Van sociaaleconomische redactie (*)
Vanaf 19 januari 2012 maken de pensioenfondsen hun dekkingsgraad per 31 december 2011 bekend. Van veel fondsen zal de dekkingsgraad zo laag zijn dat de toezichthouder, De Nederlandsche Bank (DNB), hen zal dwingen om te korten op de pensioenen. Abvakabo FNV vindt deze maatregel onverantwoord en niet noodzakelijk. Pensioenfondsen zijn er voor de lange termijn en mogen niet afgerekend worden op dagkoersen en dagrente.
Korten slaat een gat in de pensioenopbouw van miljoenen deelnemers en raakt gepensioneerden per direct in de portemonnee. Zij mogen niet de dupe worden van een onnodige korting. Abvakabo FNV blijft zich hier tot het uiterste tegen verzetten, want de bond is ervan overtuigd dat het ook anders kan: op een meer reële en verantwoorde wijze. Korten kan achterwege blijven zonder dat er sprake is van potverteren.
De financiële positie van een pensioenfonds wordt aangeduid met de dekkingsgraad. Dit percentage geeft aan of een pensioenfonds in staat is om nu en in de toekomst aan zijn verplichtingen te voldoen. Hoe hoger de dekkingsgraad, hoe meer zekerheid voor de toekomst. Bij een te lage dekkingsgraad kunnen fondsen niet (volledig) indexeren. DNB kan de pensioenfondsen verplichten maatregelen te treffen, zoals het verlagen van de pensioenuitkeringen of een bijstorting door de werkgever.
Een cruciale factor bij het berekenen van de dekkingsgraad is het rentepercentage. Hoe lager de rente, hoe meer geld er nu in kas moet zijn om de pensioenen in de toekomst te kunnen uitkeren. Tot 2006 werd de dekkingsgraad berekend tegen een vast rentepercentage van 4 procent. Tegenwoordig moet met de actuele marktrente worden gerekend. Die is de afgelopen jaren fors gedaald en schommelt hevig. Die daling wordt mede veroorzaakt door bewust beleid van de Europese Centrale Bank om de economie te stimuleren. Omdat de rente per dag sterk verschilt, is het een onbetrouwbare maatstaf voor de structurele financiële gezondheid van een pensioenfonds. Abvakabo FNV pleit al geruime tijd voor afschaffing van de waardering van de dekkingsgraden op basis van de dagkoers. Wanneer fondsen zouden mogen rekenen met een trendmatiger rente, zoals over een gemiddelde periode van een jaar, dan zou de toekomstvoorspelling niet per dag op en neer schommelen.
DNB geeft nu ook toe dat de regels niet deugen. Ondanks dat DNB gewoonlijk strikt vasthoudt aan geldende regels, heeft zij aangekondigd dat pensioenfondsen in 2013, ongeacht hoe laag de dekkingsgraad is, maximaal 7 procent hoeven te korten en mogen zij nu rekenen met een gemiddelde rente over de laatste drie maanden in plaats van de rentestand op 31 december 2011. Daardoor valt de gemiddelde dekkingsgraad van de fondsen hoger uit, maar helaas voor de meeste fondsen nog steeds ruim onder de gewenste 105 procent. Het is opmerkelijk dat DNB op een volstrekt willekeurige manier een uitzondering op de regel maakt. Natuurlijk zijn wij blij dat hierdoor minder pensioenfondsen hoeven te korten, maar er moet meer veranderen.
Abvakabo FNV vindt het belangrijk dat pensioenfondsen financieel gezond zijn en blijven, in het belang van alle generaties. De bond vindt ook dat werkenden, en dus de jongeren van nu, niet het kind van de rekening mogen worden. Daarom moet er met een verantwoorde, realistische rente gerekend worden. Daarom sluit Abvakabo FNV het korten op pensioenen als instrument ook niet per definitie uit.
De bond sluit korten wél uit als dat gebeurt als gevolg van de nu extreem lage dagkoersen. Dat is een onnodige maatregel die jongeren hard raakt in hun pensioenopbouw en het vertrouwen aantast in ons internationaal zeer gewaardeerde pensioenstelsel, dat op solidariteit, collectiviteit én degelijkheid is gebaseerd.
Abvakabo FNV benadrukt dat een besluit, om fondsen nu niet te verplichten te korten, goed zal zijn voor het vertrouwen in de pensioensector. Een vertrouwen dat al flink is aangetast door politieke maatregelen uit het verleden. Nog niet eens zo lang geleden leken de reserves van pensioenfondsen op papier dermate royaal dat de politiek dreigde om deze 'af te romen'. Om maar van hun 'hoge' dekkingsgraad af te komen waren er pensioenfondsen die de premies fors verlaagden. Er is op die manier door (overheids)werkgevers voor miljarden aan premie bespaard. Als de politiek en het bedrijfsleven destijds niet zo kortzichtig hadden gehandeld, dan zouden pensioenfondsen er nu veel beter voorstaan. Van de politiek, minister Kamp voorop, verwachten wij nu een verstandiger handelen.
(*) Abvakabo FNV, 19 januari 2012.