De schande van marktdenken en schaliegas

Schaliegas verpest landschap, natuur, water en klimaat, maar gretige investeerders staan klaar, want TNO stelt dat er 4.000.000 miljard kuub schaliegas in de Nederlandse bodem zit. En de energieconcurrentie met de VS is moordend. Een keiharde strijd staat voor de deur. (Foto: schaliegasvrijboxtel)

Wiebe Eekman

Eind februari verschenen plots grote koppen in Belgische kranten: "Shell en Total willen boren naar Kempens wondergas". "Europese speler in schaliegas? Shell!" En ook "Olie zal groene energie onbetaalbaar maken".

Ter herinnering vooraf: Met de klimaatontaarding door broeikasgassen zijn we flink op weg naar een verwoestijning tegen 2040 van het zuiden van Europa. Dat bedreigt de voedselproductie en watervoorziening in geheel Europa en verderop. Nu al merken we heel wat problemen op door het wispelturig en extremer worden van het weer. Al sinds 2007 wordt er gesteld dat tegen 2020 de uitstoot van CO2 en andere broeikasgassen zoals methaan (CH4) met 30 á 40 procent verminderd moet zijn in vergelijking met 1990. Maar de werkelijkheid is anders: wereldwijd is de uitstoot vermeerderd. De massale exploitatie, ondanks het protest, van schaliegas en teerzanden in de VS en Canada is een hoofdreden.

Schaliegas, schalieolie en olie uit teerzanden zijn de vuilste fossiele brandstoffen. Om drie redenen:

buiten de uitstoot van CO2 bij verbranding zoals voor alle fossiele brandstoffen, ontsnapt er ook nog veel methaan (CH4) rechtstreeks naar de atmosfeer bij de ontginning (tot 15% verlies).
De vegetatie wordt vernietigd door massale ontbossing vooraf aan de ontginning, waardoor ook de absorptiecapaciteit van de natuur voor CO2 nog meer vermindert.
De vernietiging van de ondergrond en vergiftiging van het diepe grondwater door fracking (breken van de schalie of leisteenformaties op grote diepte met behulp van een chemicaliënmengsel onder druk). Dat is een vernietiging die nooit meer teruggedraaid kan worden. Zowel in de VS en Canada, evenals in Frankrijk, België én Nederland wordt al protest georganiseerd. Ik verwijs voor meer details naar sites van zulke organisaties. (bijvoorbeeld: http://schaliegasvrijboxtel.blogspot.nl)

"De Tijd", de krant van rijke kapitaalbeleggers, schreef op zaterdag 23 februari, onder de kop 'beleggen': "Of u nu wilt of niet, schaliegas groeit de komende decennia uit tot een belangrijke energiebron. Hoewel het gas vooral een boom kent in de VS, kunt u ook via Europese aandelen erin beleggen". Het is mijnheer Alain Deneef, fondsbeheerder van Bank Degroof, die spreekt. Hij betreurt dat er nog zoveel tegenstand is en stelt dat: "Als de ecologische uitdagingen van schaliegas op een geloofwaardige manier (bijna) kunnen worden opgelost, breken voor deze energievorm mooie tijden aan. Schaliegas is als onconventionele fossiele energiebron een mogelijke maar ook controversiële tussenoplossing in afwachting van duurzame hernieuwbare energiebronnen."

Laten we duidelijk zijn:

de ecologische schade door schaliegas is niet oplosbaar. Ook al wordt de zuivering van het bovengronds afvalwater verbeterd, kan de andere schade niet worden vermeden.
Schaliegas is nog steeds een fossiele energiebron, minimaal even schadelijk als de andere fossiele brandstoffen. De technologische verankering in de bestaande 'business as usual' wordt versterkt.
De investering in productie en opslag van hernieuwbare energie wordt weer voor zo'n 30 á 40 jaar uitgesteld.

Waarom spreekt men steeds over afwachten op de beschikbaarheid van duurzame energiebronnen? Terwijl de technologie allang beschikbaar is. In Trends op 22 februari geeft professor Samuele Furfari van de Université Libre de Bruxelles een antwoord: "In Duitsland hebben we de 'Energiewende'. Tegen 2025 zouden alle kerncentrales gesloten zijn en vervangen door hernieuwbare energie. Duitsland kan zijn concurrentiepositie alleen bewaren door aan zijn industrie de goedkoopste elektriciteit van Europa te leveren. We zagen reeds dat hun windenergie spotgoedkoop op de geliberaliseerde markt wordt gebracht. Terwijl voor het huiselijk gebruik de elektriciteit in Duitsland uiterst duur is."

"Doordat in de VS en Canada het schaliegas al meer dan 30 procent van hun energieverbruik dekt, wordt de wereldwijde export van steenkool van de VS naar Europa verplaatst voor lagere prijzen. Door de 'vrije markt'-werking ontstaat nu een overvloed aan olie en gas en zal de olieprijs instorten. Daardoor wordt de hernieuwbare energie uit de markt geprijsd."

Die professor Furfari eindigt wel, met een leuke noot voor ons: "Ik vrees dat de weerstand tegen kernenergie (in Europa) zal overslaan naar schalie-energie. Economisch is het beter het ook hier te ontginnen, maar er is veel tegenstand."

Foto's: demonstratie op Plein in Den Haag op 27-10-2011.