Sociaaleconomische redactie
In tijden van economische crisis is niets te dol voor ondernemers om hun winsten veilig te stellen. Als de werkloosheid toeneemt wordt de positie van de werknemers in het algemeen zwakker. Zeker als bonden zwak zijn en weinig strijdbaar. In zo'n situatie wordt geprobeerd de randen van de mogelijkheden af te tasten.
Voortdurend zien we daarom aanvallen op pensioenen, lonen, uitkeringen en verworven arbeidsrechten. Het gemak waarmee de FNV akkoord is gegaan met de uitholling van het sociaal akkoord is alarmerend en een uitnodiging aan de ondernemers om nieuwe stappen te zetten op het pad van de afbraak.
Zo stellen bedrijven met de regelmaat van de klok de toeslag voor onregelmatige werktijden ter discussie. Hier zijn het vooral supermarkt- en winkelketens die voorop gaan. Deze sector is de speerpunt van de vierentwintiguurseconomie. Een economie waarin het met de dag normaler wordt om op elk tijdstip aankopen te kunnen doen. Een economie die werknemers dwingt te werken op elk tijdstip dat de baas noodzakelijk vindt. De willekeur en onregelmatigheid zijn eerder regel dan uitzondering. Afspraken vastgelegd in cao's staan de ondernemers in de weg. Zij willen willekeur en flexibiliteit en doen er alles aan om van die hinderlijke cao's af te komen. Nu wordt vol ingezet om af te raken van extra betalingen voor overwerk en weekendwerk. Niet de mensen tellen, alleen nog de winsten.
Vanzelfsprekend dat de vakbonden zich daartegen verzetten. De toeslagen vormen nu een welkome en vaak noodzakelijke aanvulling op het basissalaris. De oprukkende vierentwintiguurseconomie lijkt korte metten te maken met het werken op vaste tijden. De vakbeweging zal zich echter nog steviger dan nu moeten blijven verzetten tegen de toenemende willekeur, die zeer schadelijk is voor de gezondheid en het sociale leven van werkenden. Cao's moeten aansluiten bij ontwikkelingen in de maatschappij, maar steeds de positie van de werkenden beschermen. De willekeur mag geen eigen leven gaan leiden.
Het is daarom goed dat de bonden zich blijven verzetten. Het voornaamste struikelblok zijn de toeslagen voor het werken in de avonduren en op zaterdagen. Werkgevers willen die afschaffen in ruil voor een loonbod van 2,5 procent voor de komende twee jaar. De cao-onderhandelingen met de supermarkten zijn echter op dit punt vastgelopen. In de supermarktbranche werken 260.000 mensen bij 5500 bedrijven. De cao liep in april af. CNV Dienstenbond en FNV Bondgenoten bereiden acties voor om de druk op de werkgevers op te voeren.
De vakbonden vinden dat de werkgevers met het versoberen van de toeslagen de rekeningen voor de prijzenoorlog tussen supermarkten laten betalen door de werknemers. Zij eisen 3,5 procent loonsverhoging plus compensaties als de toeslagen verdwijnen. De vakbonden overleggen volgende week over verdere acties. Deze week gaan ze de winkels al in om personeel in te lichten over de werkgeversplannen. Ze zijn ook tegen het afschaffen van vakantiegelden en willen praten over loonsverhoging.