Demonstratie op 2 maart jl. tegen afbraak onderwijs (Foto KKE).
Anna Ioannatou
Het nieuwe geschiedenisboek voor de zesde klas lagere school heeft zoveel stof doen opwaaien, dat er sprake is van terugtrekking. De minister van Onderwijs weigert dat tot nu toe. Het is een nationaal vraagstuk geworden, waarbij op de talloze debatten in het medialandschap van alles en nog wat wordt uitgenodigd behalve vertegenwoordigers van de KKE (Communistische Partij).
Waarmee de enige opinie die zorgvuldig balanceert tussen twee uitersten genegeerd wordt. Dat wordt tenminste geprobeerd. Die twee uitersten verwijzen naar een oud probleem in de Griekse samenleving na de strijd voor onafhankelijkheid tegen de Ottomaanse overheerser, die in 1821 begon en elk jaar op 25 maart gevierd wordt.
Die zogeheten Griekse Revolutie is een belangrijke mijlpaal in de geschiedenis van het land. De Griekse handelsbourgeoisie, ondertussen rijk en machtig geworden, wilde zich losmaken van de achtergebleven structuren van het Turkse feodalisme en de sporen volgen van de West-Europese ontwikkelingen, waar de strijd tegen het feodalisme vrijwel beslecht was in die tijd.
Vandaar ook dat de Franse Revolutie (1789) met haar ideeënpakket zeer inspirerend werkte en een soort vaandel was geworden niet alleen voor de Griekse bourgeoisie, maar ook voor de bevolking, die zich aansloot bij de bevrijdingsstrijd en daarvan spoedig het leeuwendeel op zich nam. De eerste liet zich uiteraard inspireren door de idealen van de Franse bourgeoisie en de laatste door die van Robespierre (links radicale leider van die tijd, die het volk aan de macht wilde hebben).
Dat Griekenland (behalve de Ionische eilanden) de boot gemist had van de Europese Renaissance, doordat het land 400 jaar onderdeel was van het Ottomaanse Rijk, heeft tot op heden zijn sporen in het sociaaleconomische weefsel, maar ook niet zelden in de mentaliteit achtergelaten. Sindsdien lopen er twee bewustzijnsstromingen als een rode draad door Griekenland: die van een in wezen krampachtig (misschien niet altijd zo bedoeld) ultrarechts nationalisme en die van een burgerlijk kosmopolitisme. Dus de wil bij de wereld te horen, modern te zijn, westers te zijn, waarbij Griekenland zelf en de nationale eigenheid in het gedrang komt. De eerste stroming is niet zelden een krampachtige reactie op de laatste. Deze tweedeling loopt als een rode draad door alle debatten heen naar aanleiding van het beruchte geschiedenisboekje, waarbij het ene uiterste voortdurend het andere voedt en opjuint. De gesprekken komen zo altijd terecht in een impasse, een hinken tussen beide extreme opvattingen. Al of niet opzettelijk.
Het voorstel van de KKE is: behoud en ontwikkeling van de eigen volksculturele identiteit zonder te vervallen in een bekrompen en arrogant nationalisme plus het verwerven van een nationale onafhankelijkheid en een gelijkwaardige positie in de internationale (vooral Europese) machtsverhoudingen. Iets wat sinds 1821 nooit echt tot stand is gebracht in Griekenland, dat sinds de Oudheid al mikpunt was van buitenlandse inmengingen vanwege zijn interessante geopolitieke ligging. Inmengingen die zonder binnenlandse 'medewerking' uiteraard niet mogelijk zouden zijn en waartegen bij tijd en wijle ook veel protest onder de bevolking is geweest en nog is.
De stem van de juiste middenweg wordt vrijwel niet gehoord in medialand,want de mediabonzen spelen de rol van bewustzijnsverwarring en drijven de bevolking in een identiteitsimpasse, op grond waarvan de gevestigde kapitalistische orde in deze fase beter zijn werk kan doen en zijn in wezen ondergeschikte rol aan de echte imperialistische bazen vorm kan geven. De bevolking krijgt ondertussen een totaal andere voorstelling van zaken. Hieraan wordt nu zorgvuldig vanaf zeer jeugdige leeftijd al gewerkt in de nieuwe geschiedenisboekjes, waarop gelukkig zeer veel protest is gekomen uit de onderwijs- en wetenschappelijke wereld, maar ook uit sommige politieke hoeken (zonder een echt alternatief trouwens). Een paar verbeteringen is echt niet genoeg. Voor serieus geschiedenisonderwijs is een radicaal andere maatschappijvisie nodig.