Laatste nieuws uit Den Haag: Het gerucht ging al een tijdje en uit betrouwbare bron heb ik nu bevestiging gekregen: Mark Rutte en Jolande Sap gaan trouwen. Voor de officiële huwelijkssluiting zal als ambtenaar van de burgerlijke stand Alexander Pechtold optreden, Arie Slob van de ChristenUnie verzorgt de kerkelijke inzegening en Jan Kees de Jager zorgt voor een kleine financiële bijdrage voor het feestje (uit de verhoogde btw-opbrengsten). De huwelijksreis gaat naar, u raadt het al: ... naar Kunduz. Voor de beveiliging hierbij wordt gezorgd door een twintigtal ontslagen animalcops.
Alle gekheid op een stokje mensen, deze dag van de arbeid hoort weliswaar ook feestelijk te zijn en er mag dus wat ons betreft best gelachen worden, maar dat neemt niet weg dat we te maken hebben met een ernstige situatie. Een ernstige kapitalistische systeemcrisis waarvan vooral de werkende bevolking, de kleine middenstand, uitkeringsgerechtigden, studenten en ouderen en zieken de dupe worden. Uit veel reacties om ons heen, en dat kunnen jullie vast bevestigen, horen we echter nog te vaak dat veel mensen de ernst van die situatie niet inzien. Mijn bijdrage deze avond gaat daarom over: De crisis en het bewustzijn van de bevolking.
Een paar weken geleden sprak ik samen met ruim 50 collega's op het werk met enkele vakbondsbestuurders o.a. over onze gemeentelijke cao. Die cao voor gemeenteambtenaren was al sinds juni vorig jaar afgelopen en een nieuwe cao liet lang op zich wachten omdat de gemeentelijke werkgevers een magere looneis van 2 procent om een beetje van de inflatie te compenseren betitelden als onverantwoord in deze tijd. Op de vraag van de vakbondsbestuurders aan ons, wat wij van de vakbonds-eisen vonden, heb ik aangegeven dat ik ze te mager vond en dat er gezien de extra taken die op de gemeenten afkomen, de werkdruk, de gevraagde flexibiliteit en kwaliteit van werk, alle reden is om een stevige looneis te stellen bij de cao-onderhandelingen en een verbetering van de overige arbeidsvoorwaarden. Enkele collega's reageerden daarop o.a. met de opmerking dat die eisen gezien de crisis niet van deze tijd zijn en dat bescheidenheid ons past!
Inmiddels is er sinds vorige week dankzij toenemende druk van de AbvaKabo een nieuwe cao met o.a. een loonsverhoging van 2 procent, een eenmalige uitkering en een opleidingsbudget. Gezien het nieuwe akkoord van de Kunduz-coalitie kan het echter zomaar zijn dat die cao-overeenkomst binnen twee dagen weer om zeep is geholpen door een wettelijke nullijn!
Wat bij mij vooral is blijven hangen van dit verhaal is: dat bescheidenheid ons past vanwege de economische crisis! Je vraagt je dan af: zijn die schoonmakers dan onbescheiden als ze zo lang knokken voor een fatsoenlijke cao? Zijn die medewerkers in de sociale werkvoorziening dan onbescheiden als ze knokken voor hun cao en voor het behoud van werk? En zijn politieagenten onbescheiden als ze actievoeren? En is het eigenlijk asociaal als er wordt gestaakt in het openbaar vervoer en reizigers daar last van hebben?
Ik wil daar wat verder op ingaan omdat ik denk en ook om me heen hoor dat toch betrekkelijk veel mensen er zo over denken. Dat we met z'n allen (tussen aanhalingstekens) een stapje terug moeten doen omdat dat vanwege de economische crisis nu eenmaal onvermijdelijk is. "Bezuinigen moet, daar is iedereen nu toch wel van overtuigd?" is de retorische vraag die daarbij hoort. Die overtuiging, dat bewustzijn van de bevolking dat "het zo niet langer kan omdat de kosten van de zorg uit de hand lopen, omdat we met z'n allen steeds ouder worden en de AOW en de pensioenen dus onbetaalbaar worden, dat de werkende bevolking voor steeds meer niet-werkenden de kosten moet opbrengen, dat de jongeren daarvan de dupe worden, dat het komt omdat de Grieken te weinig belasting betalen en te vroeg met pensioen gaan, enzovoort", die overtuiging is en wordt dagelijks gevoed door het nieuws op het journaal, in de krant en op internet. En gevoed ook door politici van links tot rechts die steeds roepen dat bezuinigingen en ombuigingen noodzakelijk zijn. Waarmee zij zich voegen naar de dictaten van de Europese Unie.
Want dat is waar het werkelijk om gaat, dat de heersende klasse in onze samenleving, en dat zijn de grootindustriëlen, de banken en hun vertegenwoordigers in de regeringen in vele landen, ons willen laten geloven dat het slecht met hen gaat en dat wij daarvoor de rekening moeten betalen. En dat loonmatiging nodig is, het liefst met z'n allen op de nullijn, om de economie er weer bovenop te helpen. En dat de arbeidsmarkt daarvoor gemoderniseerd moet worden en daar bedoelen ze mee: meer flexibele contracten en minder ontslagbescherming.
Het is goed om ons te realiseren dat deze maatregelen niet gisteren zijn bedacht of vorig jaar maar al enkele tientallen jaren geleden wereldwijd en vooral ook in Europa in gang zijn gezet. Sinds de zoveelste crisis komen deze maatregelen weliswaar wat duidelijker in beeld maar zeker niet alleen vanwege die laatste crises van 2008 en 2010.
Het verdrag van Maastricht in 1992, het Verdrag van Amsterdam in 1999, het Verdrag van Nice in 2003, het Verdrag van Lissabon uit 2007 dat de Europese Raad meer macht gaf en de laatste overeenkomsten uit de periode 2009-2011 zoals het Stabiliteits- en groeipact, het Europluspact en in januari van dit jaar het Begrotingspact. Al die maatregelen hebben als belangrijkste doel dat Europa de concurrentie moet aankunnen met de Verenigde Staten en Japan. Dat is de werkelijke achtergrond van de politieke besluiten die nu ook in Nederland worden genomen.
Aanvullend op deze Europese verdragen moet er naar worden gestreefd dat overheidsbegrotingen in balans of positief zijn; het structurele overheidstekort mag dan niet meer dan 0,5 procent bedragen.
Als ook die laatste afspraken eenmaal in een Europees verdrag zijn vastgelegd en in de grondwet dan kunnen landen voor het Europees Hof van Justitie worden gedaagd en een geldboete krijgen als ze zich niet aan de afspraken houden. Waarmee een belangrijk democratisch recht van zelfstandige staten, nl. het vaststellen van de begroting, om zeep is geholpen.
Hierbij moeten we niet vergeten dat na de bankencrisis in 2008 er door multinationals en banken drastische herstructureringen zijn doorgevoerd en dat ze hun schulden hebben kunnen doorschuiven naar de staten waardoor we nu wereldwijd met staatsschulden zijn opgescheept.
Diezelfde multinationals en banken dirigeren nu op de achtergrond dat de staten hun schulden moeten aflossen omdat dat slecht is voor de economie. Daartoe zijn de ondernemersorganisaties op Europees niveau o.a. verenigd in de Ronde Tafel van Europese Industriëlen, kortweg RTE. Diezelfde RTE die uit slechts 50 personen bestaat maar wel de machtigste industriële groepen bestuurt in Europa, heeft aan de basis gestaan van het eerder genoemde Europluspact.
En hoewel verpakt in prachtige doelstellingen als: stimuleren van de werkgelegenheid, verbeteren van het concurrentievermogen en groene economische groei, versterken van het onderwijsniveau en versterken van de financiële stabiliteit is de werkelijkheid voor de werkende bevolking:
Natuurlijk, als je als overheid 30 miljard tekort komt op je begroting moet je maatregelen nemen.
Maar welke richting kies je daarvoor. Kies je voor het in stand houden en verbeteren van een niveau van gezondheidszorg, sociale zekerheid en onderwijs dat past bij een beschaafd land? Dan kies je er ook voor daarop niet te bezuinigen.
Dus moet je kijken of je het tekort kunt aanpakken door hogere inkomsten te realiseren. Zoals dat werkt bij studenten bijvoorbeeld: dan nemen ze er een weekendbaantje bij of een krantenwijk. Kunnen we ons ook voor de nationale begroting zoiets voorstellen en hoe kunnen de inkomsten in de staatskas dan worden vergroot? Meer belasting heffen van de inwoners van dit land? Ik hoor niet zo snel daar iemand voor applaudisseren. Maar toch, er zijn voldoende mogelijkheden om bezuinigingen te voorkomen. Er is genoeg geld binnen te halen door hogere belastingen voor de rijken, voor de topfunctionarissen in het bedrijfsleven die hun bonuscultuur alweer aardig herpakt hebben, bij huizen- en vastgoedspeculanten en vooral door het binnenhalen van de vennootschapsbelasting waarop de staat recht heeft maar die door allerlei ontwijkmogelijkheden niet binnenkomt.
Sterker nog: vanuit het Europees parlement komt nu het geluid (ja ja daar komt soms iets goeds uit!) dat belastingparadijs Nederland moet worden aangepakt, iets waarop ook de FNV al jaren aandringt.
Zo blijkt het heel aantrekkelijk voor grote bedrijven om een brievenbusmaatschappij in Nederland neer te zetten. Dan betalen ze effectief maar zo'n 5 procent belasting. Zelfs uit Zuid-Europa, waarop we toch zoveel kritiek hebben vanwege de lage belastinginkomsten, trekken bedrijven weg omdat ze daar meer belasting moeten betalen.
In heel Europa bij elkaar wordt door de ontduikingsmogelijkheden nu jaarlijks zo'n duizend miljard euro aan belasting ontdoken door het bedrijfsleven. Als je dat Europees aanpakt gaat dat voor Nederland jaarlijks structureel 20 tot 30 miljard euro extra inkomsten opleveren, ruim voldoende om de bezuinigingen te voorkomen en extra te kunnen investeren in verbetering van het onderwijs, gezondheidszorg, voorzieningen voor ouderen en sociale zekerheid! Dat dit tot nu toe onvoldoende aandacht krijgt is tekenend. Zo werd in de SER, de Sociaal Economische Raad in Nederland opgemerkt, dat als je aan de bedrijven komt ze dan allemaal wegtrekken. Daarom is het ook zo belangrijk dat dit in Europees verband wordt aangepakt en dat we ons niet door de bedrijven en hun vertegenwoordigers in de regering laten chanteren.
Daarbij is vooral van belang: hoe kunnen we het bewustzijn van de bevolking, ook met behulp van deze achtergrondinformatie, op een zodanig niveau krijgen dat mensen doorzien dat de bezuinigingen en de verdere afbraak van allerlei voorzieningen geen natuurwet is maar het gevolg van een bewuste politieke keuze. Daarop past maar één antwoord: een andere politieke keuze, een links antwoord, of duidelijker nog: een breed links-progressief antwoord en geen midden-rechts antwoord zoals van de Kunduz-coalitie! Want de manipulatie van het bewustzijn van de bevolking doet zich hier concreet voor. Op tv horen we al een week dat het zo geweldig is dat deze partijen hun verantwoordelijkheid hebben genomen, dat ze over hun schaduw heen zijn gestapt, dat hun overeenkomst rust en vertrouwen terugbrengt voor de financiële markten, dat het goed is dat we nu aan de Europese richtlijnen voldoen, en dat op deze manier de rekening niet bij volgende generaties wordt gelegd. Prachtig toch, hoe kun je daar tegen zijn?
De werkelijkheid is dat er maar een paar goede maatregelen in het pakket zitten zoals in 2013 een eenmalige crisisheffing voor hogere inkomens, extra geld voor woningisolatie en verdubbeling van de bankenbelasting. Verder is het per saldo een asociaal pakket: De nullijn in de salarissen, het schrappen van de onbelaste reiskostenvergoeding, het later in laten gaan van de AOW, al in 2014 de pensioenleeftijd voor aanvullende pensioenen verhogen naar 67 jaar, het schrappen van ontslagvergoedingen, de hypotheekrenteaftrek beperken door snellere aflossing van hypotheken te verplichten, hogere eigen bijdragen voor zorgkosten, verhoging van de btw al met ingang van oktober dit jaar. Een pakket dat onze koopkracht drastisch zal doen dalen.
Wij roepen daarom op tot verzet tegen deze verdergaande afbraak. Laat je niet wijsmaken dat dit pakket de belangen dient van de arbeidersklasse. Laat je niet wijsmaken dat dit nu eenmaal nodig is omdat we anders in een verdergaande economische recessie raken. Het is juist dit pakket maatregelen dat de koopkracht en het vertrouwen verder zal doen afnemen en de economische crisis zal verergeren. Alleen door een breed links-progressief antwoord kunnen we hier wat tegen doen en ook de tegenstelling duidelijk maken tussen enerzijds de belangen van de bevolking die voor haar bestaan afhankelijk is van loon uit arbeid of van een uitkering, en anderzijds degenen die hun inkomsten halen uit het bezit van bedrijven en grondstoffen of uit speculatie met aandelen en vastgoed. Alleen door een breed links-progressief antwoord kunnen we opkomen voor de werkende bevolking en een ander, op termijn socialistisch, Europa afdwingen. Daarvoor is ook versterking van de vakbeweging nodig. Ga er daarom over in discussie met je collega's, bespreek het met je vakbondsbestuurder, maak duidelijk dat het kapitalistisch systeem, gezien de belangen die het dient, nooit voor verbetering van de levensstandaard van de werkende bevolking heeft gezorgd en dat ook nooit zal doen. Daarom moeten we de linkse samenwerking versterken en de vakbeweging! Een strijdbare vakbeweging waarin éénheid voorop staat en niet verdeeldheid door diverse deelbelangen. Wij staan daarom voor eenheid in de strijd, voor internationale solidariteit!