Redactie buitenland
Cuba bereidt zich voor op de toenemende vergrijzing met een actieve onderwijspolitiek voor senioren. In het hele land worden Universiteiten voor Oudere Volwassenen opgericht, die met beperkte middelen voor duizenden senioren een invulling van hun vrije tijd en een nieuw doel betekenen.
De seniorenpopulatie op Cuba is goed op weg om binnen twintig jaar de grootste in Latijns-Amerika en de Cariben te worden. Om die populatie actief te houden en een nieuwe motivatie te bieden, heeft het land de Universiteit voor Oudere Volwassenen opgericht. Met negenhonderd vestigingen over het hele land telt de universiteit nu al meer dan 50.000 studenten.
Het lespakket bevat cursussen rond uiteenlopende thema's zoals menselijke en culturele ontwikkeling, gezondheid, sociale zekerheid en de efficiënte organisatie van vrije tijd. De universiteiten zijn tegelijk een ontmoetingsplaats waar de studenten leeftijdsgenoten met dezelfde interesses leren kennen.
Studentes Ofelia Díaz en Magaly González, beiden in de zestig, zijn enthousiast: "Toen ik met pensioen ging, dacht ik dat mijn leven voorbij was", vertelt Ofelia. "Maar de universiteit was als een frisse wind, een nieuwe start. Het project krikt het zelfrespect van de senioren op." Zij werkte vierendertig jaar als biologielerares en geeft nu vrijwillig les aan de universiteit in haar buurt.
Voor Magaly, die een kunstopleiding en Chinese Tai Chi volgt, is de universiteit "een manier om te leren omgaan met een levensfase die ze plots had bereikt zonder enige voorbereiding. Je leert er het idee uit je hoofd zetten dat je de oudste persoon in de familie bent, en dat je alleen maar zit te wachten op de dood."
Maar de universiteit kan het succes nauwelijks bijbenen. Ondanks steun van de Confederatie van Cubaanse vakbonden (CTC), het ministerie voor Hoger Onderwijs en de Cubaanse Onderwijsvereniging slaagt de universiteit er niet in om voldoende klaslokalen, lesmateriaal en accommodatie voor het onderwijspersoneel te vinden. De individuele instellingen hebben vaak zelfs de middelen niet om essentieel materiaal zoals boeken, schoolborden of ballpoints aan te schaffen.
De universiteit moet ook nog veel werk verzetten om mannelijke studenten aan te trekken. Vorig jaar zat Díaz met amper vijf mannen in de cursus, tegenover zesenvijftig vrouwen. Volgens Díaz is dat een gevolg van de machocultuur en het bestaande stereotype dat "de plaats van de man zich buitenshuis bevindt en die van de vrouw thuis."
De snelle veroudering van de bevolking is de laatste jaren een belangrijk thema geworden op Cuba. Nu al is ruim zestien procent van de 11,2 miljoen Cubanen ouder dan zestig en binnen twintig jaar is dat zelfs voor één op de vier Cubanen het geval. De veroudering is het gevolg van het lage geboortecijfer en de economische crisis, waardoor steeds meer Cubanen het land verlaten.
Volgens Díaz is de Cubaanse samenleving niet voorbereid op de ouder wordende bevolking, maar onderzoekt de Cubaanse overheid wel hoe ze maatregelenkan nemen op het vlak van gezondheidszorg, transport, voeding en essentiële voorzieningen zoals aangepaste schoenen en kleding.
Bron: IPS/Dalia Acosta, 5-10-2007.