Depressie in plaats van herstel

Washington verfraait statistiek economie

Rainer Rupp

Volgens het (staats-)'Bureau of economic analysis' in Washington is het bruto binnenlands product (bbp) van de VS in het derde kwartaal van dit jaar - gecorrigeerd voor inflatie - gestegen naar 196 miljard dollar, ofwel gestegen met 2,8 procent, na een stijging van 2,5 procent in het tweede kwartaal. Geen wonder dus dat de grote media die de staat steunen alom de "vooruitgang" van het "economisch herstel" en de overwinning op de crisis bejubelen, waarvan de naar verwachting blijvende nieuwe recordhoogten op de financiële markten zouden getuigen. Omdat het verfraaien van statistieken en het verdraaien van feiten ook in Nederland massaal wordt toegepast, plaatst Manifest dit artikel voor een beter begrip.

Dit rooskleurige beeld van herstel komt echter helemaal niet overeen met wat er in de reële economie gebeurt. Daar worden de armen nog steeds armer en dreigt steeds duidelijker de afgrond voor grote delen van de middenklasse. Ook de arbeidsmarkt in de VS vertoont geen werkelijke verbeteringen.

De officieel verwachte daling van de werkloosheid is slechts het resultaat van optimistische, 'statistische hervormingen', waardoor steeds meer werklozen buiten de statistieken vallen. Is misschien de verwachte economische groei net zo bedrieglijk als de verwachte daling van de werkloosheid? Alles wijst daarop. Zo hebben deze week de VS-economen Karl Denninger, bekend van onder meer de blog 'Market Ticker', en Bill Still, de bekende criticaster van de Centrale Bank van de VS (Fed), er op gewezen dat ook de officiële groei in de VS het resultaat is van boekhoudkundige trucs.

Dat gaat zo in zijn werk:

In het kader van hun geldpolitiek van 'Quantitative Easing' (kwantitatieve versoepeling of geldverruiming), afgekort QE, injecteert de Centrale Bank maandelijks 85 miljard dollar in de economie. Waar men vroeger drukpersen nodig had om meer geld te maken haalt de Fed deze miljarden tegenwoordig uit het NIETS met één klik op een computermuis. Met het op die manier verkregen geld koopt de Fed maandelijks voor 45 miljard aan VS-schuldbrieven (staatsobligaties) en voor 40 miljard dollar aan hypothecaire pandbrieven. Dit geld wordt dus direct uitgegeven aan een reële economische transactie en telt daarom mee in de economische totaalberekening en telt dus ook mee in de berekening van het bbp!

Als men dus niet de fictieve maar de daadwerkelijke economische groei in de VS in het derde kwartaal wil berekenen, dan moet men de geldinjecties in het kader van QE van drie keer 85 miljoen dollar, dus in totaal 255 miljard dollar, van de 196 miljard dollar bbp-groei in hetzelfde kwartaal aftrekken. Het resultaat levert een bedrag van min 59 miljard dollar op, wat betekent dat de VS-economie in het derde kwartaal niet is gegroeid met het officiële percentage van 2,8 procent maar met meer dan 0,8 procent is gedaald.

Volgens deze berekening blijken de economische resultaten van de laatste vier kwartalen negatief te zijn. En volgens de officieel geldende definitie geldt dat er bij twee kwartalen achter elkaar met een negatieve groei van het bbp sprake is van een recessie en er bij vier negatieve kwartalen achter elkaar sprake is van een depressie.

In werkelijkheid wordt de vermeende groei in de VS in de afgelopen jaren alleen nog overeind gehouden met de grootste geldinjecties uit de geschiedenis van de mensheid. Sinds het begin van de crisis is er inmiddels een derde editie van de QE politiek, kort gezegd: QE3. Elke keer nadat er na QE1 en QE2 aanvankelijk even een herstel van de economie optrad, dreigde de VS-economie alweer in elkaar te storten en moest de Fed weer snel zijn elektronische geldproductiemachine inzetten.

Zo heeft de Fed sinds 2007 met 'vers geproduceerd' geld meer dan 5 biljoen dollar aan VS-schuldbrieven/obligaties en verziekte onroerend goed hypotheken opgekocht van banken, waardoor het bbp toenam en de economie 'groeide'. Alle grote centrale banken in de Westerse wereld, van Tokio tot Londen tot de Europese Centrale Bank in Frankfurt, wedijveren op dit moment met deze politiek van 'Kwantitatieve Versoepeling', omdat die het tegelijkertijd mogelijk maakt om de rente op bijna 0 procent vast te zetten.

Daarmee moeten de diep in de schulden gestoken regeringen bij de rentebetalingen behoorlijk geholpen worden. Door de extreem lage rente wordt echter alle spaarders, die hun geld op krediet hebben ondergebracht bij een bank of met levensverzekeringen willen sparen voor hun oude dag, het vel over de neus gehaald. Na aftrek van de inflatie hebben zij op hun spaartegoeden sinds het begin van de crisis in 2007 minstens 5 tot 7 procent aan reële waarde verloren. Dat is onderdeel van de op dit moment op volle toeren draaiende, gigantische 'herverdelingsmachine', herverdeling van onder naar boven. De grote winnaars zijn de banken, hedgefunds en andere grootspeculanten, die toegang hebben tot het goedkope geld van de centrale banken, terwijl iedere normale burger momenteel ongeveer 13 procent of meer moet betalen aan zijn bank bij debetstanden, d.w.z. (tijdelijk) rood staan bij de bank.

Ondertussen lopen in de VS, ondanks het vermeende economisch herstel, de staatsschulden verder op. Het begrotingstekort van de regering Obama is onlangs, aan het eind van het voorbije fiscale jaar 2012-2013, gedaald naar 6,3 procent van het bbp. In het voorjaar was dat nog 8,6 procent van het bbp. Deze daling is echter niet het gevolg van het vermeende economisch herstel maar wordt voornamelijk veroorzaakt door de hogere fiscale inkomsten, die grotendeels het gevolg zijn van het feit dat de verlichting van de belasting op lonen, die op het dieptepunt van de crisis als prikkel voor economisch herstel werd ingevoerd, sinds het begin van het fiscale jaar niet meer is verlengd.

Toen in april van dit jaar in de VS een discussie plaatsvond over verlaging van de maandelijkse QE-geldinjecties daalden wereldwijd in paniek de koersen en financiële markten. Het leek duidelijk, dan zou de illusie van een wereldwijd economisch herstel niet meer overeind gehouden kunnen worden. Onmiddellijk werd de discussie stopgezet en het einde van de QE-politiek is niet in zicht. We zullen dus nog meer onjuiste cijfers over het economisch herstel voorgeschoteld krijgen. Het mooie van QE is namelijk: hoe meer schuldbrieven/obligaties de Centrale Bank met, uit het NIETS geproduceerd geld, koopt hoe groter de economische groei, hoe meer schulden, des te hoger de beurskoersen. Hoe hoger de beurskoersen, hoe groter de winst voor de rijke speculanten.

Vertaling J. Bernaven, 12 november 2013.