Juridische acrobatiek in Den Haag


Foto Manifest 

Anna Gutenberg

Hoorzitting in de voortgang van het Milosevic-proces: rechters uit op afsplitsen van het Kosovo-thema. Ex-president van Joegoslavië wijst de eis af.

Alles blijft open, de zitting wordt voortgezet ondanks de bedenkelijke gezondheidstoestand van de aangeklaagde. Dat is de actuele situatie in het proces tegen Slobodan Milosevic voor het Haagse Joegoslavië-tribunaal. Het idee van de rechters om de aanklacht tegen de Joegoslavische ex-president na bijna vier procesjaren op te delen, stuitte dinsdag 29 november jl. in een hoorzitting op massief verzet van zowel aanklager als verdediging.

De openbare aanklager vreest, dat de opdeling en het naar voren halen van een uitspraak over de aanklacht inzake Kosovo, een proces over Kroatië en Bosnië in de toekomst onzeker kan maken. Milosevic, die zichzelf verdedigt omdat hij het ad-hoc Tribunaal niet erkent, verweerde zich heftig tegen maatregelen om het proces te bespoedigen.

Dergelijke pogingen die ondernomen werden sinds het begin van zijn verdediging voorjaar 2004, terwijl de aanklacht meer dan twee jaar in beslag nam en naar behoeven tijd mocht verspillen, zouden alleen maar in zijn nadeel uitwerken. Eén van die pogingen was de beslissing zijn gezondheidstoestand te misbruiken om zijn recht op zelfverdediging in te perken door de inzet van toegewezen advocaten. Deze poging om Milosevic's onthullingen over de verantwoordelijkheid van de NAVO-staten voor de bloedige conflicten in voormalig Joegoslavië te verdoezelen, strandde tot nu toe op de weigering van de getuigen van de verdediging, om zich te laten ondervragen door de advocaten Steven Kay en Gillian Higgins, die de verdachte niet erkent.

Dinsdag weerde Milosevic zich tegen de voortdurende eis van de aanklager om Kay weer als hoofdverdediger aan te stellen, om het proces onafhankelijk van zijn gezondheidstoestand ten einde te brengen. In plaats daarvan riep hij de rechters op eindelijk de aanbevelingen van de artsen te volgen (hem een periode van rust te geven en voor de presentatie van zijn verdediging voldoende tijd in te ruimen). Milosevic weersprak de logica van de rechters, dat de verdediging van het Kosovo-gedeelte bijna voltooid zou zijn, het belangrijkste argument voor hun voorstel om het Kosovo-proces af te zonderen.

Middenin zijn bewijsvoering tegen de samenhangende aanklacht een splitsing doorzetten, zou "juridische acrobatiek" zijn. Terwijl Kay en Higgins zich in het debat over de afsplitsing van de Kosovo-aanklacht niet uitspraken, sprak de 'Vriend van het Gerechtshof' (Amicus Curiae) Timothy McCormack, zich duidelijk uit ten gunste van de rechters, terwijl hij voor de rest vooral schittert door afwezigheid.

Over het algemeen geldt de regel dat een proces wordt stopgezet als een verdachte niet in staat is een proces bij te wonen, een situatie die hier allang speelt door gebrek aan tijd om de verdachte te ontzien. Tot nu toe werd die stap niet overwogen, noch werden maatregelen getroffen om de verdachte met noodzakelijke therapieën te behandelen voor zijn ziekte.

Het idee om nu plotseling tijdens de zaak Bosnië en Kroatië te twijfelen aan Milosevic's conditie om ondervraagd te worden, duidt toch wel op een nieuwe poging om ongeacht de bewijslast een veroordeling te forceren, voordat de verdachte op een gegeven moment in de rechtszaal zou instorten.

Buigen of barsten dus

Ook als het alleen voor de Kosovo-zaak zou gelden, is het verschil tussen eenmaal en tienmaal levenslang irrelevant. Volgens Milosevic is de keuze van het tijdstip om een Kosovo-oordeel door te drukken een politieke zet, zo vlak voordat de onderhandelingen beginnen over de toekomstige status van de Servische provincie; het speelt de Kosovo-Albanese separatisten in de kaart.

Het is onduidelijk wanneer de rechters een besluit zullen nemen over het splitsen van de aanklacht. Evenmin willen ze zich erop vastleggen wanneer er beslist zal worden over het advies van de cardiologen, die een pauze van enkele weken voor Milosevic voorschrijven. Zo werd dus op woensdag 30 november jl. het proces voortgezet, zonder rekening te houden met de zeer slechte gezondheidstoestand van Milosevic.

Bron: http://www.jungewelt.de/2005/12-01/005.php

Vertaling: José Höhne-Sparborth