De afbraak gaat per deel, maar raakt iedereen

Maarten Muis

De voorzitter van werkgeversorganisatie VNO-NCW Wientjes blijft aandringen om ook de ontslagbescherming ter discussie te stellen bij het opstellen van een 'hervormingdsagenda', in samenwerking met de nieuwe regering en de vakbondstop. Er is een nieuw Sociaal Akkoord in de maak. De vakbond heeft een ingreep in de ontslagbescherming tot nu toe taboe verklaard, maar gestaag wordt de Nederlandse bevolking gehersenspoeld door de burgerlijke media dat de afbraak onontkoombaar is en zelfs beter voor iedereen.

In eerdere Manifesten is uitgelegd dat, en met welk belang, de regeringen en werkgeversorgansiaties nu opeens dwepen met het 'Deense' model. In Nederland kwam de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) in 2006 met een rapport dat de steun uitspreekt aan de 'hervormingsagenda' van de ondernemersorgansaties. Ook het Centraal Plan Bureau (CPB) heeft zich zeer positief uitgesproken over drastische ingrepen, zij zouden de werkgelegeheid doen stijgen. Ontslagbescherming zou niet meer van deze tijd zijn, het zou te rigide zijn en de ouderen bevoordelen ten opzichte van de jongeren.

Dit rapport zal Mei Li Vos, kersvers PvdA-parlementariër en medeoprichtster van Alternatief voor Vakbond, als grote steun ervaren voor haar visie dat de wettelijke arbeidsrechten van de 'insiders' naar het laagste niveau van de 'outsiders' moeten worden getrokken, anders is het niet 'rechtvaardig'.

In hetzelfde WRR-rapport geven de onderzoekers ook aan dat de sociale zekerheid en arbeidswetgeving van de landen van de EU steeds verder geharmoniseerd worden. Dit proces is niet, zoals de onderzoekers suggereren, een autonoom, historisch proces. Het is de, deels verborgen en deels zeer duidelijk uitgesproken, agenda van het kapitaal. De ondernemersorgansiaties en regeringen in Europa richten nu hun pijlen met name op het arbeidsrecht, in het bijzonder de ontslagbescherming. In veel landen is de socale zekerheid inmiddels ontmanteld en geprivatiseerd (in Nederland: de WIA en Wet Werk en Bijstand, in Duitsland: Harz IV). Het doel is nu flexicurity van het arbeidsrecht, waarbij één van de argumenten is dat voor jongeren de flexibiliteit al realiteit is, maar dat het wettelijk kader nog achterloopt.

De strijd voor het behoud van de zwaar bevochten arbeidsrechten wordt nu in veel gevallen per branche en in de afzonderlijke CAO-onderhandelingen gevoerd. Hierbij worden vaak alleen de oude rechten voor de 'oudere' werknemers veiliggesteld, de nieuwe werknemers worden direct met de slechte voorwaarden geconfronteerd. De Lissabon-agenda is alleen tegen te houden als er solidair opgetreden wordt. Bij de brandweer is er een stevige strijd gevoerd om het behoud van het Functioneel Leeftijdsontslag (FLO). In de havens is fors gedemonstreerd en gestaakt tegen de liberalisering van het Port Package. En al deze verslechteringen van het arbeidsrecht zijn uitvloeisels van de Lissabon-agenda. De wig die gedreven wordt tussen jongeren en ouderen in de bedrijven kan alleen bestreden worden op basis van de algemene orintatie: "Het bestaande arbeidsrecht moet versterkt worden in plaats van afgebouwd".