Anticommunisme in Europa: Een spook herleeft


Klassenstrijd in Frankrijk, waar een paar weken geleden meer dan een miljoen mensen demonstreerden tegen verdergaande afbraak. De communistische vakbond CGT liep voorop...


 


 

Redactie buitenland

Het is nog maar twee jaar geleden, dat in augustus 2003 de voorzitter van de liberale groep van de Parlementaire Vergadering van de Raad van Europa met een ontwerp op tafel kwam dat de communistische ideologie veroordeelt en aandringt om maatregelen te nemen, om van de erfenis "van de voormalige totalitaire communistische staten" af te komen. Het Bureau van de Vergadering heeft het ontwerp destijds aangenomen. Een nieuw Neurenberg was noodzakelijk, aldus de minister van Justitie van Estland.

In de herfst van dat jaar volgden de bekende uitlatingen van de toenmalige EU-commissaris voor uitbreiding, Verheugen, die verklaarde dat, in overweging nemend wat de volkeren door het communisme geleden hebben, hij zelf om een verbod op communistische partijen zou vragen als hij een burger van zo'n staat zou zijn.

Maar de toenmalige centrum-linkse president van de Europese Commissie, Romano Prodi, verklaarde ook dat het verbod op een communistische partij van intredende lidstaten in geen geval reden zal zijn voor bijzondere zorg of kritiek. Intussen zijn er nieuwe lidstaten bij de Europese "familie" gevoegd, waarvan sommige communistische partijen verboden hebben, of tenminste communisten vervolgen en/of in het gevang zetten.

In februari 2004, dat wil zeggen, een paar maanden voor de toetreding van tien nieuwe EU-lidstaten, voor het merendeel voormalig socialistische landen, nam het 16de congres van de Europese Volkspartij (christen-democraten) een motie aangaande de veroordeling van het "totalitaire communisme" aan.

In mei 2005 stemde het Europees Parlement in met een uiterst anticommunistische motie, die door de christen-democratische voorzitters van de Commissie Buitenlandse Zaken van het Europees Parlement ingediend werd, en wel naar aanleiding van de 60ste verjaardag van de antifascistische overwinning.

In oktober 2005 zou de politieke commissie van de Parlementaire Vergadering van de Raad van Europa een memorandum voorleggen met een nog sterkere reactionaire inhoud dan de resolutie van het Europees Parlement, waarin een internationale veroordeling van het communisme "zonder enige verdere vertraging" geëist werd. Na veel protest werd het debat over dit memorandum verschoven.

Ditmaal is, boven de al bekende vergelijking van nazisme en communisme als twee totalitaire monsters, zelfs de klassenstrijd in het vizier, samen met de veroordeling van de "misdaden" van het communisme (die, volgens de tekst, uit de theorie van de klassenstrijd voortvloeien) en natuurlijk de zogenaamde schendingen van de mensenrechten in de voormalige socialistische landen, of, zoals zij zeggen, onder het communisme.

Een reactionaire escalatie

De hele kwestie schijnt in een ontwikkelingsproces te zijn. De systematisch verhoogde reactionaire aanvallen op de communistische ideologie, zoals in de laatste jaren binnen de officiële instellingen van Europa naar voren is gekomen, is het duidelijke gevolg van de terugslag van ongeveer 15 jaar geleden, toen de socialistische landen van het Europese continent omvergeworpen of ontbonden werden, wat in de laatste decennia zowel van binnen als van buiten onderhands voorbereid werd. Dit duidt nochtans niet alleen opeen overwinning door de kapitalistische krachten, waarmee zij een stuk van het territorium terugwonnen dat zij als gevolg van de Tweede Wereldoorlog met zijn grote antifascistische zege verloren hadden, maar het wijst ook op hun gevoelens van ongemak. Europa zelf is de bakermat van het communisme, aldus het memorandum van de Raad van Europa.

Dat is duidelijk, omdat Europa tevens de bakermat van het kapitalisme is. Waaruit de logische consequentie voortkomt, dat deze ook zijn tegenpool in zich draagt, in overeenstemming met de dialectiek der geschiedenis. En dus maken de reactionaire krachten van Europa zich zorgen. Zo'n 15 jaar geleden ging alles nog over het afsterven van het communisme en het einde der geschiedenis. Tegenwoordig is er op officieel Europees niveau sprake van een escalatie in verklaringen die zo giftig zijn, dat zelfs de fascistische slang van het bekende ei er jaloers op zou kunnen zijn.

Dit laat zien dat de reactionaire krachten het keerpunt heel goed begrepen hebben. Zo stelt bijvoorbeeld de genoemde tekst van de resolutie van het Congres van de Europese Volkspartij vast dat "er in verscheidene delen van de wereld nog steeds enkele totalitaire communistische regimes aan de macht zijn, dit zeer ten nadele van de welstand van hun volken." Een bijzonder cynische opmerking uit de mond van zulke machten, die al eeuwen lang armoede en ellende in de wereld verspreid hebben in dienst van het kapitalisme, terwijl de innerlijke tegenstellingen van dit systeem overal de voorwaarden voor sociale revolutie en socialisme voortbrengt.

Is misschien daarom in dezelfde tekst te lezen dat "het gevaar van de terugkeer van totalitaire communistische regimes niet verdwenen is, en deze ideologie de wereldvrede en de vrije ontwikkeling van naties in gevaar brengt?" Verder wordt er in de tekst naar de groeiende invloed van communistische ideeën in het algemeen verwezen. Uiteindelijk schijnt het "dode" communisme springlevend te zijn...

Niet alleen zijn volgens het memorandum van de Raad van Europa veel van de bestaande communistische partijen niet tot een veroordeling van de "misdaden van het communisme" overgegaan, maar zijn er landen waar zij voortgaan te regeren (China, Noord-Korea, Vietnam, Cuba en Laos worden genoemd).

De gevoelens van onrust bij de politieke vertegenwoordigers van het imperialistische establishment vanwege de invloed van communistische ideeën breidt zich steeds meer uit en zijn steeds meer gerechtvaardigd, want het is juist hun eigen systeem dat de sociale en economische weg bereidt, die ooit tot het ontstaan van deze wereldbeschouwing leidde en dat weten zij maar al te goed.

Bij de Europese volken komen er steeds meer tekenen van twijfel en afkeer ten opzichte van de reactionaire en volksvijandige Europese constructie. In de afgelopen 15 jaar zijn diverse instrumenten van de kapitalistische Europese eenmaking in referenda, Europese verkiezingen, opiniepeilingen enz. afgewezen. Daar bovenop kwam nog het debacle van de referenda in de oprichtende lidstaten Frankrijk en Nederland met betrekking tot het klapstuk, de "democratische" kern van Europa, de Europese Grondwet.

Wij willen daarmee niet zeggen dat al deze tekenen een radicalisering van het bewustzijn van de mensen inhouden. Maar dit zijn ontwikkelingen die wel aan de reactionaire machten van Europa duidelijk maken dat het spook uit de eerste zin van het Manifest van de Communistische Partij van Marx en Engels hen blijft vervolgen.

Hinderlijke symbolen

Het is onnodig om veel te zeggen over de fundamentele lijnen van de anticommunistische memoranda, rapporten, resoluties en uitingen van de laatste jaren op de hoogste niveau's van de Europese politieke vertegenwoordigers van het kapitalisme.

Om te beginnen de eindeloos herhaalde gelijkstelling van het nazisme/fascisme met het communisme als totalitaire monsters en van meer persoonlijke aard de gelijkstelling van Hitler met Stalin. En na de "misdaden" die de socialistische regimes begingen, konden de mensenrechten natuurlijk niet achterwege blijven. Naar het schijnt is de enige instelling die de mensenrechten respecteert de burgerlijke "democratie" met haar geschiedenis van bloedvergieten.

Zelfs de hamer en sikkel konden niet aan de gelijkstelling nazisme-communisme ontkomen. Leden van het Europees Parlement uit de Tsjechische Republiek, Estland, Hongarije, Litouwen en Slowakije, nieuwe lidstaten, die bijzonder ijverig zijn op dit punt en op regeringsniveau bijzonder Amerikaansgezind, stelden voor dit symbool te verbieden, omdat het synoniem zou zijn met het hakenkruis... In Hongarije is de rode ster reeds verboden. Ondanks dat zij ons ervan proberen te overtuigen dat zij het fascisme net zo haten als het communisme horen wij op hoog Europees niveau niet dezelfde kreten van verontwaardiging met betrekking tot uitingen en symbolen van het (neo)fascisme. De krant 'Kiriakatiki Eleftherotypia'('Sunday's Freepress', 15-5-05) publiceerde 12 elementaire fascistische symbolen, die tegenwoordig gebruikt worden. Maar hamer en sikkel en de rode ster schijnen meer te hinderen.

Deze voorbeelden laten de grenzen zien van de antifascistische gevoelens van de Europese bourgeois leiders. Tenslotte ontstaat het fascisme uit het kapitalisme. Het is zijn meest brute vorm van beheer, waarvan het communistische sociale voorstel precies het tegendeel is. Met het nazisme deelden zij de klassenhaat tegen de Sovjet-Unie. Op dezelfde manier delen tegenwoordig alle politieke schakeringen van het kapitalisme de klassenhaat tegen landen, waarin de regerende communistische partijen niet 'gevallen' zijn en daardoor het sociale systeem dat zij vertegenwoordigen evenmin. Daarom is de agressie tegen hen intensiever geworden, in het bijzonder zeer heftig en vuil tegen Cuba.

Europa's kapitalistische staten slaan zich op de borst, omdat zij de naoorlogse verdeling van Europa overwonnen zouden hebben. De verdeling tussen hun eigen staten, een hele geschiedenis van voortdurende oorlogen en massaslachtingen met de miljoenen slachtoffers van de beide wereldoorlogen in de 20ste eeuw - in beide gevallen kapitalistische vruchten - en tot aan de tegenwoordige fase van herverdeling van de wereld toe had verwoestende gevolgen voor de volken. Maar dit schijnen onbeduidende details te zijn voor de samenstellers en ondersteuners van bovengenoemde teksten.

Voor de burgerlijke 'democraten' begint de verdeling van Europa na de Tweede Wereldoorlog, toen het zogenaamde socialistische kamp als resultaat van die oorlog versterkt naar voren kwam en hen na oktober 1917 een tweede nachtmerrie bezorgde. Het resultaat van de eerste wereldwijde botsing tussen kapitalistische landen, die het begin van een nieuw tijdperk inluidde.

Na de Tweede Wereldoorlog, die wederom voortkwam uit het kapitalisme, markeerde het gehate oostelijke deel van het continent in het bijzonder een historische mijlpaal. Het was een teken aan de wand, dat het begin van het einde van het kapitalisme in zijn hoogste stadium, het imperialisme, betekende. Dit nu is het spook, dat niet gestorven is, maar weer opleeft en dehand stuurt van diegenen die teksten schrijven als bovengenoemde.

Bron: 'Rizospastis' (Orgaan van de Communistische Partij Griekenland), 10 september 2005, geschreven door A.I., vertaling Elize van Reenen.