Marcel de Jong
Centraal in de coalitie-overeenkomst van CDU/CSU en de liberale FDP staat een belastinghervorming, de belangrijkste eis van de versterkte FDP. In 2009 komen daardoor al 14 miljard euro minder aan belastingen binnen. Bovendien geeft de overheid één miljard weg aan de erfenisbelasting en meer dan twee miljard aan de concerns. Groeiende inkomsten zijn voorlopig niet te verwachten, integendeel! Voor januari 2011 is bovendien een grote belastinghervorming gepland, waarschijnlijk worden diegenen met een hoger inkomen extra bevoordeeld.
Duidelijk is nu al dat arme mensen het slechter zullen krijgen. Er komt een eenheidspremie voor het ziekenfonds en alle kostenstijgingen zullen in de toekomst door de verzekerden zelf moeten worden betaald. In het kader van de Hartz-IV-regelingen is er bovendien sprake van een vermindering van de uitkeringen door kortingen op de eenmalige uitbetalingen. In de toekomst mogen lonen tot 30 procent lager zijn dan in de cao's geregeld is en natuurlijk zal ook dit kabinet het minimumloon niet invoeren.
Tot 2013 prijkt er een gat van 500 miljard euro in de staatsbegroting. De nieuwe minster van Financiën, Wolfgang Schäuble, heeft al aangegeven dat al deze belastinggeschenken alleen kunnen plaatsvinden als er financiële ruimte voor is.
Want dat is een groot probleem van de begroting: de financiële en economische crisis is daarin niet zichtbaar. Het gehele plan is gebaseerd op de hoop dat het langzaam maar zeker weer beter gaat en dat vooral de belastingverlagingen een duidelijk voelbare impuls voor de economische groei zullen betekenen. Dat dit een misrekening zal worden moet iedereen duidelijk zijn die maar een beetje verstand van zaken heeft. De redenen voor de crisis waren immers niet de te hoge belastingen, maar een toenemende concentratie van kapitaal op zoek naar beleggingen gepaard gaande met ontoereikende koopkracht van de bevolking, en in deregulering en privatisering.
Het is dus absoluut onzeker of er een stabiele basis zal zijn voor een economische opleving. De Duitse economie is in 2009 rond vijf procent achteruitgegaan en er werd voor 124 miljard euro minder aan goederen en diensten geproduceerd. Er zijn duidelijk minder producten nodig, dat kan niet enkel met 'Kurzarbeit' worden opgevangen. Dat zal er toe leiden dat de werkloosheid duidelijk verder zal stijgen. Daardoor worden op hun beurt de sociale uitkeringen en de binnenlandse vraag verder verzwakt en het gevaar van een nieuwe ineenstorting groeit. Een versterking van de binnenlandse vraag o.a. door een wettelijk minimumloon, versterking van de vakbondsrechten en massale openbare investeringsprogramma's zijn van 'zwart-geel' niet te verwachten.
Binnen de begrotingen voor openbare werken is de catastrofe niet te overzien. Volgens planningen van het minsterie van Financiën van augustus jl. zal het tekort tot 2010 oplopen tot 150 miljard euro in de kassa's van de regering, de bondslanden, de gemeenten en de sociale uitkeringsinstanties. Tot 2013 dreigt een gat van 500 miljard euro.
De 'Deutscher Städtetag' (DST) (te vergelijken met de Ned. Vereniging van Gemeenten) waarschuwde de bondsregering in oktober de gevolgen voor dedienstverlening van de gemeenten aan de burgers in acht te nemen. De voorzitter van de DST, de Frankfurtse burgemeester Petra Roth (notabene CDU-lid) zei: "De financiële situatie van veel steden is nu al catastrofaal en zal in het komende jaar nog meer verduisteren."
Vanaf 2011 begint een in de grondwet opgenomen schuldenrem te werken. Daarna zijn er maar twee mogelijkheden om de begrotingstekorten tegen te gaan: óf een op de massakoopkracht georiënteerd economisch beleid en een stevige belasting op de rijken en vermogenden, óf massale afbraak van het sociale stelsel. Dit zal veel verder gaan dan wat ten tijde van Schröder/Fischer is begonnen, er dreigt dan een afbraakagenda 2020.
Daarvan staat natuurlijk niets in de coalitie-overeenkomst. Dat heeft te maken met de aanstaande verkiezingen. In mei 2010 zijn er verkiezingen in het bondsland Noordrijn-Westfalen. Daar wil de CDU haar regeringsverantwoordelijk houden en dus ook de meerderheid in de Bondsraad. Dan is er tot eind 2012 een lange periode zonder verkiezingen.
De komende tijd zal het toenemen van de werkloosheid (Opel staat nog steeds op de agenda, nu vallen er duizenden arbeidsplaatsen bij Quelle weg, BP in Gelsenkirchen heeft het schrappen van 500 banen aangekondigd, enz.) ook leiden tot versterkte economische conflicten. Vanaf de zomer 2010 zullen Merkel & Westerwelle proberen hun 'agenda 2010' te realiseren. Het is aan ons hen tegen te houden.