De strijd om de zeggenschap binnen de vakbeweging en de plaats en rol van de Nederlandse vakbeweging is nog volop aan de gang. Het rapport van de kwartiermakers wordt bestudeerd door een interne commissie. De grotere bonden hebben echter nadrukkelijk afstand genomen van een aantal belangrijke fundamentele voorstellen van de kwartiermakers. De leden op de werkvloer willen invloed op de besluitvorming in de top, maar zij willen daarnaast een krachtige eengemaakte vakbeweging die een gezamenlijke vuist kan maken. Dus meer macht aan de basis, eenheid aan de top en een krachtig antwoord op de steeds harder wordende aanvallen op het levenspeil, de arbeidsvoorwaarden en het arbeidsrecht.
Polderen en ANWB-model pasten wellicht de afgelopen 30 jaar bij de maatschappelijke werkelijkheid. Sinds enige tijd gaat het echter weer om strijdbaarheid, eenheid en collectieve arbeidsvoorwaarden. Werkgevers en hun handlangers in de regering en Tweede Kamer weten dat drommels goed. Zij willen wel een gesprekspartner, maar die mag niet te sterk zijn. Daarom moeten de grote, sterke en strijdbare bonden, zoals FNV Bouw, Abvakabo FNV en FNV Bondgenoten worden onthoofd. Dat is de inzet van Wientjes en zijn vrienden in de politiek en kennelijk ook van de kwartiermakers. Maar de leden zullen deze aanval weten te pareren.
De Kunduz-gelegenheidscoalitie bezuinigt Nederland kapot met het pakket aan maatregelen van zo'n 14 miljard euro bovenop de 12 miljard die al eerder was aangekondigd. Sinds de agenda van Lissabon in 2000 en het vervolg daarop, Europa2020, staan het verhogen van de pensioenleeftijd, verdergaande flexibilisering van de arbeid, ondermijning van het ontslagrecht, het verkorten van de duur van de werkloosheidsuitkeringen in alle draaiboeken van ondernemend Europa. Zeker geen Nederlandse uitvinding dus, maar bedacht door de samenwerkende Europese ondernemers, waaronder invloedrijke Nederlanders. Omdat overal in Europa dus vergelijkbare aanvallen op het levenspeil van de bevolking plaatsvinden en het verzet aanzwelt wordt inmiddels gezocht naar een milder afbraakproces, een (sociaaldemocratisch) bezuinigings- en hervormingsbeleid, maar gekoppeld aan een groeibeleid. Het geld daarvoor is echter alleen bij de heersende klasse te halen. Die verzet zich op alle mogelijke manieren en met hand en tand. Alles wordt uit de kast gehaald, zelfs de directeur van het Haags Gemeentemuseum. Die doet de volgende duit in het zakje: "Niet chagrijnig dat ze (een aantal kunstenaars) iets totaal anders moeten doen dan ze gewend zijn, niet klagen, niet in paniek. Nee, ze gaan aan de slag. Een verademing. Die flexibiliteit, die creativiteit, dat heeft de samenleving nodig." Misschien kan hij dat ook eens uitleggen aan de 1500 werknemers bij NedCar die hun baan dreigen te verliezen. Er staat de Nederlandse arbeidersklasse dus nog een harde klassenstrijd te wachten, zeker ook op cultureel vlak.
Inmiddels dringt ook tot de Nederlandse coalitiegenoten door, zeker met het vooruitzicht op nieuwe verkiezingen op 12 september, dat de voorgestelde maatregelen in deze omvang en met deze snelheid wel eens een averechts effect zouden kunnen hebben. Maar omdat het geld voor groeimaatregelen ontbreekt en niet bij de vermogenden wordt gehaald, kan er van groei uiteraard niet of nauwelijks sprake zijn. Dus blijft voor regering en ondernemers alleen een stelselmatige poging tot ideologische beïnvloeding over.
Dag in dag uit wordt de bevolking gehersenspoeld met berichten over de noodzaak van bezuinigen en hervormen en praat men de mensen aan dat er voldoende (ongezond) vet is om weg te snijden. Dat sociaaldemocratische partijen als PvdA en SP hun huishoudboekje niet op orde hebben. Dat verbeteringen alleen maar van rechts kunnen komen. Het gaat echter voor het merendeel van de mensen in ons land alleen maar bergafwaarts als gevolg van jarenlange rechtse maatregelen. Om een fatsoenlijk leven te kunnen blijven leiden steekt een groeiend deel van de Nederlandse bevolking zich steeds dieper in de schulden. Tussen brainwashing door de media, in handen van de heersende klasse, en de werkelijkheid gaapt een steeds groter gat. Uiteindelijk is het echter de harde werkelijkheid die mensen aan het denken zet. De tijd wordt met de dag rijper voor de bewustwording van het feit dat het kapitalisme aan zijn laatste - levensgevaarlijke - fase bezig is. Dat halfslachtige reformistische en opportunistische oplossingen geen resultaat zullen hebben. De noodzaak van planning en socialisme staan steeds hoger op de maatschappelijke agenda.
Het pakket aan maatregelen zal echter zeker worden doorgevoerd, tenzij de bevolkingen in Europa, georganiseerd in sterke vakbonden en zich bewust van wat er werkelijk aan de hand is, daar een stokje voor steken. De komende periode zal het vooral aankomen op politieke bewustwording. Daarbij zullen illusies over de voordelen van deelname aan de regering en het kapitalisme met een menselijk gezicht moeten worden overwonnen.
De kapitalistische concurrentie betekent achteruitgang van sociale rechten en voorzieningen. Het doordrukken van de plannen van het grootkapitaal zal onvermijdelijk leiden tot een vicieuze cirkel van schulden, soberheid en recessie met onheilspellende economische en sociale gevolgen. Niet de schuldigen aan de crisis, maar de slachtoffers worden gestraft. Dat is kapitalisme: de schuld leggen bij het individu en zelf gewoon doorgaan met de structurele afbraak.
Maar de kiezer is nog zoekende. De individuele keuze staat nog centraal, evenals het gevoel en het persoonlijke. De maatschappij biedt daartoe voldoende ruimte. De meeste mensen komen materieel nog redelijk aan hun trekken en kunnen zich hoogst persoonlijke opvattingen, meningen en standpunten veroorloven. Met schade van persoonlijke aard kun je dan weer naar de rijdende rechter, de ombudsman of een tv-programma. De maatschappelijke omstandigheden zullen er niet noemenswaard door veranderen. De luxe van het individuele gevoel en de persoonlijke mening kunnen bijna ongestraft worden uitgeleefd.
Het past wonderwel in de kijk- en leescijfercultus van de media. Pesoonlijke verhalen verkopen het best. Hoe gekker, hoe beter. Man bijt olifant, zou je kunnen zeggen. Niet wat waar is staat centraal, maar wat lekker leuk is. Geen zoektocht naar feiten, maar naar persoonlijke meningen en gevoelens. Niet de mens staat centraal, maar de consument. Niet het welbevinden, maar de koopkrachtige vraag. Er staat weer een lange, hete sportzomer voor de boeg. Veel straten kleuren oranje. Nu de eerste tekenen van grote achteruitgang zichtbaar worden groeit ook de vraag naar sportieve recreatie aanzienlijk. Onder deze ontwikkelingen groeit de onvrede echter.
De kapitalistische logica dwingt ook wetenschappers inmiddels te scoren, al dan niet op basis van onjuiste vooronderstellingen - soms zelfs echte leugens - of halve waarheden. Ook van die kant dus geen onverkorte waarheidsbevinding meer. In ondernemersland is onderzoek, persoonlijke gevoelens en meningen allemaal koopwaar. Alles kan worden gekocht en verkocht, alles is gericht op het 'verdienmodel'. Het aantal vrije jongens in ons land neemt zienderogen toe. De maatschappelijke cohesie omgekeerd evenredig af.
Uiteraard gaat zo'n ontwikkeling de maatschappelijke vooruitgang op den duur in de weg staan. Als het zoeken naar de waarheid wordt vervangen door 'verdienmodellen', als maatschappelijke behoeften worden vervangen door winstmaken, verschraalt een samenleving. Sport kan op termijn brood niet vervangen.
Vluchtigheid, oppervlakkigheid en gebrek aan diepgang zijn het gevolg en hollen de maatschappelijke vooruitgang uit. Zelfs aan ondernemerszijde begint men zich zorgen te maken. VNO-NCW-voorzitter Wientjes (NRC, 5 mei 2012) wil topmensen in het landsbestuur: "Een land hoort door de elite te worden bestuurd". De verwarring in het land neemt toe, zo ook het aantal zotte, gevaarlijke oplossingen: schakel de vakbeweging uit, ontneem de burger zijn democratische rechten. Langzaam ontstaat een gevaarlijke ondemocratische beweging. Koppen dicht, pet in de hand en luisteren naar de bazen. Een andere oplossing is onder kapitalistische verhoudingen niet te vinden. De voorwaarden voor fascistische oplossingen nemen toe.
Een goede balans veronderstelt de mogelijkheid om de waarheid centraal te stellen, niet de winst of het kijkcijfer. Een goede balans veronderstelt langetermijn maatschappelijke planning (voorheen ook wel rentmeesterschap genoemd) en geen kort-door-de-bocht kortetermijnoplossingen, gebaseerd op maatschappelijke chaos, opportunisme en pragmatisme. Een goede balans veronderstelt wetenschappelijke arbeid die niet gebonden is aan de belangen van het kapitaal.
Er heerst nog verwarring. De boventoon voert nog de gedachte dat de crisis weer voorbij zal gaan en negatieve besluiten en maatregelen zullen kunnen worden bijgestuurd als er meer 'links in de regering zit'. Parlementaristische oplossingen, zonder al te veel politieke strijd in buurten en bedrijven, is het modieuze parool. In Griekenland naar buiten gebracht door een coalitie, zoals Syriza, in Nederland door partijen als GroenLinks en SP. Het systeem zelf ter discussie stellen is riskant. Daarvoor is moed nodig. Het socialisme als enige alternatief voorstellen wordt stelselmatig belachelijk gemaakt. Eerdere socialistische experimenten werden systematisch in een kwaad daglicht gesteld. Alleen de negatieve ervaringen werden en worden op de voorgrond geplaatst, niet de successen. Maar intussen wordt het kapitalisme langzaam maar zeker van binnenuit uitgehold.
De strijdbaarheid aan de basis neemt zichtbaar toe. Actie verbroedert en eenheid maakt macht! Alleen een krachtige eenheid en strijdwil tegen de plannetjes van het Nederlands en Europees grootkapitaal kunnen zorgen voor het stoppen van de aanslagen op het levenspeil en een betere toekomst voor de werkenden.
Manifest houdt u op de hoogte van de werkelijke ontwikkelingen in de wereld. Lees de waarheid in Manifest.
Een ander maatschappelijk bestel is dringend nodig. Het huidig kapitalistisch bestel is vastgelopen en kan alleen nog maar steeds opnieuw tijdelijk worden opgelapt. Het kortetermijn-winstdenken moet worden vervangen door een politiek die rekening houdt met de grote vraagstukken van drinkwatervoorziening, milieuproblematiek en voedseltekorten. Maar tegelijkertijd moet vooral de verzorgingsstaat als eerste stap op weg naar het socialisme worden verdedigd en verder opgetuigd. Het grote graaien dat sinds begin jaren tachtig leidde tot steeds grotere verschillen tussen arm en rijk moet worden gestopt. De enorme rijkdom in handen van een betrekkelijk kleine bovenlaag maakt duidelijk waar het geld voor lonen, uitkeringen, pensioenen en voorzieningen moet worden gehaald. De werkenden die de maatschappelijke rijkdom produceren moeten daarvan profijt hebben, niet de profiteurs, speculanten en kapitalisten. Eerst de mensen, niet de winsten. De onmogelijkheid van een 'eerlijk' kapitalisme kan steeds makkelijker worden aangetoond. Kapitalisme met een menselijk gezicht kon slechts in beperkte delen van de wereld bestaan en daar ook alleen tijdelijk, op termijn is het onbestaanbaar. Handen af van ons inkomen, van onze uitkeringen en pensioenen, van onze werkgelegenheid, van onze voorzieningen. "Wij betalen niet voor jullie crisis". Voor sociale vooruitgang en socialisme.
We plaatsen deze keer weer een aantal artikelen alleen op de website. Wie niet over internet beschikt kan ons verzoeken die artikelen uitgeprint te laten opsturen. Graag melden aan de redactie. Lees de Waarheid niet alleen in de papieren Manifest, maar ook digitaal op de website. (zie www.ncpn.nl).
Op de website www.ncpn.nl staat sinds kort een rubriek 'Marxistische analyses'. Daarop plaatsen we deze keer:
De volgende krant, nummer 7, verschijnt op donderdag 5 juli 2012. Daarna slaan we eenmaal over. Manifest 8 verschijnt op 30 augustus.