Redactie buitenland
De winnaar van de Slowaakse parlementsverkiezingen heet Robert Fico en zijn (sociaaldemocratische) partij Smer. De partij kreeg 29 procent van de stemmen, 50 van de 150 zetels. Daarmee is Smer de grootste geworden van de zes partijen die de kiesdrempel haalden. Fico wil een derde weg tussen socialisme en kapitalisme. Het zal niet lukken.
Fico belooft een einde te maken aan acht jaar harde markthervormingen, het werk van twee regeringen onder leiding van de vorige premier, Mikulas Dzurinda (51). Zijn centrum-rechtse SDKU behaalde ruim 18 procent van de stemmen. Hij introduceerde meer marktwerking in het pensioenstelsel, het onderwijssysteem en de sociale zekerheid. Het paradepaardje van die hervormingen is de vlaktaks. Sinds 1 januari 2004 kent Slowakije slechts één tarief (19%) voor zowel de btw als voor de inkomens- en vennootschapsbelasting. De rijken spinnen er garen mee.
De neoliberale hervormingen hebben van Slowakije een economische koploper in Centraal-Europa gemaakt. Geschatte economische groei dit jaar is 6,2 procent, tegen 5,5 procent vorig jaar. De betekenis van deze economische groei is duidelijk: een kleine toplaag profiteert ervan. De meeste mensen niet. Door het voor ondernemers gunstige klimaat kent het land een grote instroom van buitenlandse investeerders. De werkloosheid zal volgens de regering dit jaar tot onder de 12 procent dalen, maar is in de grensstreek met Oekraïne nog steeds 28 procent.
Door al die economische successen is Slowakije nog steeds een van de armste landen van de Europese Unie. Want die groei kon niet anders dan ten koste van de loon- en uitkeringsafhankelijken gaan. De 5,4 miljoen Slowaken zijn moe; de markt eist zijn tol. De opkomst bij de verkiezingen bedroeg ruim 54 procent, het laagste aantal sinds 1993.
Robert Fico: "We willen meer solidariteit en sociale gerechtigheid in Slowakije". Fico is een 41-jarige jurist. De economische groei drijft volgens hem op goedkope arbeidskrachten. Hij wil de berlangrijkste hervorming, de vlaktaks, afschaffen. De welvarende bovenlaag moet 25 procent belasting gaan betalen. Fico stelt zijn programma voor als een 'derde weg' tussen socialisme en kapitalisme. Hij wil de sociale rol van de staat vergroten en de Slowaakse militaire missie uit Irak terugtrekken. Hij moet echter een coalitieregering vormen. De mogelijke coalitiepartijen hebben echter vooral rechtse programma's. Er zal dus zeer waarschijnlijk veel water bij de wijn worden gedaan. Daarom kijken de investeerders voorlopig de kat uit de boom, hoe deze 'derde weg' zal uitpakken. Derde wegen van sociaaldemocraten waren en zijn immers voor de ondernemers meestal niet al te schadelijk, integendeel. Deze verkiezingsuitslag zal slechts tot marginale verbeteringen voor de massa van de bevolking leiden.
De CP van Slowakije, gesteund door Europese Linkse Partij, kreeg slechts 89,405 stemmen (3.88%-), niet genoeg om de kiesdrempel (5%-) te halen. Dit is een achteruitgang t.o.v. 2002, toen de partij 6,3 procent behaalde. De CP verwachtte de kiesdrempel wel te halen en wijt de mislukking aan de angst bij de bevolking dat er weer een rechts kabinet zou komen. Daarom koos men massaal voor Smer.