TRUKE
Rinze Visser
Er was in ons land een wolf - een dode wolf - gevonden, die eerst geen wolf bleek te zijn maar later toch weer wel. Wat er ook van waar blijkt te zijn, Nederland is, als we de menselijke soort tot de zoogdieren rekenen, zeker niet vrij van roofdieren. Rovers van de solidariteit, van tegen de macht van het kapitaal beschermende wetten en regels. Om bij de wolf te blijven, het is de wolf die zich hult in schaapskleren, die met mooie woorden slechte zaken zó verkoopt dat het lijkt dat de mensheid er al heel lang op zat te wachten.
Laat ik beginnen met de al vele jaren bezig zijnde campagne voor 'goede' en 'eerlijke' producten. Nu wil ik niemand die vanuit de eigen overtuiging en moraal de maat nemen of voor het hoofd stoten die in de schappen van de supermarkt een kritische blik op de uitgestalde producten werpt en vanuit die gedachte koopt en consumeert. Als je al die campagnes waar vele miljoenen mee gemoeid zijn en waar vrijwel het hele journalistendom door geobsedeerd is bij elkaar optelt, dan moet je wel tot de conclusie komen dat het erom gaat de strijd 'voor een betere wereld' om te buigen van de tegenstelling kapitaal en arbeid naar de verantwoordelijkheid van de consumenten. En, consumenten, dat zijn wij allemaal, tenzij we onszelf laten uithongeren. De strijd tegen de 'plofkip', voor dierenwelzijn in het algemeen, tegen kinderarbeid, tegen slavernij en mensenhandel, tegen slechte werkomstandigheden en beloning (jazeker, als 't heel ver weg is), voor 'eerlijke' handel, dat alles doet elke minuut van de dag een beroep op ons geweten.
Het zijn dus niet de uitbuiters in verre landen en de importeurs die rijk worden over de ruggen en het zweet en de korte levensduur van de werkende bevolking daar (inclusief kleine kinderen), die bestreden moeten worden, maar de producten. Want rijkdom vergaren, daar is niets mis mee, zo leerden de kinderen vroeger en ook nu weer. Het zijn de producten die wij niet moeten kopen omdat er bloed aan zit, omdat ze gemaakt zijn in veel te lange werktijden voor veel te lage lonen. Je hoeft niet een al te grote gedachtesprong te maken om te beseffen dat al die werkende mensen daar zich een leven onder de Nederlandse verhoudingen zouden wensen. Een collectieve arbeidsovereenkomst, een wettelijk minimumloon, recht op ziekengeld, gezondheidszorg en ouderenzorg, een achturige werkdag, een fatsoenlijke huisvesting, een verbod op kinderarbeid en een leerplichtwet. Je hoeft dat ook niet om te begrijpen dat ontbossing van de regenwouden haar gevolgen heeft. Maar het wordt de mens door al die campagnes wel moeilijk gemaakt om zich te concentreren op de werkelijke oorzaken en dat de oplossing niet bij de consumenten ligt maar bij het bestrijden en afschaffen van het op winst beluste kapitalistische systeem.
Wie hier eens goed over nadenkt en weet heeft van wat er in ons eigen landje en in de andere EU-landen gaande is - steeds meer mensen moeten langer werken, cao's worden steeds vaker buiten werking gesteld, zieke mensen blijven doorwerken uit angst voor ontslag, enzovoort, enzovoort - mag zich wel eens afvragen hoe lang het nog moet duren eer ook in verband hiermee producten en diensten een keurmerk 'fout' of 'eerlijk' verdienen. Het is toch niet te geloven dat er zoveel weldenkende mensen zijn die begaan zijn met het lot van werkende mensen elders, maar blind zijn voor de ontwikkeling in eigen land. Die de illusie koesteren dat door hun koop en eetgedrag de mensen daar een meer sociale toekomst tegemoet zullen zien en die de ogen sluiten voor de in snel tempo achteruitgaande sociale toestand hier. Ondanks het etiket 'internationalisme' dragend, toch wereldvreemdheid op de vierkante kilometer...
Wereldvreemdheid op de vierkante centimeter bestaat ook! In de gemeenteraad van Lemsterland. Tijdens een debat over een voorstel om de toegang tot schuldhulpverlening moeilijker te maken, sprak 'een geachte afgevaardigde' zich, in reactie op de NCPN, uit dat de mensen maar meer moesten sparen voor zware tijden, want 'dat moesten wij vroeger ook'. Waarop de NCPN reageerde door mevrouw een scala van al doorgevoerde verslechteringen voor te leggen, onder meer daling van inkomsten ook door raadsbesluiten, met de vraag waar de mensen dan van moeten sparen. Bij thuiskomst bedenk je dan nog dat sparen - zo men daartoe al wel in staat zou zijn - de mensen, aangezien de rente veel lager is dan de inflatie, nog armer maakt. En ook tegengesteld is aan de over elkaar heen buitelende politieke oproepen om het geld alstublieft te laten rollen. Maar ook als dat in de gemeenteraad gezegd zou zijn, wie zou het dan gehoord hebben? Die enkele mensen die naar de lokale radio-omroep, als er geen storing is, geluisterd zouden hebben? Een omroep overigens die het vanwege de bezuinigingsdreigingen wel niet zo lang meer zal maken.
De premier van 'alle Nederlanders' hoorde ik onlangs zeggen dat de verbouwing van Nederland goed op de rails staat. Dat het 'de mensen in het land' zelf zijn die hierin het voortouw nemen, dat de regering hierin volgend is. En het moet gezegd worden: organisaties die pretenderen 'de mensen' te vertegenwoordigen (ja, ook de vakbeweging), regionale bestuurders van gemeenten, zij hebben al lange tijd de handen uit de mouwen gestoken om de 'perestroika' in ons land gestalte te geven. Ook in de andere Europese landen overigens. Overal zijn initiatieven genomen of worden genomen, om zogenaamde pilotprojecten uit te voeren, terwijl wetgeving nog moet plaatsvinden. En al die andere mensen dan? Die hebben er nauwelijks weet van wat hen te wachten staat of kijken, wel op de hoogte zijnde, met angstige ogen in de koplampen van het voertuig van de klassentegenstander. Voor zover zij zich nog niet het valse bewustzijn eigen maakten dat zij als consument voorop moeten gaan in de strijd 'voor een betere wereld'. De vijand, de geldzak lacht. Doch eens zal hem het lachen vergaan...!