Anna Ioannatou
Aangezien in Griekenland de scholen tegen half september opengaan na een maandenlange onderbreking (vanaf eind mei), is het niet zo gek in dit nummer van Manifest eens aandacht te besteden aan het onderwijs. Temeer daar de meerderheid van de lagere en middelbare scholen dit jaar van start gaat zonder boeken, zonder geld voor de schoolcommissies die voor functioneel onderhoud zorgen en de universiteiten niet van start kunnen gaan vanwege studentenbezettingen als protest tegen de nieuwe wet op het hoger onderwijs.
Deze bezettingen lokten heel wat commentaar uit, waarvan we de Manifestlezer een paar opvallende staaltjes niet willen onthouden. Volgens premier Papandreou heeft zijn partij (PASOK) op de nieuwe wet gestemd om af te raken van het 'Sovjet model', dat in Griekenland heerst... Hoe eens deze 'socialisten' het zijn met de traditioneel rechtse aanhangers van hetzelfde liberalisme, mag blijken uit de commentaren van journalisten uit de krant 'Kathimerini' (centrumrechts). De een prees de regering omdat zij met haar beleid een eind maakt aan het "verzet tegen het kapitalisme" en de ander schreef dat met deze wet de regering is overgegaan tot "bevrijding" van het hoger onderwijs "na 30 jaar communistische bezetting".
De krant schreef dat het land voor het eerst sinds de oprichting van de Griekse staat een regering heeft met zeer geavanceerde of zelfs extreem liberale opvattingen: "Zelfs de mentor van het neoliberalisme op wereldniveau, de voormalige premier van Groot-Brittannïe, Margaret Thatcher, heeft zulke drastische veranderingen niet aangedurfd op zo korte termijn als de Griekse premier en voorzitter van de Socialistische Internationale Jorgos Papandreou en diens ministerraad..."
Voor de volledigheid: het protest komt niet alleen van studenten, maar van de grote meerderheid van de universitaire gemeenschap na maanden van felle protesten o.a. ook door hoogleraren, rectoren magnifici enz.
Met de nieuwe wet worden "economische prioriteiten richtsnoer" voor het functioneren van het hoger onderwijs. De universiteit zal 'ontstatelijkt' worden (het woord 'privatiseren' wordt steeds meer vermeden) en "door de markt beoordeeld worden" op haar functioneren en op wat voor wetenschappers zij zal "produceren" (Papandreou). Een voorproefje van die economische prioriteiten was al in het academisch jaar 2010-11 te zien toen de financiële steun aan de universiteiten met maar liefst 50 procent werd verminderd. Voor het jaar 2011-12 zal er nog eens 16 procent afgaan.
De markt, waaraan de beoordeling wordt overgelaten, is dezelfde markt die van de werknemer eist dat hij over de waarde van zijn arbeidskracht gaat onderhandelen binnen de grenzen van een maandloon van zo'n 300, 400 of 500 euro... Het is diezelfde markt die geen cao's, arbeidsrechten, enz. duldt. Markt, markt en nog eens markt, het meest gehoorde woord in Griekenland. Het is logisch te veronderstellen dat deze markt niet bereid is geld te geven aan universiteiten waar ideeën circuleren die tegen de autoriteit van zo'n markt indruisen. Dit regeringsbeleid wordt volgens de premier "ingegeven door ons geweten".
Tijdens het stormachtige debat over deze wet, verklaarden de communistischeparlementsleden dat de KKE met alle macht zal proberen de wet niet door te laten gaan en als die wel aangenomen wordt, zal deze partij de strijd steunen om de toepassing ervan tegen te gaan. Waarop de minister van onderwijs, Anna Diamantopoulou, (razend) wees op de "democratische misstap" van de communisten, die geen enkel recht hebben zich niet aan wetten, aangenomen in het parlement, (ook wel de tempel van de ('hun') democratie genoemd), te houden.
Waarop een gevat artikel in de krant 'Rizospastis'(KKE) een reeks overtredingen en/of niet toepassen van wetten van de burgerlijke staat zelf aanvoerde, in dit geval dus van de huidige Griekse regering. Het blijkt dat juist de meest democratische wetten gewoon aan de kant worden geschoven en dat vooral de harde maatregelen van de laatste twee jaar door de regering allerminst via een parlementaire procedure worden toegepast, maar gewoon worden opgelegd waarmee zelfs in een aantal gevallen de grondwet wordt overtreden.
De krant schreef, om een paar voorbeelden te geven uit een lange reeks van zaken die in een mum van tijd tot wet werden gebombardeerd:
"Zie, voor welke democratische orde mevrouw de minister zich inzet", zo luidde het commentaar van de journalist, die eindigde met een citaat van de Franse wijsgeer Montesqieu (1689-1755): "Er is geen hardere tirannie denkbaar dan die welke plaatsvindt in de schaduw van wetten en onder de voorwendselen van justitie" en nog een: "Het zou goed zijn de wetten te bezweren voordat ze vampier worden en ons bloed drinken".
Ook de leerlingen van lager en middelbaar onderwijs krijgen te maken met de school van de 'markt'. "Het komende schooljaar wordt het moeilijkste na de Tweede Wereld Oorlog", zei op 12 augustus jl. de staatssecretaris voor Onderwijs en tevens rechterhand van mevrouw de minister. Op de eerste schooldag (12 september jl.) waren slechts 20 procent van de boeken beschikbaar op slechts 60 procent van de scholen. In Athene lagen deze percentages lager. De lerarentekorten kunnen nauwelijks ingevuld worden door de 1000 leraren en de 1412 onderwijzers die komen invallen. In de provincie komen er vaak nog vervoersmoeilijkheden bij vanwege de afschaffing van schoolbussen. Wat de verantwoordelijkheid betreft gooien ministerie van Onderwijs en rekenkamer elkaar het balletje toe: wat de boeken betreft zou vertraging in het besluit tot het verschaffen van papier de reden zijn. Les zal voorlopig gegeven worden met fotokopieën (die er ook nog niet zijn, want wie zal dat betalen, wie heeft zoveel geld?), dvd's en via internet.
De minister van Onderwijs bood haar excuses aan, maar zei ook dat de docenten toch veel ervaring hebben, want het is niet voor het eerst dat het lesmateriaal er niet is... Over een maand of twee is alles er! Bovendien haalde zij de z.g. "geheime scholen" aan, waar tijdens de Ottomaanse bezetting stiekem Grieks onderwijs gegeven zou zijn (de orthodoxe kerk zwaait er erg mee, maar er is allang bewezen dat die scholen nooit bestaan hebben, het blijft wel een nationalistisch stokpaardje) en waar ze ook geen boekenhadden, maar wel verlichte onderwijzers. En het onderwijzend personeel is het belangrijkste! Maar... die zijn er vaak ook niet en al sinds jaar en dag worden veel vakken pas vanaf november of december gegeven, als er eindelijk eens docenten aangenomen worden (terwijl er toch ook onder hen veel werkloosheid heerst).
Bovengenoemde situatie is in elk geval aanleiding voor de afdeling onderwijs van het PAME (Strijdfront van Werknemers) om georganiseerd de strijd aan te binden met deze wantoestanden en wel op alle fronten: in de vakbeweging, in de ouderverenigingen, in de leerlingen- en studentenverenigingen.
Ook de communistische partij en jeugdorganisatie zetten zich in tegen deze schandalige ontwikkelingen en zo ziet het ernaar uit dat het land weer een jaar tegemoet gaat van stakingen, bezettingen, betogingen ook op onderwijsgebied. Maar niet alleen dat, ook schijnt er geen eind te komen aan de reeks indirecte belastingen "voor de afbetaling van de schulden" om een nieuwe hap geld van de troika los te krijgen (in september gaat het al om de zesde portie). Maar daarover weer meer in een ander nummer.