Redactie buitenland
Over enkele dagen vindt de inauguratie plaats van de nieuwe president van Rusland (vond inmiddels plaats, nvdr). Wat sommige 'deskundigen' van buiten ons land ook zeggen over Rusland, het 'tijdperk Poetin' komt ten einde. Blijkbaar is het nu het moment om naar de resultaten van zijn regeerperiode te kijken. (deel 2/slot)
De laatste verkiezingen zijn een farce gebleken. Alleen officieel geregistreerde partijen konden eraan deelnemen, en zoals ik eerder schreef, het merendeel van de vroegere partijen was niet meer geregistreerd. Zoals pas is uitgekomen, werd bovendien de financiering van alle partijen die wel konden deelnemen gedaan door het kantoor van de president van Rusland. Ik leg hierbij de nadruk op ALLE partijen, ook die van de zogenaamde oppositie. Bovendien hebben de autoriteiten hun toevlucht genomen tot groot-scheepse vervalsingen van de verkiezingsuitslagen. Die vervalsingen hebben vooral bij de laatste presidentsverkiezingen reusachtige vormen aangenomen. Zelfs de Communistische Partij van de Russische Federatie, loyaal aan de autoriteiten, heeft verklaard dat ze haar eigen resultaten er niet in kon terugvinden. En het was duidelijk waarom. In plaats van de behaalde 30 procent van de stemmen, kreeg hun leider Zjuganov slechts 18 procent in de officiële uitslag. En de door Poetin benoemde 'overwinnaar' Medvedev behaalde, in plaats van een reëel geachte 40-45 procent, zogenaamd een percentage van 70 procent.
In Rusland worden veel zaken opgeklopt, inclusief de officiële statistieken van Poetin (die aanzienlijk gunstiger voor hem uitpakken dan de reële cijfers) en de economische groeicijfers. De autoriteiten verstrekken nl. officiële gegevens met betrekking tot de inflatie die lager zijn dan in werkelijkheid, om daarmee indruk te maken met een snelle economische groei en verhoging van de levensstandaard. De laatste maanden, toen de bevolking meer voor haar rechten opkwam, kwamen er zelfs vaker verklaringen over sneller stijgende prijzen dan de officiële cijfers aangeven. Het Wetenschappelijk Instituut voor de Economie beweert dat in plaats van 12 procent (regering), de prijzen het afgelopen jaar met zo'n 20 procent zijn gestegen. Het Instituut voor Globaliseringsproblematiek heeft het over een prijsstijging van 25 procent. En een oligarchisch opposant, Alexander Lebedev, heeft het over een inflatiepercentage van ongeveer 30 procent (evenals de schrijver van dit stuk).
Aangezien volgens officiële cijfers het gemiddelde inkomen in Rusland met 26 procent gestegen is, blijkt dat in tegenstelling tot de verklaring van de autoriteiten de inkomens er niet op vooruitgegaan zijn, maar juist achteruit. Hetzelfde geldt voor de industriële productie.
Er is in Rusland wel sprake van economische groei, maar die wordt voornamelijk veroorzaakt door de grotere voorraden van Russische ondernemingen (de volgende luchtbel) en door het geld van de rijken dat vooral belegd wordt in de bouw van appartementen, niet bedoeld om in te wonen maar voor de handel. Miljoenen van zulke etagewoningen staan er al leeg. Bijna alle andere takken van de economie leiden nog steeds een kwijnend bestaan. Vorig jaar is de winning van olie en gas verminderd. De grote meerderheid van debevolking zit nu op ongeveer hetzelfde inkomen als in het jaar 2000, dus is in koopkracht flink achteruitgegaan.
Waar de officiële overheidspropaganda, die roept dat "de armoede overwonnen" is, op gebaseerd is blijft een raadsel. Het aantal arme mensen is helemaal niet gedaald. En het gemiddelde inkomen van de bevolking is nu maar zo'n 40 à 45 procent van dat van eind jaren tachtig. Maar dat is slechts het gemiddelde. De meerderheid van de bevolking heeft het drie- à viermaal slechter dan in de Sovjettijd. De laatste maanden zijn de prijzen zelfs nog harder gestegen. Zelfs volgens de officiële cijfers over het eerste kwartaal van 2008 zijn de prijzen met 5 procent gestegen, dat betekent 20 procent op jaarbasis. De eerste protestbijeenkomsten tegen de prijsstijgingen hebben onlangs al plaatsgevonden.
Zijn "strijd tegen het grootkapitaal" klinkt eenvoudigweg belachelijk, als we het persoonlijk vermogen van Poetin in ogenschouw nemen. In de Russische massamedia kun je berichten vinden waarin er schattingen gemaakt worden omtrent zijn vermogen: 40-70 miljard dollar. Ik benadruk het nog eens, geen miljoenen, maar miljarden. Dan blijkt dat Poetin één van de rijkste mensen van de wereld moet zijn. Dus moet hij de strijd aanbinden met zichzelf?
Ik zou hier nog veel meer aan kunnen toevoegen: de corruptie, die onder Poetin alle perken te buiten ging, het politiegeweld, het leger rijksfunktionarissen dat verveelvoudigd is, enz. Maar een krantenartikel biedt hier te weinig ruimte voor. Ik zal daar in de toekomst nog dieper op ingaan, maar nu moeten we het nog hebben over het 'tandem' Poetin-Medvedev.
Poetin heeft lang geaarzeld om met een oplossing te komen voor de machtswisseling. Door voor de functie van eerste minister te kiezen, heeft hij voor zichzelf het onvoordeligste besluit genomen. Veel mensen, mezelf incluis, hebben tot het laatste moment niet geloofd dat hij dat zou doen, omdat de negatieve kanten daaraan duidelijk zijn. Ten eerste is het in Rusland zo dat de eerste minister verantwoordelijk is voor de sociale en economische situatie in het land. In een situatie zoals nu, van een reeds ingezette wereldwijde economische depressie, zal ieder op deze post al gauw in de positie van de zondebok terechtkomen. Echter ook zonder de wereldwijde economische depressie zal het resultaat hetzelfde zijn.
Poetin heeft geen echt goede kijk op de economie (hij vertrouwt er bijvoorbeeld op dat de prijzen slechts met 10 procent per jaar stijgen) en hij is niet de meest briljante manager. Toen hij in het verleden zijn eigen ideeën liet uitvoeren, bleken de resultaten desastreus. We herinneren ons bijvoorbeeld een reorganisatie van het ambtenarenapparaat, waardoor bijna een jaar lang het werk op ministeries en departementen heeft stilgelegen. Of de praktische afschaffing van sociale fondsen, die een explosie van ontevredenheid teweegbracht.
Dus als dhr. Medvedev een reden nodig heeft om de nieuwe eerste minister te ontslaan, zal hij er ongetwijfeld één kunnen vinden. Formeel heeft hij er trouwens niet eens een goede reden voor nodig, volgens de grondwet kan hij dat met één pennenstreek doen. Poetin kan echter niet te lang op de post van eerste minister blijven zitten. Hij wilde die alleen om ervoor te zorgen dat de macht aan dhr. Medvedev werd overgedragen. Tot het eind van dit jaar blijven zitten zou voor hem het beste zijn, maar het is moeilijk te voorzien hoe een en ander zich zal ontwikkelen. Nu al blijken fricties tussen de president en de eerste minister onvermijdelijk te zijn. Dhr.Poetin heeft duidelijke redenen waarom hij zijn eigen positie wil veiligstellen. Onlangs deed hij iets wat nog nooit eerder in de wereldgeschiedenis voorgekomen is, hij werd voorzitter van de partij van de macht 'Verenigd Rusland', terwijl hij daar zelf geen lid van is. Hij kon echter niet op veel steun rekenen voor deze vreemde constructie, van elke ideologie verstoken.
Bovendien heeft dhr. Medvedev al een bekende econoom, Sergey Glazyev, benoemd voor de functie van hoofd van zijn 'denktank', waaruit blijkt dat hij op z'n minst twijfels heeft over het huidige beleid van Poetin. Het is eigenlijk ook niet verrassend. De acht jaar van de Poetin-regering hebben Rusland geen welvaart gebracht. Er heerste wel stabiliteit, maar dan zoals op een begraafplaats. Zelfs daar komt echter een einde aan.
(*) Sergey Skvortsov is algemeen secretaris van het Centraal Comité van de CPSU.
Vertaling vanuit het Engels door Ardengo Persijn.