Kleurenspelletjes in Berlijn

Twee weken na de verkiezingen is de situatie nog steeds niet duidelijk


Sociaal-democratie toont weer eens ware gezicht.  

Marcel de Jong

De vervroegde verkiezingen hebben - zoals MANIFEST reeds meldde - geen duidelijke uitkomst gebracht. Zowel de zittende kanselier Schröder (SPD) als zijn rivaal Merkel (CDU) interpreteerden de uitslag als signaal van de kiezer dat zij hadden gewonnen.

Dit vertroebelde het zicht op de realiteit - beide partijen verloren stemmen en procenten - en leidde in eerste instantie tot een gevecht over wie de formatie-onderhandelingen zou mogen leiden. In Duitsland is er immers geen koning(in) die een informateur mag benoemen. Over het algemeen doet dat de leider van de sterkste fractie.

Maar wie is dat deze keer? CDU en CSU (de christen-democraten in Beieren) zijn twee aparte partijen, die echter niet met elkaar concurreren. Volgens deze zienswijze zou de SPD de grootste partij zijn. Omdat de CDU en de CSU niet met elkaar concurreren en quasi één geheel vormen, zouden zíj de grootste fractie zijn. Zoals het reeds in de verklaring van de DKP stond, die daags na de verkiezingen was verschenen, is volgens het Duitse kapitaal een "grote coalitie van CDU/CSU en SPD" de tweede keus na een, niet uitvoerbare, zwart-gele coalitie van CDU/CSU en liberale FDP.

Het is een openbaar geheim dat Schröder en Merkel elkaar niet mogen. Zelfs in een 'roze-zwart' kabinet, waar Merkel de kanselier zou mogen spelen, zou Schröder de dienst uitmaken, onverschillig in welke positie. Aldus werden eerst alle andere mogelijke en onmogelijke kleurschakeringen uitgeprobeerd.

Zo was er sprake van een "Jamaica"-coalitie (zwart/geel/groen). Demissionair minister van Buitenlandse Zaken, Fischer, zei al van begin af aan, dat hij niet in de weg zou lopen en jongere talenten aan de bak zou laten. Er kwam echter niets van: de verschillen tussen zwart/geel en de Groenen lagen op beslissende punten (vooral milieu) toch te veel uit elkaar.

Een andere - hilarische - (on)mogelijkheid was de 'Eritrea'-coalitie: 'rood'/goen/blauw. Daarmee was een coalitie van SPD, Groenen en de Beierse CSU bedoeld, met verwijzing naar het soms verrassend sociale beleid van de christelijk-socialen. Als de Beierse premier Stoiber kanselier mag worden, zou er misschien een kans zijn. Maar met Schröder niet.

Ook de vakbonden brachten een paar combinaties in het spel. De zeer rechtse voorzitter van de IG BCE (mijnbouw, chemie, energie), Hubertus Schmoldt, is liefhebber van 'rood'/geel/groen, ook wel 'Ampel-Koalition' (stoplicht-coalitie) genoemd. De vraag daarbij zou zijn: wie is de meest consequente neo-liberaal? Zijn tegenhanger was deze keer Jürgen Peters van de IG Metall. Deze bracht het idee van een rood/'rood'/groene combinatie in het spel, maar zei gelijk dat dat helaas (!) onmogelijk was, vanwege de drempel bij de sociaal-democraten. Interessant is dat beide vakbondsleiders sociaal-democraten zijn.

Op dit moment het meest voor de hand liggend, wellicht met andere personen, blijft de 'grote coalitie'. Het gaat daarbij nu vooral om de vraag, wie mag de 'baas' worden? De uitkomst zal voor de werkende bevolking in ieder geval funest worden: meer sociale afbraak, een sterkere teloorgang van de democratische rechten en het Duitse leger zal in de toekomst op de hele wereldbol aanwezig zijn.

In deze hele kaleidoscoop van plannetjes is er op dit moment slechts één sprankje hoop. De Linkspartij weigert - op dit moment - om mee te doen en wil zich blijven inzetten voor de sociale en democratische verworvenheden. Het belangrijkste signaal van de kiezer was immers: stop de verdere afbouw van de sociale staat, stop de neoliberale politiek!