Anna Ioannatou
Op 12 oktober 1953 ondertekenden regeringsvertegenwoordigers van Griekenland en de VS een bilateraal akkoord, dat de VS toestond gebruik te maken van bepaalde vliegvelden en havens in Griekenland. Volgens de mededeling was het doel Griekenland's defensie binnen het kader van het NAVO-defensiesysteem, die de vijf voorafgaande jaren al met Amerikaanse hulp op gang was gebracht, te voltooien. Voorts om de veiligheid in het gebied te versterken en de vrede te garanderen...
Dit was de derde overeenkomst na de Truman-doctrine (12/3/1947) en Griekenland's toetreding tot de NAVO (18/2/1952), waarmee 's lands reactionaire (vlak na de Burgeroorlog van 1946-49) leidende kringen hun macht probeerden te consolideren met de steun van het Noordamerikaanse imperialisme. Met dit derde akkoord werden de Amerikaanse militaire bases in Griekenland geïnstalleerd.
Op 24 februari 1947 had de Britse ambassadeur de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Marshall, geinformeerd dat het Britse imperium niet langer de Griekse regering en het koningshuis kon steunen. Gevolg: de Amerikanen namen het over, binnen een maand werd de Truman-doctrine aangekondigd, die ook voor Turkije gold.
"Het zijn wel geen perfecte democratiëen", zei Truman ten overstaan van het Congres, "maar ze vormen de poort naar de Zwarte Zee en het hart van de Sovjet-Unie."
Griekenland's toetreding tot de NAVO en de installatie van Amerikaanse bases in het land was dus duidelijk meer dan alleen bedoeld als steun voor het Griekse bourgeoisiekapitaal, in een tijd waarin dit helemaal niet zeker was van zijn bestaan na de driejarige heldhaftige strijd om nationale onafhankelijkheid door het Democratische Leger. Zoals uit het voorafgaande blijkt, ging het tevens om de internationale dimensie van de klassenstrijd, die tussen imperialisme en socialisme.
Wat de toetreding van Griekenland en Turkije tot de NAVO betekende voor de VS mag blijken uit de volgende woorden van de toenmalige minister van Buitenlandse Zaken van de VS: "De toetreding van beide landen draagt niet alleen bij tot hun veiligheid, maar ook tot die van de andere lidstaten, dus ook tot de onze. Een blik op de kaart laat het strategische belang van beide landen zien voor de defensie van het Westen. (...) Het besluit van Griekenland en Turkije om hun vrijheid en onafhankelijkheid te handhaven en om zich verder te ontwikkelen als stevige dam tegen het agressieve communisme, vooral in het Midden-Oosten, is bekend."
In 1952 vroegen de VS van de Griekse regering luchtmachtbases, hetgeen in de praktijk neerkwam op ongecontroleerd gebruik van alle Griekse luchthavens. Dit mondde uiteindelijk uit in het akkoord van 12 oktober 1953. Met dit driejarige akkoord verwierven de VS het recht net zoveel bases als ze maar wilden en waar ze maar wilden in Griekenland te installeren en overal troepen heen te brengen. De Griekse premier verklaarde officieel "gelukkig en trots" te zijn. Ondertussen werd de vervolging van verzetsstrijders verhevigd met massale executies, strafkampen, martelingen enz. Nee, de democratie was allesbehalve perfect...
In het tijdvak 1959-61 werden de eerste kernwapens op Griekse bodem geïnstalleerd. In 1967 met de militaire dictatuur beleeft Amerika's militaire aanwezigheid in Griekenland een periode van ware bloei.
In 1974, na het opstappen van de militaire junta, groeide de anti-imperialistische volksbeweging enorm en wel sterk anti-Amerikaans georiënteerd met leuzen als: 'Weg met de doodsbases' en 'Griekenland uit de NAVO'. Zolang Andreas Papandreou met de pas opgerichte Pasok nog in de oppositie was (tot 1981) sloot hij zich helemaal aan bij de leuzen van het volk ("Wij laten nog steeds ons lot als natie over aan Washington en de NAVO, dus juist aan diegenen die verantwoordelijk zijn voor onze nationale ramp.")
Zodra hij aan de macht kwam in 1981 veranderde dit. Aanvankelijk voorzichtig - het volk had immers massaal op de Pasok gestemd, die voor zo'n 70 procent van haar partijprogramma eisen van de Communistische Partij had overgenomen...
Andreas Papandreou vroeg om garanties, garantie voor de veiligheid van de oostgrenzen van Griekenland. De komende zes jaar zou hij om 'garanties' blijven vragen. De Amerikaanse bases bleven ondertussen. Ook de Amerikanen wilden modernisering, maar spraken duidelijker taal dan Papandreou: zij wensten faciliteiten van de Griekse regering in de lucht en ter zee voor de VS en de NAVO zodat "de strijdkrachten van de Sovjet-Unie in het oostelijk Middellandse Zeegebied gecontroleerd en bespioneerd konden worden."
In 1981 merkte de toenmalige minister van Buitenlandse Zaken van de VS publiekelijk op, dat de nieuwe socialistische regering van Griekenland niet van plan was de Amerikaanse militaire bases op te doeken en dat men dus niet serieus hoefde te nemen wat de Griekse premier in het openbaar verkondigde...
Op het ogenblik zijn alle activiteiten van de bases in het hele land in Soeda (op Kreta) geconcentreerd en na 11 september 2001 in staat van oorlogsparaatheid gebracht. Met de invasie in Irak fungeerde deze basis als uitvalsbasis en materiaalverzorging voor de Amerikaanse oorlogsschepen.
Ook voor de aanvallen op Afghanistan en Joegoslavië heeft de Griekse regering alle faciliteiten in de lucht en ter zee verleend, ondanks of liever dankzij de 'socialistische' regeringen, die trouwens in de meeste NAVO-landen aan de macht waren tijdens de bombardementen op Joegoslavië.
Een ieder trekke zijn conclusies...