Rainer Rupp (*)
Tijdens de laatste weken voor de Bondsdagverkiezingen kwam de propaganda over het economisch herstel echt op gang. "Duitsland doet het goed", herhaalde 'Mammie' (Merkel, nvdr) op talloze billboards en in commercials. Alles is geweldig en ook de andere problemen zijn opgelost. De lijst is indrukwekkend: de euro is weer stabiel, de Europese economie leeft op, in de VS en Japan is sprake van een stijging, daarvan getuigen voortdurend nieuwe beurshoogtepunten en zoals bekend vergissen de financiële markten zich nooit. China heeft ook geen problemen en groeit nog steeds.
Bij zoveel optimisme kan de ineenstorting van de valuta's van India, Indonesië, Brazilië en veel andere ontwikkelingslanden rustig worden genegeerd. Hun instorting is het gevolg van de suggesties van de Amerikaanse Federal Reserve medio mei dat ze haar gigantische gelddrukpersen al medio september langzamer wilde laten draaien ten gevolge van het sterke herstel van de Amerikaanse economie. Dit heeft in een zeer korte tijd geleid tot een verdubbeling van de Amerikaanse rente, die op zijn beurt veroorzaakte dat de tsunami van goedkopere dollars, die eerder de ontwikkelingslanden had overstroomd en daar de prijzen op de financiële markten en hun valuta tot duizelingwekkende hoogten had opgejaagd, nu terugklotste en alles mee de diepte in sleurde.
Na de met spanning verwachte Fed-bijeenkomst op 18 september jl. werden allereerst de Amerikaanse groeiprognoses naar beneden bijgesteld, en daarna heette het dat alles hetzelfde zal blijven en de Fed elke maand ter stimulering van de economie 85000000000 dollar zal blijven pompen in de financiële sector tegen een rente van een kwart procent. Dit toont aan hoe slecht het echt gaat met de reële economie; in het bijzonder de consumptie wil maar niet duurzaam aantrekken. Deskundigen verwachten al de slechtste kerstverkopen sinds mensenheugenis.
Toch zullen met zoveel gratis geld de goktafels in het grote bankcasino een verdere hausse meemaken en de fantasieprijzen op de beurzen nog hoger laten klimmen. Alles is goed, omdat de financiële markten, de enige die nog gelden in de post-industriële samenleving van snelle winst, tevreden zijn. Daarbij stoort de zwakheid van de grote Amerikaanse steden niet die door hun noodlijdende financiële sector dreigen om Detroit in de afgrond te volgen. Ook de groeiende armoede maakt eigenlijk niet uit, net als de werkloosheid - niet de statistisch geschoonde - die hardnekkig op 15 procent blijft staan.
Besproken wordt ook niet dat het percentage werknemers van de Amerikaanse bevolking al jaren daalt, vooral sinds het begin van de crisis. Van 2007 tot 2012 is de zogenaamde participatiegraad van 63,4 procent naar 58,2 procent gedaald. Op een totale bevolking van de VS van 315 miljoen betekent dit dat netto 16 miljoen mensen zijn verdwenen uit het arbeidsproces en ook niet worden meegeteld als werklozen. Een belangrijke reden voor deze ontwikkeling is de systematische vernietiging, resp. de export van geschoolde arbeidsplaatsen.
De Amerikaanse arbeidsparticipatie is daarmee gedaald tot het niveau van de jaren zestig van de vorige eeuw, met dit verschil dat op dat moment een fulltime werkzaam familielid niet alleen het hele gezin kon voeden, maar zelfs een huis, auto en jaarlijkse vakantie kon betalen. Daarentegen vallen vandaag tussen twee derde en drie vierde van de gerapporteerde maandelijkse, nieuw gecreëerde banen in de categorie van laagbetaalde en dienstverlenende banen met een minimumloon, zoals werken in fastfoodbedrijven, schoonmaken van kantoren, enz. Daarom moeten in het land van de onbegrensde mogelijkheden veel mensen in twee of drie banen werken om rond te komen.
Ondanks dat herhalen in dit land de aan industrie en banken gerelateerde 'onderzoeksinstituten' de 'alles is goed'-mantra van de zwarte-gele coalitie. Want dankzij hun uitstekende vaardigheden als loods voor ons land navigeert Merkel met succes langs de kliffen van de eurocrisis. En volgend jaar zal er bij ons zelfs weer sprake zijn van de ongelooflijke groei van 1,7 naar 1,9 procent, dankzij het herstel in de VS.
Slechts spelbrekers zien het gevaar dat de werkloosheid blijft stijgen. Voor de (Duitse krant, nvdr) FAZ is de eurocrisis nog steeds "een risicofactor". En de chef-econoom van de BIS, de centrale bank van de centrale banken, waarschuwde zelfs ervoor, een paar dagen geleden, dat de huidige situatie op de financiële markten lijkt "op 2007, maar dan nog veel erger." Maar dat paste niet in de prettige stemming tijdens de voorverkiezingen - en het werd al snel afgevoerd in het geheugengat .
Sbg., 19-09-2013.