Demonstratie tijdens de 19e klimaatconferentie in Polen. (Foto: theverb.org/Flickr/cc/by-nc)
Wiebe Eekman
Pas in Parijs 2015 wordt een akkoord gesloten... Polen staat niet bekend als klimaatvriendelijk... Er zal daar toch niet veel volk zijn om te betogen... De Poolse vakbonden doen niet mee... Velen voorspelden al op voorhand dat de onderhandelingen zouden floppen en waarom zouden wij daar dan gaan betogen? Waarom dan toch naar Warschau gaan?
Juist daarom! Warschau 2013 COP19 (1) was gepland als de opstap naar Parijs 2015 COP21. Hier wordt de 'road map' naar Parijs bepaald. Als we hier niet bij zijn om de sociale aspecten naar voor te schuiven, dan verdwijnen die volledig van de agenda... De Poolse klimaatcoalitie was oorspronkelijk niet van plan iets te doen. Vanuit België schreven Natalie en Koen van Klimaat en Sociale Rechtvaardigheid (KSR) in hun internationale oproep 'Platform for People': "We merken dat veel organisaties zich afkeren van de onderhandelingen... Mensen verliezen het vertrouwen in de mogelijkheid dat onze officiële leiders tot een billijk en ambitieus akkoord kunnen komen, dat de planeet en haar inwoners kan redden.
De focus op lokale en nationale actie is nodig, maar niet genoeg. Ook al bouwen enorme krachten in onze samenleving van onderaf oplossingen, toch mogen we nooit de druk op onze regeringen verminderen. Het overheersende officiële discours, dat focust op groene groei en technologische innovatie, zorgt vooral voor profijt voor de business en de transnationale elite, terwijl uitputting van de aarde en schending van de rechten van de mensen blijft voortduren. De COP's zijn belangrijke momenten voor maatschappelijke groepen om zich te verenigen en onze leiders te confronteren."
Juist omdat het zo moeilijk is om in Polen de civiele gemeenschap te mobiliseren, heeft het initiatief vanuit België om een trein te sturen heel wat in gang gezet. De Belgische onderhandelaar Peter Wittoeck verwelkomde ons op het perron in Warschau. Hij getuigde dat dit een enorme bijdrage was aan hun werk. Ook professor Van Ypersele, ondervoorzitter van het IPCC, kwam ons begroeten.
De Belgische oproep voor sociale rechtvaardigheid inspireerde uiteindelijk een nieuwe coalitie van Poolse ecologisten om toch een betoging te organiseren met een duidelijke oproep 'Voor klimaatrechtvaardigheid én positieve energie'.
"Heeft het iets uitgehaald? De onderhandelingen in Warschau waren weer een flop..."
Jawel, maar dat was zoals verwacht én dat is géén maatstaf om over succes van onze actie te spreken. We weten dat de klimaatstrijd een strijd voor maatschappijverandering is en dus ook niet anders dan langdurig kan zijn. De mobilisatie had tot doel de krachten te versterken voor die lange strijd. We hebben verschillende specifieke resultaten geboekt.
De grote ngo's en ook de vakbonden wilden niet mobiliseren voor Warschau. Zij schatten de mogelijkheid om te betogen in Warschau verkeerd in. Gaandeweg raakten zij verbaasd over het succes van de mobilisatie. De beweging KSR heeft aan gezag gewonnen in hun rangen. Bovendien nemen ze twee belangrijke strijdpunten over die KSR allang verdedigt:
We hebben een belangrijke invloed gehad op de Belgische delegatie bij de onderhandelingen. Zij voelden zich gesterkt om strikter voor de betere benadering te gaan. Tot op ministerniveau kennen ze nu ons bestaan. Dat vergemakkelijkt om gehoor te krijgen in debatten.
Wij hebben de betoging, georganiseerd door de Polen, gered met onze massale inbreng. Zoals ik steeds gezegd heb, zelfs als we met nagenoeg alleen Belgen betoogd hadden, dan was het nog goed geweest. Het sociale aspect werd benadrukt. Dat was een nieuwe benadering voor Polen. We hebben met de voorbereiding reeds invloed gehad op het programma. Maar krijgen nu ook de positieve evaluatie van Poolse vrienden dat wij het sociaal aspect terug op de agenda gezet hebben bij hen.
Specifiek hebben wij bijzonder bijgedragen aan het Ronde Tafelgesprek met Piotr Ostrowski van de vakbond OPZZ en Adam Ostolski van de Groene Partij: 130 aanwezigen, Polen, Belgen en Engelsen.
Vooroordelen die niet helemaal waar bleken te zijn. Piotr is absoluut géén klimaatscepticus zoals Solidarnosc dat is. En Adam is duidelijk linkser georiënteerd dan wat we van onze Belgische Groenen verwachten. Zoals ze zelf zeiden was dit hun eerste ontmoeting die het begin van een proces van samenwerking kan zijn.
In de trein zelf werd er heel wat uitgewisseld tussen de aanhang van de deelnemende organisaties. Op de terugreis stelden zij samen een tekst op die maandag 18 november aan de minister van Leefmilieu werd afgegeven met één opmerkelijke boodschap: De sociale strijd en de klimaatstrijd zijn onverbrekelijk verbonden.
We hebben er nooit zo goed voor gestaan om onze boodschap verder te kunnen verspreiden. Globaal kunnen we zeggen dat KSR een basis gelegd heeft voor de verdere groei van de sociale oriëntatie in de klimaatbeweging. In België en met gevolgen naar andere landen.
(1) Cop staat voor de jaarlijkse Conferenties van (UNFCCC-) partijen over Klimaatveranderingen. Het gaat hierbij om de brede betekenis van het begrip partij - maatschappelijke groeperingen -, dus niet om politieke partijen. In Polen vond, sinds de start in 1995, de negentiende plaats (nvdr).