Sociaalecomische redactie
De bezuinigingen zijn onwettig. Europese vakbonden eisen een wijziging van het beleid. Volgens een vooraanstaande jurist handelt de trojka in strijd met de Europese wetgeving en de mensenrechten.
Volgens professor Andreas Fischer-Lescano, professor aan het Centrum voor Europese Rechtspolitiek (ZERP) van de Universiteit van Bremen is de bezuinigingspolitiek van de EU onwettig. Hij stelde een rapport op voor de Oostenrijkse vakbondsfederatie ÍGB, de Oostenrijkse Arbeitskammer (AK), het Europees Verbond van Vakverenigingen (EVV) en het Europees Vakbondsinstituut (ETUI). Het rapport werd op 28 november in Wenen goedgekeurd en gepresenteerd tijdens een conferentie van juristen uit heel Europa.
Door hun betrokkenheid bij de Trojka maken de Europese Commissie en de Europese Centrale Bank inbreuk op het primair recht van de EU omdat het Verdrag van Lissabon een expliciete verwijzing naar het Handvest van de Grondrechten van de Europese Unie bevat. EU-landen die het Memorandum van overeenstemming voor het Europees Stabiliteitsmechanisme onderschrijven zijn gebonden aan het Europees Handvest en aan de mensenrechten, betoogt professor Fischer-Lescano, die zegt dat de crisis geen reden is om de Europese wetgeving buiten werking te stellen.
Op nationaal niveau werd er al bij constitutionele gerechtshoven geprocedeerd, zegt Fischer-Lescano en hij noemt Portugal als voorbeeld. Volgens hem moet het Europees Parlement actie ondernemen: 'Het parlement dient een eind te maken aan deze achterkamertjespolitiek.'
'In heel Europa strijden vakbonden al lang en hard tegen de bezuinigingen. Ze eisen een fundamentele koerswijziging' zegt Bernhard Achitz, voorzitter van de Oostenrijkse vakbondsfederatie (Nog veel te veel alleen in achterkamertjes zonder te mobiliseren, nvdr). 'Van drastische bezuinigingen in de sociale uitgaven, de inperking van essentiële vakbondsrechten zoals het terzijde schuiven van collectieve overeenkomsten tot interventies op het gebied van de minimumlonen... genoeg is genoeg.'
Om het betoog van de vakbeweging kracht bij te zetten wonnen de EVV, de ÍGB en de AK juridisch advies in. 'De resultaten zijn zeer duidelijk. De sociaal onrechtvaardige en economisch ondoordachte bezuinigingspolitiek van de EU moet onmiddellijk een halt worden toegeroepen. Ze is slecht voor de bevolking, slecht voor de EU en bovendien onwettig' aldus Achitz.
Het rapport versterkt volgens hem de eis van Europese vakbonden voor een fundamentele koerswijziging en een Europees investeringsplan, zoals het plan dat onlangs door de EVV werd voorgesteld. 'Investeringen in de welvaartsstaat en de sociale voorzieningen moeten de plaats innemen van kortzichtig bezuinigingsbeleid. Ook moet het Handvest van de grondrechten niet langer een papieren tijger blijven; het moet door de Europese politiek nageleefd worden.
'Sinds het begin van de financiële crisis in 2008 hebben de lidstaten een groot aantal maatregelen genomen om te snijden in de openbare uitgaven en begrotingstekorten terug te dringen. Deze bezuinigingsmaatregelen richten zich tegen de sociale rechten en leidden tot de deregulering van de arbeidswetgeving en het ontmantelen van het systeem van collectieve onderhandelingen' zegt Veronica Nilson, bondsvoorzitter van de EVV.
'De situatie is het slechtst in de landen die vergaande maatregelen opgelegd kregen door de Trojka. De Trojka verordonneerde een verlaging van het minimumloon en dwong hervormingen op het gebied van collectieve onderhandelingen af opdat deze alleen nog op bedrijfsniveau gevoerd konden worden.
Zogenaamde werknemersassociaties krijgen de bevoegdheid om loonafspraken te maken (In Nederland spelen het CNV en de Unie vaak de rol van ondergraven van een strijdbare opstelling, nvdr). Hiermee ondermijnen ze de collectieve overeenkomsten die de vakbonden voor elkaar boksten. Professor Fischer-Lescano's studie sterkt ons in de overtuiging dat we de bezuinigingsmaatregelen juridisch moeten aanvechten. Door gezamenlijke klachtenprocedures hebben vakbonden al enkele successen geboekt bij de Raad van Europa.
26 november 2013, vertaling Frans Willems.