Steeds vaker zijn bordjes met 'Te Koop' te zien in het straatbeeld (Foto: Antoon's Foobar/Flickr/cc/by-nc-nd).
Sociaaleconomische redactie
Duitsland en Nederland behoren tot de weinige stabiele landen in de eurozone. Maar de Nederlandse 'AAA'-status staat ter discussie: de schuld van de Nederlandse huishoudens is met 249 procent van het bbp verreweg het hoogste van alle landen van de eurozone. Ierland (202%), het VK (149%)), Spanje (124%)), Duitsland (88%)), Frankrijk (78%)) en Italië (66%)) - volgens Eurostatgegevens van 2010.
De werkloosheid is nog steeds relatief laag, maar groeit snel en Nederland ontsnapte begin dit jaar ternauwernood aan een recessie. De hoge schuld van de Nederlandse huishoudens betekent dat een hogere werkloosheid makkelijk kan leiden tot explosieve situaties en een lawine van faillissementen tot gevolg kan hebben. Het grootste deel van de schuld bestaat uit hypotheken. De onroerendgoedprijzen zijn echter snel gedaald; tot het laagste niveau in bijna een decennium. Volgens een prognose van De Nederlandse Bank is elke derde hypotheek niet meer gedekt door de prijs van het huis wanneer de prijzen nog eens worden verlaagd met 10 procent.
De voorraad onverkochte woningen is verdubbeld tot bijna 221.000 eenheden sinds 2008. De bordjes met "te koop" schieten in de straten van de Nederlandse woonwijken als paddenstoelen uit de grond. Per hoofd van de bevolking staan er bijna twee keer zoveel huizen te koop als op de gebroken Amerikaanse markt. Het echte probleem zijn de particuliere hypotheken die worden gegarandeerd door de staat. In meer dan 80 procent van alle hypotheken treedt de Nationale Hypotheek Garantie op in geval van problemen. Bij een verdere daling van de huizenprijzen moet de regering dieper in de buidel tasten en daarmee groeit het aandeel van de overheidsschuld in het bbp. Dit kan heel snel gebeuren omdat het totaal van de hypotheken de afgelopen jaren stormachtig is toegenomen, wat wordt onderstreept door het feit dat het totaal van alle hypotheken in 1995 was toegenomen tot meer dan 105 procent van het bbp. Geen wonder dat de laatste tijd publiekelijk wordt gediscussieerd over de vraag of de 'AAA'-rating voor Nederland nog steeds gerechtvaardigd is. In juni heeft het Amerikaanse ratingbureau Moody's vijf van de grootste Nederlandse financiële instellingen afgewaardeerd omdat het uiteenspatten van de hypotheekzeepbel in de eerste plaats gevolgen heeft voor de grootste banken. Bij ongeveer 700.000 woningen is de hypotheekschuld hoger dan de waarde van het huis. Dat veroorzaakt problemen bij de (gedwongen) verkoop van zulke huizen.
Ondertussen groeit de werkloosheid verder waardoor minder mensen in staat zijn aan hun hypotheekverplichtingen te voldoen. Alleen in de maand juli al verloren 14.000 mensen hun baan. (Sinds kort staan de kranten weer vol met massaontslagen (Philips (2200-wereldwijd), Alcatel Lucent, met de VVD-er Ben Verwaayen aan het roer (5500), SNS Reaal, ING (2350), Rabobank (1500-3000), Ballast Nedam (400-500), BAM (650), Heijmans (200), DSM (1000), Menzo (250), KLM (ca. 1.300), Gemeente Rotterdam (2450), Defensie (12.000), om er een paar te noemen). In de eerste tien maanden van 2012 gingen 6.245 Nederlandse ondernemingen failliet, meer dan vorig jaar in totaal. Vooral in de bouw, industrie, de detailhandel, de zakelijke dienstverlening en de horeca. In de bouw gaan volgens de NVB dagelijks vijf bedrijven failliet en raken 50 mensen hun baan kwijt. Ook de inflatie neemt gestaag toe en is nu al het hoogste in vier jaar (2,3%) in september). De tulpen verwelken.