Eleanor Clift
Dick Cheney heeft veel weg van 'Zelig', Woody Allen's filmpersonage met het griezelige vermogen om overal op te duiken. We hadden allang een vermoeden van Cheney's duistere invloed op de regering maar nu is deze hoofdstuk na hoofdstuk beschreven in een diepgravende reportagereeks in The Washington Post. (Het begin van een poging om de familie Bush wit te wassen, of het begin van het einde van de regering Bush? nvdr)
Cheney opereert vooral in het geheim en omdat hij zo'n door de wol geverfde bureaucratische intrigant is kan hij iedereen omzeilen, inclusief president Bush die niet in staat is zijn kwaadaardige tweelingbroer te beteugelen.
Onder het mom van de nationale veiligheid is Cheney weggekomen met het inperken van de burgerlijke vrijheden, het door de vingers zien van martelingen en het beginnen van een onnodige oorlog. Ook heeft hij de milieuwetgeving aan zijn laars gelapt en zijn vrienden in de zakenwereld talloze gunsten verleend. Zijn stiekeme interventie ondermijnde de positie van het hoofd van de Amerikaanse Milieubeschermingsdienst, Christine Todd Whitman, hetgeen tot haar ontslag leidde. Hij zet het belasting- en energiebeleid en wat er nog meer in hem opkomt naar zijn hand en heeft zichzelf uitgeroepen tot de president van Big Business in de VS.
Cheney's arrogantie en zijn overtuiging boven de wet te staan kregen deze week een klap te verduren toen hij beleefd weigerde om archivarissen die toezicht houden op vertrouwelijke regeringsdocumenten gegevens over zichzelf te verschaffen. Cheney's argument hiervoor was dat hij geen deel uitmaakte van de regering omdat hij tevens voorzitter van de Senaat is. Dit was een belachelijk argument en het leidde ertoe dat er voluit de spot gedreven werd met Cheney. De Democraten blijken niet in staat om genoeg stemmen te vergaren om een eind te maken aan de financiering van de oorlog maar toen hun voorzitter in het Huis van Afgevaardigden Rahm Emanuel ermee dreigde om de geldkraan voor de projecten van de vicepresident dicht te draaien bond Cheney in.
Op de derde dag van de reeks in The Washington Post lunchte ik met Vic Gold, een oude vriend van de familie Cheney. Ik vroeg hem wat hij voelde bij het lezen van Dick's duistere avonturen. "Een geweldig gevoel van bevestiging", zei hij. In een recent boek omschreef Gold Cheney als "megamaniakaal en paranoïde". Zijn geheime koninkrijk binnen de regering heeft het presidentschap van Bush gegijzeld en de Republikeinse Partij aan de rand van de afgrond gebracht. Gold's boek dat in april verscheen heet 'Invasion of the Party Snatchers: How the Holy-Rollers and the Neo-Cons Destroyed the GOP.' De oorspronkelijke titel luidde 'How the Neo-Cons Took over the GOP', maar halverwege het schrijfproces werd Gold zo woedend dat hij 'took over' veranderde in 'destroyed'.
Het was een grote ommekeer voor de 78-jarige Gold, een veteraan binnen de Republikeinse gelederen. Hij is een intimus van de families Bush en Cheney. Ooit deelde hij een kantoor met Lynne Cheney en in 1996 was hij bereid om Dick Cheney te steunen op weg naar het presidentschap. Toen hij besloot om zich niet verkiesbaar te stellen zei Cheney tegen Gold: "Ik voel er weinig voor om driekwart van de tijd bezig te zijn met het bijeen schrapen van geld". Dat klonk Gold rationeel in de oren, hij kende het klappen van de zweep in de politiek allang omdat hij al met een hele reeks Republikeinen had samengewerkt, van zijn held Barry Goldwater tot de in ongenade gevallenSpiro Agnew en tenslotte George H.W. Bush, de 'oude man'. In tegenstelling tot anderen die Cheney al dertig jaar kennen is Gold niet van mening dat zijn vroegere vriend veranderd is. "Mensen veranderen niet, ze ontmaskeren zichzelf alleen", citeert Gold een Zwitserse schrijver. Wat Cheney overkwam is de "gelegenheid" zegt hij. Hij werd naar voren geduwd door George en Barbara Bush die geen vertrouwen hadden in hun oudste zoon. Het was de bedoeling dat Cheney als de geest van Bush sr. zou rondwaren in het Witte Huis.
Cheney ging het karwei aan met zwijgende instemming van Bush jr. en hij positioneerde zich in het centrum van de macht. Niemand had echter de mate voorzien waarin deze stille man met zijn scheve mond overal zou binnendringen en hoe verwoestend zijn invloed zou worden, voornamelijk op de oorlog tegen Irak. Gold, een tengere man met wit piekhaar en een vurig temperament noemt Bush 'President Dodo'. Hij kent hem al vanaf de campagne in 1980 en is niet van mening dat Bush dom is maar wel manipuleerbaar. 'Hij paradeert rond en speelt de rol van president', aldus Gold. 'Hij is de zwakste president die ik me kan herinneren.'
De Bush-clan waardeert loyaliteit maar ongeveer een jaar geleden bereikte Gold een punt waar zijn respect voor de oude Bush aan wiens biografie hij had helpen meeschrijven niet meer voldoende was om zijn mond te houden. In zijn ogen is de regering een gevaar geworden voor de grondwet en voor alles waar Amerika in de wereld voor staat. Hij schreef Bush sr. over het boek dat hij aan het schrijven was en kreeg een brief terug: "We zijn al lang bevriend en we zullen ook vrienden blijven. Ik weet zeker dat het me niet zal bevallen wat je over onze zoon schrijft", schreef Bush, om er op zijn typerende wijze nog aan toe te voegen: "Zelf heb ik ook geen hoge pet op van de neocons."
Cheney's grootste aanbeveling was dat hij niet probeerde om zelf president te worden. Dat onderscheidde hem van de meeste vicepresidenten die een meer persoonlijke ambitie koesteren. Hij hoefde zich geen zorgen te maken over zijn populariteit. Dat beeld raakte echter danig ontsierd. Uiteindelijk werd Cheney's onzichtbaarheid als politiek figuur zijn vergunning om te doen en laten waar hij zin in had. Het was een ontwikkeling die niemand had voorzien, vooral zijn argeloze beschermheer George Bush sr. niet.
Bron: Newsweek, 29 juni 2007, vertaling Frans Willems.