Redactie buitenland
Over enkele dagen vindt de inauguratie plaats van de nieuwe president van Rusland (vond inmiddels plaats, nvdr). Wat sommige 'deskundigen' van buiten ons land ook zeggen over Rusland, het 'tijdperk Poetin' komt ten einde. Blijkbaar is het nu het moment om naar de resultaten van zijn regeerperiode te kijken.
De burgerlijke pers beschrijft Poetin nu als een vijand van het Westen, die de Russische democratische ontwikkeling belemmerde. De Westerse journalisten echter stellen dat Poetin Rusland een snelle economische groei en de Russen een flink gestegen levensstandaard bezorgde. Eén van de serieuze kranten schreef zelfs dat het leven van de Russen nooit eerder zo goed was.
Een deel van de ant-imperialistische buitenlandse groeperingen, zelfs een deel van de buitenlandse Communistische Partijen, geloven daarin. Ze zien Poetin als een soort van Russische Chávez. Hij bestrijdt het Amerikaanse imperialisme, zeggen ze, en in Rusland legt hij het grootkapitaal aan banden ter bestrijding van de armoede.
Hoe ziet het er in werkelijkheid uit? We beginnen met het buitenlands beleid. Ja, de retoriek van Poetin is anti-imperialistisch, maar in de uitvoerende politiek zien we dit niet terug. In tegenstelling tot het feit dat de Westerse propaganda steeds maar blijft verklaren dat Poetin de vroegere Sovjet-Unie terug wil (wat door hem steeds ontkend wordt), zijn tijdens zijn regeerperiode de banden met talloze vroegere Sovjet-Republieken verslechterd. Die landen zijn zich nu op andere landen aan het richten.
De grootste schade hebben de betrekkingen met Wit-Rusland, waarmee te zijner tijd zelfs de overeenkomst van een alliantie getekend zou worden, opgelopen. Uit angst dat bij een echte alliantie van Rusland en Wit-Rusland de bevolking Alexander Lukasjenko als nieuw staatshoofd zou kiezen, heeft Poetin dit proces op dood spoor gezet. Hij ondernam zelfs openlijk vijandige acties, door in etappes de gasprijs voor Wit-Rusland te verhogen in strijd met getekende overeenkomsten. Geen wonder dat Poetin eind vorig jaar van Lukasjenko nul op rekest kreeg, toen hij aanbood om de alliantie aan te gaan, waarbij hij de garantie wilde krijgen president van de alliantie te worden.
In de Russische buitenlandse politiek werd de ene concessie na de andere gedaan. We noemen de opheffing van de Russische militaire basis op Cuba (dat Fidel Castro uit de krant moest vernemen) en Vietnam en de stationering van Amerikaanse troepen in de vroegere Sovjet-staten in Centraal-Azië. Poetin heeft de presidenten van deze republieken ertoe overgehaald om de Amerikanen erin te laten. Het geven van toestemming voor toetreding van de Baltische staten tot de NAVO, enzovoort. Deze lijst kan erg lang worden. Misschien heeft Poetin wel méér bijgedragen aan de verzwakking van de politieke positie van Rusland dan Jeltsin.
Na de 'München-toespraak' van Poetin misschien? Helaas niet, als er iets veranderd is, dan zijn het alleen de woorden. Vorig jaar nog steunde Rusland de VN-sancties tegen Noord-Korea (Democratische Volksrepubliek Korea)en ratificeerde Poetin de overeenkomst om NAVO-troepen op Russisch grondgebied toe te laten, enzovoort. Dit jaar stuurde Poetin de Japanse premier een brief met het aanbod om de onderhandelingen te heropenen over de teruggave aan Japan van een deel van de Koerilen, dat aan Rusland behoorde.
Eind februari werd er bericht dat Rusland weigerde het gebruik van twee radarstations in Oekraïne te verlengen (Oekraïne was wel bereid om te verlengen). Deze stations hadden als doel als waarschuwing te dienen bij een nucleaire aanval. En recent nog werd er een voorstel gedaan om Russische troepen naar Afghanistan te sturen.
Als we Poetin's breed uitgemeten strijd tegen de bouw van een Amerikaans raketschild in Oost-Europa analyseren, heeft het meer weg van een capitulatie. Wat heeft hij de Amerikanen aangeboden? Om hun raketschild in Azerbeidzjan te bouwen in plaats van in Oost-Europa, en in Rusland (bij Leningrad bij het nieuwste radarstation). Misschien dat hierom de eerdergenoemde overeenkomst, NAVO-troepen op ons grondgebied toe te laten, zo haastig geratificeerd werd. Een erg vreemde strategie in een anti-imperialistische strijd. Als de vijand naar je buren wil, laat je hem dan via jouw huis gaan? Als de Amerikanen op Poetin's voorstel ingaan, zal het voor het eerst in de geschiedenis zijn dat ze op Russisch grondgebied komen, en dan ook nog geheel legaal.
Dus in het openbaar zegt Poetin het ene, maar in de onderhandelingen doet hij volledig het andere. Dat kan ook niet anders, omdat de Russische toppolitici niet alleen hun geld op westerse banken hebben staan, maar in veel gevallen wonen hun families daar ook. Daaruit voortvloeiend is de Russische buitenlandse politiek niet consistent en zeer onsamenhangend.
Wat blijft er eigenlijk over van het afwijzen van een onafhankelijk Kosovo, behalve wat holle frasen? Juist onder Poetin hebben de Russische troepen zich teruggetrokken uit Kosovo. Zelfs landen die helemaal geen anti-imperialistische politiek voeren, zoals Spanje bijvoorbeeld, erkennen geen onafhankelijk Kosovo. De levering van nucleaire installaties aan Iran? De levering van wapens aan Venezuela en Syrië? Dat waren helaas zuiver economische motieven, nl. persoonlijke materiële belangen van Poetin's club.
Zij beslissen ook in de economische sancties tegen Oekraïne, Moldavië en Wit-Rusland. Voor deze lui gaan persoonlijke belangen vóór op de belangen van Rusland. Een politiek wetenschapper merkte scherp op dat Poetin niet de eigenschappen van een politicus heeft maar van een zakenman.
Het is ook nodig om iets te zeggen over de sterkte van de krijgsmacht van Rusland, waar veel mensen in het buitenland in geloven. Ik zal enkele cijfers noemen uit vrij toegankelijke publicaties. Tijdens de acht jaar van Poetin's regering kreeg het Russische leger 27 strategische raketten en werden er 440 afgeschaft. Is de Russische nucleaire strijdmacht nu versterkt of niet? Volgens mij is het antwoord duidelijk. In dezelfde periode kreeg het Russische leger er 90 nieuwe tanks bij (gemiddeld 11 per jaar), drie (!) nieuwe vliegtuigen, en één (!) nieuw luchtverdedigingssysteem. Onder Jeltsin werd het Russische leger beter van wapens voorzien. Zijn er dan misschien de laatste periode wat meer wapens geleverd? Helaas niet. Het is waar dat sommige wapenfabrieken productie maken, maar dat is allemaal voor de export. Als je dit versterking van de militaire macht noemt... dan kun je Poetin een echte democraat noemen.
Hiermee komen we op het vraagstuk van de democratie. Vóór Poetin konden we zeggen dat er een burgerlijke democratie was in Rusland. Radio- en tv-stations konden onafhankelijk van de overheid uitzenden. De oppositiepartijen, ook de radicalen, konden er min of meer normaal functioneren. Over het algemeen werden er door de overheid geen bijeenkomsten en demonstraties enz. verhinderd. Ofschoon er ook toen al behoorlijk verkiezingsuitslagen werden vervalst, konden desalniettemin personen en organisaties die bij de autoriteiten niet geliefd waren er toch aan deelnemen en soms winnen.
Met het aantreden van Poetin is dat alles geleidelijk aan veranderd, zoals onze partij toen al heeft voorspeld. Onafhankelijke tv-stations bestaan al niet meer, behalve uitzendingen via de satelliet en via internet. Het grootste deel van de politieke partijen is haar officiële registratie kwijtgeraakt, demonstraties zijn in feite verboden, politieke bijeenkomsten staan onder strenge controle, enzovoort. Enkele dagen geleden nog heeft de politie in Moskou een protestbijeenkomst tegen het gewelddadige politieoptreden (!), met geweld verstoord. En dit was zeker niet het eerste geval. Activisten van de oppositie zijn ernstig mishandeld, worden valselijk beschuldigd van criminele activiteiten, door drugs en wapens bij hen te verstoppen. Onlangs zijn er zelfs politieke moorden gepleegd. De ergste repressie wordt gebruikt tegen de leden van de antiwesterse Nationale Bolsjewistische Partij en de Linkse Voorhoede van de Rode Jeugd. (Voor degenen die denken dat Poetin de 'Vijfde Colonne' van het Westen aanpakt.)
Tot zover deel 1 (van 2). Vertaling vanuit het Engels: Ardengo Persijn.