Het verleden levend houden

Mimi Vlaskamp. (Foto Andreas Thediek)

Op 21 november jl. was ik samen met een kameraad op de herdenking van de '33 van Soesterberg'. Herdacht worden daar, ieder jaar sinds 1992, de 33 Nederlanders die op 19 november 1942 geëxecuteerd werden voor de rol die ze hadden in het verzet tegen Nazi-Duitsland.

De verzamelplek om mee te rijden met de bus was de officierskantine van de vliegbasis, aan de Kampweg in Soesterberg. Zo'n 50 volwassenen en 20 kinderen reden mee. In de kantine werden de garderobe en de koffie verzorgd door kinderen van groep 8 van de openbare basisschool 'De Egelantier', een 'zwarte' school in de gemeente Soest.

Lidia en Aysan, allebei 12 jaar oud: "We zijn hier om alle mensen te herdenken die in het verzet zaten en omgekomen zijn. Het is een project van school en het gaat over de Tweede Wereldoorlog, over mensen die in het verzet zaten die zomaar zijn doodgeschoten omdat ze voor het vaderland waren en tegen Hitler. Daarom komen wij hier om te herdenken en te helpen en zo. 't Is voor het vak geschiedenis, we praten er op school over, over Anne Frank en zo".

De herdenking vindt plaats op de fusilladeplaats van de militaire vliegbasis Soesterberg. De leden van het verzet die herdacht worden zijn arbeiders die zich van begin af aan verzet hebben tegen de overheersing door de Nazi's. Het gaat om mensen uit het hele land, o.a. ook om communisten die de Februaristaking georganiseerd hadden.

In de bus op weg van de officierskantine naar de fusilladeplaats op de basis praat ik met loco-burgemeester Krol van de gemeente Soest, waar ook Soesterberg onder valt.

Dhr Krol: "De kinderen van de school 'De Egelantier' uit Soest hebben enkele jaren geleden besloten om dit monument te adopteren. Dat is mooi omdat je daarmee de traditie van het voormalig verzet, mensen die hun leven gegeven hebben, laat overnemen door kinderen. Dat is de enige manier om de gedachte eraan levend te houden. We doen dit samen met de militaire organisatie en de 'burgerlijke gemeente' om dit zo maar even te zeggen. Het is belangrijk dat de gemeente Soest laat zien dat ze daarbij wil zijn, dat ze daar steun aan wil geven. Er is een grote groep mensen uit deze gemeente maar ook uit andere delen van Nederland gefusilleerd, het is belangrijk om daar bij stil te staan. Dit is de belangrijkste herdenking, in de gemeente Soest, naast 4 en 5 mei. Er zijn natuurlijk ook een aantal militaire herdenkingen op de basis die te maken hebben met gevallen soldaten, die worden herdacht op de 'geboortedatum' van de luchtmacht, om dat zo maar even te zeggen".

Op het parkeerterrein aangekomen vormt zich een stoet die de laatste meters naar de fusilladeplaats te voet aflegt. Op de plek aangekomen waar de executies plaatsvonden wordt de 'Last Post' gespeeld, kransen gelegd en noemen de kinderen alle 33 namen van de vermoorde mannen.

Op weg terug naar de bus, Mimi Vlaskamp: "Ik heb zelf in het verzet gezeten. Ik ben hier als vertegenwoordiger van het 'Verenigd Verzet', ik was er voorzitter van. Dat bestaat al lang, verzet 1940-1945 is 't eigenlijk. Ik ben 82 jaar oud, ik was 17, 18 jaar toen de oorlog uitbrak en ben toen meteen aan het werk gegaan. Ik viel niet zo op want ik was een jong kind,dat voordeel heb ik gehad, maar mijn broers zijn wel opgepakt. Mijn broers zijn niet hier geweest, ze waren in Vught. Een van de twee is naar een kamp gegaan, de ander is uit Vught teruggekomen, maar niet gezond meer. Ik kom hier elk jaar. Ik ben lid geweest van het bestuur van het 'Februari-comité' dat ieder jaar de herdenking bij de Dokwerker oganiseert, maar daar ben ik mee gestopt. Ik ga ieder jaar ook naar de 'Dachau-herdenking'. Het is belangrijk dat het 60 jaar later nog herdacht wordt, maar het wordt wel minder elk jaar, je merkt het hier ook".

Eenmaal weer in de bus krijgen we nog wat 'sightseeing' over het terrein van de basis: "Hier zaten de Amerikanen..., met ... straaljagers". "Het Nederlandse leger vecht voor de vrede..." Alsof dat dezelfde vrede is als waar onze kameraden voor gevallen zijn! Op weg door de dorpskern van Soesterberg meldde de officier nog dat de plaatselijke McDrive/McDonalds de oudste van het land is en waar dat wel niet door kwam... Jammer, ik had een eerbiedwaardiger einde passender gevonden.