Acties FNV/Vakbeweging komen op stoom

Armoede wordt veroorzaakt door rijken (Foto Manifest/wvdk).

Agnes Jongerius overhandigt Ton Heerts bloemen als nieuwe voorzitter van FNV/Vakbeweging. Dat ziet de PvdA-top graag. Machtsoverdracht van lid naar lid. Eerder werd Heerts als kamerlid van de PvdA binnengehaald ook al was hij nog geen lid, nu gebeurt hetzelfde met de voorzitter van FNV Bouw Kerstens (op plaats 10). Opportunistische machts- en vriendjespolitiek. Maar de werkelijkheid blijkt steeds net iets weerbarstiger. De bevolking wendt zich af van dit soort achterkamertjespolitiek. (Foto: Gerard Til/FNV Vakcentrale/Flickr/cc/by-nc-nd).

Wil van der Klift

De campagne van FNV/Vakbeweging tegen de bezuinigingen van het kabinet komt op stoom. Een nationale actiedag op zaterdag 8 september (Rotterdam maandag 10 september) staat in de steigers. De discussie over de aard van de acties is nog gaande, m.n. over de actiedag in Rotterdam op maandag 10 september (een werkdag). Maar de trein is in beweging gezet.

Staken en/of manifesteren? Acties in bedrijven zijn veelal weinig zichtbaar en moeilijk van de grond te tillen. Bovendien zijn de acties nu tegen de politiek gericht. Abvakabo FNV heeft uiteraard te maken met de overheid als werkgever. De discussie ligt in deze bond dus anders dan in de markt-bonden.

Ter voorbereiding van de actiedag in september vonden op 5 juli regionale kadervergaderingen plaats en activiteiten in Amsterdam (Nieuwmarkt) en op het Plein in Den Haag. Ook zullen er regionaal op openbare plekken in een aantal steden activiteiten worden georganiseerd.

Doel van de acties is om een breed publiek te trekken en een brede beweging op gang te brengen. De leden activeren en de bevolking tonen dat de vakbeweging de voorhoede is van de noodzakelijke strijd tegen de aanvallen op de portemonnee en het levenspeil. Dat vraagt om een nationale manifestatie die inspirerend en vernieuwend is, maar vooral strijdbaar, als start van een nieuwe fase in het verzet, ook en met name ná de verkiezingen.

De FNV moet actie en onderhandelen weer met elkaar verbinden en weer naar buiten treden en zichtbaar worden als actie-organisatie. De FNV moet jongeren en zelfstandigen aantrekken door voor alle groepen op te komen. Hoe moeilijk dat soms ook lijkt. Maar als werkende en uitkeringsgerechtigde mensen, of ze nu jong zijn of oud, zien dat je iets hebt aan de bonden zal het ledenaantal weer stijgen. Bovendien waait de economische wind uit de verkeerde hoek en zullen steeds meer mensen op zoek gaan naar adequate steun. Die is alleen te vinden bij de georganiseerde werkende klasse. De vakbeweging is echter geen noodzakelijke 'countervailing power' (tegenwicht vormende kracht), zoals verlicht ondernemend Nederland het graag ziet. Noodzakelijk om al te misdadige plannen uit ondernemersland bij te stellen. De vakbeweging is ook geen rechtsbijstandsverzekering.

De vakbeweging daarentegen is gericht op de emancipatie van de werknemers en dat betekent vooral hen bewust te maken van de noodzaak van klassenstrijd en de noodzaak van een ander maatschappijsysteem. En zal uiteraard spierballen tonen als het aankomt op individuele en collectieve belangenbehartiging. Aan het emancipatoire deel zal Ton Heerts zeker niet willen werken. Maar op een 'modern' technocratenbestuur zitten de leden van de vakbeweging niet te wachten. De fase van het sociaal partnerschap en de sociale ANWB (excellente serviceorganisatie) is voorbij. Het nieuwe begin bestaat uit het ontpolderen, want daaraan dreigde de vakbeweging kapot te gaan. De contouren van het nieuwe begin zijn te ontwaren in de succesvolle strijd van de schoonmakers. In het nieuwe begin zal 'organizing' een plaats moeten hebben. Daarom zal Heerts ook na een jaar weer vertrekken.

De onderlinge - overigens zeer belangrijke - discussies over de richting van de Nederlandse vakbeweging moeten het komende jaar worden gekoppeld aan strijdbaarheid en actie. Nu de slechte onderdelen van de adviezen van Jetta Klijnsma naar de prullenmand zijn verwezen en er een opbouwjaar is afgesproken kan daaraan worden gewerkt. De pogingen van de PvdA om via allerlei achterdeuren toch greep te houden op de FNV zullen spaaklopen als ze op de oude leest van deze partij zijn geschoeid. Ook de PvdA moet met open vizier tonen waar deze partij voor staat. Het deel van de PvdA dat kritisch staat tegenover het meehobbelen met alle neoliberale maatregelen van de afgelopen jaren (zelfs vaak als architect!) moet openlijk breken met dat beleid. Ton Heerts mag het spits afbijten.

In de SP moet men zich nog maar eens een paar maal op het hoofd krabben of de nieuwe 'Leve Emile-Roemers-koers' niet tevens betekent een verwijdering van een goede samenwerking met de Nederlandse vakbeweging. Een strijdbare FNV/Vakbeweging is in het belang van alle bonden, van alle leden en van alle werknemers in ons land. Een eengemaakte, strijdbare FNV/Vakbeweging is het enige antwoord op de aanzwellende golf van verslechteringen die op de bevolking afkomt.

De FNV moet de verslechteringen zichtbaar maken en aangeven hoe die moeten worden gestopt. Door strijd tegen die verslechteringen en het noemen van alternatieven. Voor wat voor Nederland staat de FNV? Het individualistische neoliberale ondernemersklimaat in Nederland moet worden veranderd in een sociaal en gemeenschappelijk Nederland. Voor de mensen die aan de basis staan van de productiviteit, die de meerwaarde produceren: de werknemers. Niet het nemen van risico's en het maken van winst door een kleine groep moeten centraal staan, maar de dagelijkse productieve arbeid van honderdduizenden mensen en hun behoeften! Dat is de plek die de FNV/Vakbeweging moet gaan innemen. Het behoud van sociale en arbeidsrechten en collectieve voorzieningen is niet conservatief, maar juist de enige basis voor welvaart in ons land.

Banken en rijken zitten in ons land op rozen en willen dat zo houden. Maar het gegraai moet nu eindelijk eens ophouden. Het ene schandaal na het andere in ondernemersland komt in het nieuws. In die kringen is men slechts bezig met het vermeerderen van de winsten en niet met het collectieve belang. Het recht van de sterkste telt. De 'loosers' hebben pech gehad. Eigen schuld, dikke bult. Maar wat in die kringen niet wordt begrepen is dat niet het streven naar rijkdom de sterkste drijfveer is om zaken tot stand te brengen. Dat geldt slechts in deze kringen en dus maar voor een klein deel van de bevolking. De meeste mensen willen een kwalitatief goed bestaan, met een goed loon en sociale zekerheid en de mogelijkheid om zich bezig te houden met sportieve, culturele en sociale uitdagingen. De meeste mensen zetten zich in voor anderen en halen uit menselijke contacten hun trots en motivatie.

Om op de winkel te passen is een sterke strijdbare vakbeweging nodig. Om de nationale koek zo eerlijk mogelijk te verdelen ook. Werkgeversbelasting, dividendbelasting, vermogensbelasting, banken- en transactietax, een extra schijf in de inkomstenbelasting en vennootschapsbelasting kunnen worden ingevoerd of verhoogd. Lastenverlichtingen voor ondernemers kunnen worden geschrapt of aanzienlijk verlaagd. In Frankrijk wordt er een (veel te bescheiden) begin mee gemaakt. De volle laag van het 'redden' van de banken wordt bij de bevolking gelegd. Die ontwikkeling moet worden gekeerd. Laat de banken hun eigen puin ruimen. Als de werkende bevolking een vuist weet te maken is het afgelopen met de vriendjespolitiek aan de toppen. Stop polderen, onderhandelen op basis van strijd, (alleen) samen sta je sterk!