Redactie buitenland
Op 2 december zal de bevolking van Venezuela zich in een referendum uitspreken over de nieuwe Bolivariaanse Grondwet in Venezuela. Nu deze datum nadert roeren de tegenstanders zich steeds luidruchtiger. De nieuwe, op socialistische leest geschoeide, grondwet is na wijzigingen door het parlement goedgekeurd. De oppositie is falikant tegen de grondwetswijzigingen en maakt een propagandistische speerpunt van het wijzigingsvoorstel dat het mogelijk moet maken voor Chávez ook na 2013 als president te kunnen aanblijven mits de bevolking hem steunt.
Volgens de huidige regels mag Chávez zich na zijn huidige ambtstermijn, die duurt tot 2013, niet meer verkiesbaar stellen.
Als de bevolking de voorstellen steunt, krijgt Venezuela een socialistische grondwet voor een socialistische staat. Volgens Chávez is de nieuwe grondwet geen simpele hervorming, maar "een fundamentele wijziging van de structuur van de republiek." Het gaat daarbij niet om de invoering van een Cubaans of Vietnamees socialisme, maar een socialisme dat in Venezuela door de bevolking zélf wordt ontwikkeld.
Centraal staat de opbouw van de 'Volksmacht', waarbij de bevolking, bijvoorbeeld georganiseerd in gemeenteraden, het beleid van de overheid niet alleen mee zal uitvoeren, maar zelf vormgeven. Een andere belangrijke wijziging heeft te maken met 'de geometrie van de macht' en de indeling van het grondgebied. De provinciegouverneurs en burgemeesters blijven bestaan, zij het dat er andere regionale indelingen komen, maar de president krijgt meer macht om in te grijpen in de regionale en lokale politiek. Zo moet worden verhinderd dat lokale 'potentaten' een beleid voeren "dat niets te maken heeft met de revolutie."
Een derde wezenlijke verandering betreft het economische hoofdstuk. De sociale en arbeidsrechtelijke positie van de werknemers wordt aanzienlijk versterkt. Het eerste hoofdstuk van de nieuwe 'socialistische' Grondwet gaat over economische rechten. "De overheid heeft de opdracht een socialistisch economisch model op te bouwen dat is gebaseerd op humanistische waarden en het overwicht van het gemeenschappelijk belang op dat van het individu", zei de president. Een collectieve visie op de basisrechten dus, niet het recht van het 'ik', maar het recht van het 'wij' en veranderingen in de manier waarop de staat is georganiseerd.
De nieuwe grondwet zit vol met bepalingen waar de tegenstanders van Chávez niet mee kunnen leven. Er wordt een einde aan de autonomie van de Nationale Bank voorgesteld, er worden volksmilities opgericht die naast het reguliere leger actief worden, de werkdag wordt van acht tot zes uur verkort en er wordt een algemeen systeem van sociale zekerheid ingevoerd. Allemaal tegen het zere been van de heersende klasse in Venezuela.
Al met al betekenen de plannen van de gekozen regering het einde van de macht en de voorrechten van het kapitaal. Verbeten tegenstanders van Chávez hopen dat de president in botsing zal komen met het leger. De nieuwe grondwet wil het leger omvormen tot een anti-imperialistisch volksleger. De oppositie is opgetogen nu de vorige minister van Defensie, generaal Baduel, zich openlijk tegen de hervormingen heeft uitgeproken en hoopt op een militaire crisis die de stabiliteit van de regering zal doen wankelen.
Vicepresident Jorge Rodríguez beklemtoonde dat Baduel alleen voor zichzelf spreekt: "in de kazernes is niet het minste te merken van iets dat de traditionele neutraliteit in het gedrang zou brengen."
De bisschoppen van de katholieke kerk spraken zich ook al openlijk uit tegen de veranderingen. Veel lagere geestelijken weerspraken hen echter onmiddellijk. Op zondag 4 november jl. haalde Chávez, tijdens een massameeting in Caracas, nog eens uit naar de bisschoppen die de plannen aanvallen. De klassenstrijd is in Venezuela op alle fronten in volle gang.
Groepen studenten van universiteiten die bekendstaan vanwege hun oppositionele posities zijn de voorbije weken de straat opgegaan tegen de plannen van de regering. De studenten steunen echter in meerderheid de veranderingen. Ook op de universiteiten wordt de klassenstrijd uitgevochten.
Op 2 december moeten de Venezolanen de nieuwe grondwet goedkeuren in een referendum. Het ziet ernaar uit dat de oppositie wederom de verkiezingen zal aangrijpen om onrust te zaaien. Zestien van de 27,5 miljoen Venezolanen zijn ouder dan 18 jaar en staan ingeschreven op de kieslijsten. Zo'n kleine zes miljoen mensen zouden zich al bereid hebben verklaard lid te willen worden van de socialistische eenheidspartij die Chávez momenteel aan het oprichten is. De volksraadpleging kan alleen maar door grof geweld worden gesaboteerd, maar de eerste stappen op weg naar een socialistisch Venezuela zijn gezet.