Dit jaar is het 150 jaar geleden dat Darwins 'The Origin of Species' verscheen. Er verschijnen nu veel publicaties over Darwin en diens theorieën. Manifest zal elders in dit jaar op gepaste wijze aandacht schenken aan de grondlegger van de evolutietheorie. Gedragsbioloog Mark Nelissen presenteert een darwinistische kijk op ons brein in 'De breinmachine'. Hij legt uit hoe emoties en gevoelens, wanneer het er echt op aankomt, de overhand nemen bij het sturen van ons gedrag. Er was een tijd dat men dacht dat gevoelens als verliefdheid waren uitgevonden door dichters en romantici, tegenwoordig weet men beter. Het klinkt niet erg poëtisch, maar emoties zijn - net als de bloeddruk en de werking van enzymen - biologische systemen. Het boek is bedoeld voor iedereen die de mens en zijn binnenkant 'een ietsje beter wil begrijpen'.
Mark Nelissen, uitgeverij Lannoo, ISBN 978 90 209 7622 9, prijs 19,95 euro.
Ons stresssysteem heeft een essentiële, beschermende functie. Door een ingenieus samenspel van hormonen en andere stoffen zorgt het ervoor dat ons organisme elke vorm van fysieke of emotionele belasting de baas kan. Maar het systeem kan uit balans raken, vooral als de druk te hoog wordt of nooit ophoudt. Onze stresshormonen slaan dan op hol, of zijn juist te weinig actief. In dat geval beschermen ze ons niet meer, maar ondermijnen ons psychisch en lichamelijk.
In dit baanbrekende boek leidt Boudewijn Van Houdenhove ons binnen in de fascinerende wereld van het moderne stressonderzoek. Hij laat zien hoe een ontregeld stresssysteem een ingrijpende impact kan hebben op onze gezondheid en een rol kan spelen in diverse 'welvaartsziekten': depressie, hart- en vaatziekten, obesitas, diabetes, fibromyalgie, chronisch vermoeidheidssyndroom ...
Groot nadeel van het boek is dat de relatie tussen stress en werkomstandigheden niet of nauwelijks wordt gelegd. De conclusies tenderen daarom allemaal in de richting van het veranderen van de persoonlijke leefstijl, niet van de arbeidsomstandigheden. Wie echter meer over de aard van stress wil weten kan in dit boek het nodige vinden.
Boudewijn Van Houdenhove is psychiater en hoogleraar medische en gezondheidspsychologie aan de K.U. Leuven. Hij is een pionier op het gebied van het onderzoek naar het verband tussen lichamelijke en psychosociale aspecten van ziek zijn. Hij publiceerde diverse erg succesvolle boeken over o.m. chronische pijn en chronische vermoeidheid.
Boudewijn Van Houdenhove, Uitgeverij Lannoo (www.lannoo.com), ISBN 9020960202, prijs 17,95 euro. (Paperback, 330 blz)
Een leven lang werken bij dezelfde baas is er allang niet meer bij. 'Jong' en 'dynamisch' zijn de sleutelwoorden voor moderne werknemers, ervaring doet er niet meer toe. Werd er vroeger van u verwacht dat u zich settelde, nu bent u ouderwets als u dat doet. Talent en vakmanschap, solidariteit en gemeenschapszin lijken niet meer te tellen. Bedrijven veranderen zelf om de haverklap van identiteit, ze reorganiseren en fuseren.
De gezaghebbende socioloog Richard Sennett laat overtuigend zien hoe de veranderingen in ons werkende leven een grote invloed hebben op onze identiteit. Managementgoeroes en hervormers verwachten alle heil van mondiale, flexibele ondernemingen. Anders dan statische, bureaucratische bedrijven bieden ze werknemers grote vrijheid en kansen op ontplooiing. Sennett stelt daarentegen dat de nieuwe economie nieuwe sociale en emotionele trauma's veroorzaakt. Slechts een bepaald soort persoonlijkheid floreert in een fragmentarische, onstabiele werkomgeving: de vrijemarkteconomie beloont mensen die op zichzelf zijn gericht en vooral denken aan de korte termijn.
Sennett geeft in 'De cultuur van het nieuwe kapitalisme' niet alleen een haarscherp en genadeloos beeld van hoe de nieuwe economie ingrijpt in ons dagelijks leven, hij pleit ook voor een duurzamere vorm van werken en ondernemen.
Richard Sennett, Meulenhoff (2007), ISBN-13: 9789029079211, prijs 17,95 euro. (Paperback, 160 blz)