Wil van der Klift
De 'Nieuwe Lente' bij de vakbeweging maakt de kapitalisten steeds driester. In Dalfsen werd kortgeleden een deal gesloten tussen PvdA en CDA om te pogen de vakbeweging weer in de greep te krijgen op het moment dat die strijdbaarder aan het worden is en de traditionele invloed van PvdA en CDA afneemt. Het doel? Op weg naar een Nieuwe Vakbond voor ieder individu.
De fragmentatie en uitholling van solidariteit, arbeidersmacht en collectieve strijd lijkt weer een stapje dichterbij gekomen onder leiding van de sociaaldemocraat Han Noten en de prominente christendemocraat Herman Wijffels, goede vriend van de koningin. Nu moet alleen nog de lieve Jetta Klijnsma - ja alweer PvdA - zo gek zijn om als kwartiermeester te gaan optreden op weg naar de nieuwe, grote, maar o zo meegaande NV. Niet te groot, niet te sterk, maar wel groot en sterk genoeg om te kunnen meepolderen.
Het is niet verwonderlijk dat er zich juist op dit moment een Kamermeerderheid aftekent voor het inperken van de macht van vakbonden om voor werknemers cao-afspraken te maken. Het is ook niet verwonderlijk dat het juist de PVV is die wil dat cao's uitsluitend nog algemeen verbindend kunnen worden verklaard als een meerderheid van de werknemers in een sector zich achter het onderhandelingsresultaat van de vakbonden schaart. Dat betekent dat ook niet-betalende en niet-georganiseerde werknemers, die toch altijd al meeliftten met de georganiseerde werknemers, voortaan een stem krijgen bij cao-onderhandelingen die tot dusver enkel het domein zijn van de vakbonden en hun leden. Wat de PVV daarmee bedoelt toont ze elke dag zelf. De partij kent geen leden en een select groepje maakt in die 'partij' de dienst uit. Medezeggenschap en discussie zijn in die partij ongewenst.
De plannen van de PVV kunnen rekenen op steun van het CDA en de VVD. Het CDA-Kamerlid Eddy van Hijum wil dat bedrijven en deelsectoren in crisistijd makkelijker kunnen afwijken van cao-afspraken die de overheid via een algemeenverbindendverklaring aan hele sectoren oplegt. Hij wordt hierin gesteund door minister Henk Kamp van Sociale Zaken (VVD) die aankondigde begin volgend jaar met aangepast beleid te komen.
Dat is uiteraard waar het allemaal om gaat. Meer flexibilisering van de arbeid en minder collectieve macht van de georganiseerde arbeidersklasse. De gezamenlijke vuist moet worden gebroken. Maar helemaal zonder vakbeweging wil de heersende klasse niet. Er moet een wendbaar schaamdoekje overblijven. Daar moeten PvdA en CDA voor zorgen. Geen krachtige organisatie met krachtige collectieve centra, gebaseerd op wat er aan de basis leeft, maar flexibilisering van de arbeid over meerdere kleine sectoren, liefst per bedrijfstak, bedrijf of werkplek. Dicht bij de mensen betekent in hun ogen dat slechts individuele belangen nog tellen. Liever individuele arbeidsovereenkomsten dan collectieve arbeidsovereenkomsten.
Van Hijum overweegt in het kader van de afbraak van de vakbondsmacht ook om ondernemingsraden in bedrijven een grotere rol te geven bij de onderhandelingen over sector-cao's. Maar Van Hijum wil wel dat de verzwakte vakbeweging, de NV, betrokken blijft bij de plannen. "Dit past in het hele veranderingsproces van de FNV", aldus Van Hijum.