MOOIE WOORDEN

Zinsontleding


 

Rinze Visser

"Sinds Oekraïne zich in 1991 afscheidde van de voormalige Sovjet-Unie gaat het slecht met de economie". Zomaar een zin. "Vroeger was dit een rijke stad en een belangrijk centrum voor landbouw en industrie, maar tegenwoordig gaat het hier al even beroerd als in de rest van Oekraïne". Dat was zomaar nog een zin. Gelezen, ergens in een weekblad, over naar een man zoekende vrouwen die het in dat land niet meer zo zien zitten. Wat is er aan die zinnen nou zo bijzonder? Waarom nou aandacht besteden aan zoiets?

Het communisme, communistische politiek, socialisme, socialistische landen, kortom, over alles wat hier maar in de verte mee te maken heeft wordt kwaad gesproken. Als het al niet de misdaad zelf is, dan is het wel de saaiheid, de gelijkmakerij, de somberheid en al die andere sfeerbepalende elementen waar de kleinburger in al zijn bekrompen zelfoverschatting van walgt. Waarvan de ook meegeteld willen wordende journalist en beginnend politicus voortdurend getuigen. Of, anders gezegd: het journalistiek of politiek product - meestal hetzelfde - waarmee het volk dagelijks ongevraagd, in overvloed, wordt gevoerd.

Men moet over een scherp oog en oor - dus over een fijne neus - beschikken om tussen al die dagelijkse kost zulke zeldzame zinnen te ontdekken. Let wel, men moet ook in een goede conditie verkeren - zeker als men veel moet lezen - om in die grote hoop te lang doorgekookte groenten dat piepkleine portie rauwkost te kunnen zien. Tevens moet men nog de moeite doen een en ander politiek te vertalen naar de échte waarheid. Immers, de twee geciteerde zinnen zeggen niets anders dan: onder het socialisme was het beter dan nu onder het kapitalisme...!

Tenminste dat vinden de vrouwen, de baliemedewerkster, de huisschilder, de werkloze. Dat zullen anderen, wier snel gestegen rijkdom en macht de klaagzangen en armoede van de miljoenen anderen tot voorwaarde heeft, zeker niet vinden. Want, doorgewinterde anticommunist, anticommunist uit principe of anticommunist omdat het zo hoort, dus ook politiek correcte communistenhater, als communisme, of socialisme zo u wilt, voor u misdaad betekent, dan is kapitalisme geïndividualiseerde, geprivatiseerde misdaad! U die zich druk maakte - en dat nog steeds doet - om dissidenten van het socialisme, nu gaat het om miljoenen(!) dissidenten van het kapitalisme! Ja zeker, beschaafde dames en heren, het is wel zo gemakkelijk krantenpagina's en hele boekwerken af te scheiden, conferenties te beleggen over één enkele schrijver-dissident, dan zich nu druk te maken over miljoenen economische dissidenten!

Laat de dichter/schrijver/ politicus in spé tot ons komen en wij zullen hem een hartelijk welkom bereiden, wij zullen hem in reuzenwatten leggen, wij zullen een woud van camera's aanzetten, opdat zijn woorden in alle huiskamers zullen klinken...

De miljoenen, de van hun rechten beroofden, een heel klein deel van hen zal hoogstens deel mogen uitmaken van een internationaal reserveleger, van de slavenbanenpool, die zonodig bij pieken in toonaangevende kapitalistische landen ingezet kan worden en zo ook nog als loon en arbeidsvoorwaarden drukkend element voor nationale arbeidersklassen kan dienen! Zij moeten het doen met een verdwaalde, door een eindredacteur niet als politiek incorrect getraceerde zin in een tijdschrift.

Onder het socialisme was het beter. Bij hoeveel mensen die deze zinnen wel gelezen hebben, zal de betekenis ervan zijn doorgedrongen? Als het historisch besef - zeker waar het de recente geschiedenis betreft - op een niet al te hoog peil staat, dat is de indruk die ik heb, dan zullen er velen zijn die de achteruitgang voor zoveel mensen toeschrijven aan het communisme. Want, iets dat negatief is, dat slecht is, kan toch alleen maar voortkomen uit iets dat ook zo is. Zoals een rotte appel zeker gegroeid moet zijn aan een verrotte appelboom...

De socialismehaters spreken altijd, als het over socialistische en ex-socialistische landen gaat, over 'arbeidersparadijs'. Daar spreekt zowel minachting voor arbeidersvolk uit, als het vernietigend kwalificeren van socialistische landen. Het totaal belachelijk maken! Echter, communisten spraken en spreken nooit van 'arbeidersparadijzen'. Hou toch op! Maar als we zien hoe grote massa's mensen hebben moeten inleveren en de situatie vergelijken met vroeger tijden, is het dan zo verwonderlijk als men, heel even maar, dat woord achteraf een zekere waarde toedicht? Want hier geldt voor heel veel mensen wel: vroeger was het beter...