download

KLASSIEK EN ACTUEEL

"(...) Troelstra was in de eerste plaats een uiterst vurige agitator, hij wist de massa te wekken, niet alleen door zijn gesproken woord, maar ook door zijn geschriften. Hij was een onrustig-zoekende geest, bezield met een vurige hervormingsdrang en een diepe afkeer van het kapitalisme. Hij had ongetwijfeld een sterk instinct voor parlementaire politiek, hij was een parlementariƫr in grote stijl, maar hij was een leider die zich boven en tegenover de massa plaatste zoals zijn individualistische geest dat eiste en zoals dit uit zijn gebrek aan vertrouwen in de massa voortsproot. Hij was niet, wat van een socialistisch leider wordt geƫist, met de massa verbonden, hem ontbrak de verbondenheid van zijn leven met de proletarische organisaties. Vandaar dat hij verkeerde leiding gaf, hij leidde feitelijk niet, maar maakte gebruik van de massa voor de politiek, die hij persoonlijk juist achtte. Ten opzichte van de maatschappelijke ontwikkeling miskende hij het woord, dat zonder een revolutionaire theorie ook geen revolutionaire politiek mogelijk is, door te betogen dat: "aan theorie en beweging worden verschillende eisen gesteld". Hij miskende dus dat de marxistische theorie de som is der historische ervaringen van economische, maatschappelijke en staatkundige feiten, die door het grote genie van Marx tot een wetenschappelijk systeem zijn samengevat, waardoor de beweging van haar utopische misvattingen werd bevrijd. (...)"

Uit:Herinneringen uit mijn leven, Louis de Visser, 1939.