|
Annabelle Schouten
Melkertbanen. ID-banen. Reïntegratietrajecten. Opstapbanen. Welk middel ook wordt ingezet, werkloosheid blijft een hardnekkig probleem onder kapitalistische verhoudingen, vooral in Groningen waar het werkloosheidscijfer het dubbele is van het landelijk gemiddelde: 12,4 procent. De organisatie die hieraan iets zou moeten doen, Werkprojecten Groningen (WPG), heeft echter zelf problemen om overeind te blijven op de markt.
WPG, opererend in heel Noord-Nederland, is opgericht om doorstroom naar werk en zelfstandig ondernemersschap te ontwikkelen voor (langdurig) werklozen. Met behoud van uitkering of, als ze 'geluk' hebben, met tijdelijk gesubsidieerd werk zouden zij moeten reïntegreren. Het eerste instrument, werken voor een uitkering, lijkt vooral bedoeld om het aantal uitkeringen omlaag te brengen, zodat de gemeente trots kan melden dat zij 'mensen aan het werk heeft gekregen'. Het tweede instrument, tijdelijk gesubsidieerd werk, staat al langer onder druk.
Sinds de invoering van de Wet werk en bijstand (WWB) in januari 2004 krijgen gemeenten een bepaald budget dat zij kunnen gebruiken voor reïntegratie van werklozen. In plaats van te investeren in gesubsidieerde banen, hetgeen ook mogelijk was hiermee, kiezen gemeenten voor een zo goedkoop mogelijk reïntegratietraject in publieke dienstverlening waar zijzelf verantwoordelijk voor zijn, zoals buurtcentra, welzijn en onderwijs. Het gevolg daarvan is dat ten eerste de bestaande gesubsidieerde banen onder druk komen te staan en ten tweede dat reguliere werkgelegenheid in de maatschappelijke sectoren helemaal uit het zicht is.
Ziehier op lokaal niveau het resultaat van de terugtredende overheid en de oprukkende commercialisering. Organisaties als WPG werken zelfstandig ten opzichte van de gemeente en streven ernaar om maximaal gericht te zijn op de vraag van de markt. Inspelen op de markt betekent ook zo goedkoop mogelijk diensten verrichten tegen zo hoog mogelijk rendement. En hier wringt nu precies de schoen. WPG lijdt al jaren verlies in markteconomische termen. Of ze nu daadwerkelijk echt werklozen helpen, schijnt er niet meer toe te doen.
Vorig jaar in december, toen uit het jaarverslag van WPG een niet bepaald rooskleurig beeld naar voren kwam van haar financiële situatie, besloot de gemeente Groningen maatregelen te nemen, namelijk: loonkosten omlaag brengen en uitvoering van reïntegratietrajecten stopzetten. Daarnaast gaf de gemeente een bedrag van 1,5 miljoen om een groot deel van de activiteiten in de stad draaiende te houden. Maar WPG moet uiteindelijk wel 'financieel gezond worden'.
Financieel gezond, maar ook menswaardig en gericht op maatschappelijke behoeften? Mensen perspectief bieden op een echte baan, waar zij van kunnen leven, waar zij zich ten volle kunnen ontplooien en waar het publieke belang mee is gediend zou het uitgangspunt moeten zijn van de overheid, ook de gemeente.
Van een stad met een burgerlijk links college van PvdA, GroenLinks en SP kunnen we weliswaar geen structurele veranderingen verwachten (dat zou immers antikapitalistische strijd veronderstellen), maar op zijn minst zouden de toestanden die voortkomen uit bezuiniging na bezuiniging op werkgelegenheid, op felle wijze aan de kaak moeten worden gesteld. Er zijn zat werklozen die hun eigen verantwoordelijkheid zouden willen nemen, maar daar de kans niet toe krijgen omdat er gewoonweg amper volwaardige banen zijn in Groningen en omgeving.
Overigens kan de gemeente Groningen dit jaar rekenen op een extra uitkering van de Bank Nederlandse Gemeenten, waar zij als aandeelhouder recht heeft op een deel van de reserves: 3 miljoen euro. Daar komt het normale deel van de winst nog overheen: 1 miljoen. Dit geld zou wellicht mooi gebruikt kunnen worden voor het scheppen van permanente werkgelegenheid. Maar het is nog maar de vraag waar dat geld naartoe gaat. De aangekondigde bezuinigingen van 12 miljoen euro op gemeentelijke diensten en op de gemeente-ambtenaren gaan in elk geval gewoon door, waarna deze laatsten, nu ook werkloos geworden, waarschijnlijk achteraan zullen moeten aansluiten in de rij op de reïntegratiemarkt.