat toen bij mij de vraag opriep: als je een levend menselijk wezen bent, dan ben je toch altijd al in de buurt? Zó bedoel ik het dus, als ik zeg: "als je tussen de mensen staat," dan hoor je nog eens wat. Niet als middelpunt, maar als deel van. Maar ook dan moet je je, om een en ander tot je door te laten dringen, van tijd tot tijd terugtrekken om overzicht te hebben.
Er gebeurt van alles. Het Nederlandse volk zegt, in navolging van het Franse, én dan nog duidelijker, néé tegen de Europese Grondwet. Huisartsen in actie, gemeentepersoneel in actie. In nog meer geledingen van de samenleving gist het. Ik zie nu nog de hoofden en lijven van ministers en andere prominente ja-propagandisten op de avond van de referendumuitslag en op de dag daarna voor me. Als bosjes tulpen met dagenlang watertekort, slap, geknakt tot in de mondhoeken; de arrogantie in haar onderkleren. Doch, dat duurt maar even. De macht, niet gehandicapt door geldgebrek en schaamte, hervindt zich snel.
Een meerderheid tegen de Europese grondwet? Dan is er iets fout gegaan met de uitleg, met de presentatie! Of het volk snapt het niet, het gaat Jan boven z'n pet! Zij die jaren achtereen de mensen hebben voorgehouden dat marktwerking en concurrentie de sleutel zijn tot gezonde rijksfinanciën én eveneens tot meer welvaart voor het volk, die zeggen nu, nu het volk begint te voelen belazerd te zijn - huisartsen, patiënten en eventuele patiënten - wij willen de gezondheidszorg niet naar de markt brengen; wat wij willen is juist goed voor u; u hebt zich laten opstoken door de nog overgebleven linkse rakkers, die achter onze goedbedoelde maatregelen altijd iets smerigs zien. Zo heeft uw meerderheid zich ook laten verleiden tot een 'nee' tegen ons toch zo menslievend Euro-project...
Arrogant, brutaal, alsof er geen Maastricht, geen Nice, geen Lissabon, of welke andere samenkomst der Euromachten is geweest. De onbeschaamdheid. Nu, en dat zeer tijdelijk, zeggen nooit gezegd en bedoeld te hebben dat alle heil voor het volk van marktwerking en concurrentie komt. Even gas terugnemen tot het volk - zeker het lagere - weer andere zaken aan z'n laaggeschoolde kop heeft. Tot het overwaait en nieuwe terreurdreiging, nationale sportprestaties of teleurstellingen, of zelfs Big Brother-nummer-zoveel de aandacht opeisen.
Wij hadden het beter moeten uitleggen. Zij dom, wij knap. Hoorde ik daar een huisarts zeggen dat gezondheidszorg nooit een verhandelbaar product op de markt mag zijn? Voor de voorstanders van het nieuwe ziektekostenstelsel is dat dom. Voor communisten - en niet voor hen alleen - is dat knap, zeker voor een kleine zelfstandige. Hoor ik daar niet steeds vaker geluiden die eertijds al de onze waren? Geluiden die tegelijkertijd naar vroeger en naar de toekomst klinken? Die de noodzakelijkheid verklanken waar het gaat om een samenleving gebaseerd op menselijke behoeften, niet op de behoeften vanenkelen maar van het geheel?
Privatisering, concurrentie, marktwerking, leken heilige woorden. Stemmen die lange tijd stom leken zijn bezig deze woorden te ontheiligen. Daar kunnen kapitalistische tulpen niet tegen, daar gaan ze van hangen. Tussen de mensen, in de zin van er deel van zijn, van méér zijn dan individu, van in de buurt zijn. Maar dan soms even terugtrekken. Nadenken over wat je gezien en gehoord hebt. En dan doorkrijgen dat er iets aan het veranderen is. Ten goede.
Of dat beklijft? Voor een antwoord op die vraag is het woord aan de doorzetters. Communisten rekenen zich daartoe. Want er staat veel op het spel. Meer mensen beginnen dat door te krijgen. Socialisme is bespreekbaar!