Rainer Rupp
"Op dit moment bevindt de situatie zich op de wip", zei de speculant en multimiljardair George Soros, op dinsdag 24 maart in een televisie-interview bij Bloomberg. De waarschijnlijkheid dat Griekenland niet langer in de Eurozone blijft is nu "fifty-fifty". De gesprekken tussen Athene en de Trojka zouden wel eens afgebroken kunnen worden vanwege onoverbrugbare tegenstellingen. En dan zou dat land door een 'GrAccident' "van het toneel verdwijnen". (Op zijn minst als winstgevend speculatieobject voor mensen zoals Soros.)
In het begrip 'GrAccident' zit het Engelse woord accident (ongeluk) verstopt. In tegenstelling tot het begrip 'GrExit', dat staat voor een gecontroleerde uittreding van Griekenland uit de Eurozone, wordt met 'GrAccident' bedoeld dat door onoverbrugbare tegenstellingen tussen Athene en de trojka een verwarrende en oncontroleerbare dynamiek ontstaat, waarbij Griekenland uiteindelijk niet meer tot de Eurozone behoort en niemand meer precies weet hoe het zo gekomen is en wie daarvoor de verantwoordelijkheid draagt. En inderdaad spreken internationale financiële media de laatste tijd steeds vaker over 'GrAccident'. Daarbij wordt tussen de regels door de zorg binnen de financiële kringen duidelijk: dat de Tsipras-regering zich weliswaar in toenemende mate groot houdt ten opzichte van het gemene spel van de door Berlijn gedirigeerde trojka, maar in feite in het geheim toewerkt naar een GrAccident.
De onderhandelingen met de linkse regering in Athene verlopen altijd volgens hetzelfde patroon, is bijvoorbeeld een klacht in een bijdrage op de Amerikaanse financiële site 'Zero Hedge'. De Eurogroep komt bij elkaar om Griekenland nieuwe 'hervormingen' op te leggen en in een gezamenlijke verklaring belooft Griekenland dat het daaraan meewerkt. Maar zodra men terug is in Athene interpreteren de Grieken de gezamenlijke verklaring op hun eigen manier. Het regent wederzijdse beschuldigingen. Vervolgens is er een nieuwe ontmoeting tussen de Grieken en de Eurogroep en begint de volgende ronde in deze kringloop. Dit is een behoorlijk correcte waarneming.
Nauwelijks was minister van Financiën Varoufakis na de meest recente ontmoeting met de Eurogroep voor twee weken terug in Athene of hij verklaarde al dat Griekenland zich aan de Brusselse akkoorden zou houden, maar deze wel zo interpreteert dat het logisch is dat bij de terugvorderingen aan Griekenland alle maatregelen worden uitgesloten die de huidige crisis in het land kunnen verergeren. Daarvoor zal Athene een lijst met uitsluitend op groei gerichte maatregelen opstellen en bij de volgende ontmoeting in Brussel presenteren. Hiermee sluit de cirkel zich en begint de volgende ronde. En hierdoor wordt de Tsipras-regering beschuldigd van vertragingstactieken, in het licht van de steeds sneller naderende einddatum voor de Griekse terugbetaling van de leningen en rente aan de rijke schuldeisers in Noord-Europa.
Feitelijk heeft de vertragingsstrategie van de Grieken weinig zin, als zij daarmee het faillissement van de staat en de daarmee verbonden verdwijning van Griekenland uit de Eurozone willen voorkomen. Nieuwe 'hulpgelden' van de EU komen alleen maar beschikbaar als de door de trojka verlangde 'hervormingen' ook 'woord voor woord', zoals voorgeschreven door Berlijn, worden uitgevoerd. Griekenland heeft tot eind maart de tijd om 3,2 miljard Euro aan kortlopende staatsobligaties terug te betalen. Over het gehele jaar 2015 berekend heeft Athene, afhankelijk van de bron, tussen de 25miljard (bron: Stratfor) en 30 miljard (bron: Bofa) euro nodig. Bij hun aantreden heeft de regering Tsipras echter beloofd om een einde te maken aan beleid om voor het afbetalen van de huidige schulden nog hogere schulden aan te gaan. Aangenomen wordt dat de Griekse regering in het geheim dit doel alsnog probeert te bereiken door de vertragingstactiek.
Het grote probleem van de linkse regering in Athene is dat uit een enquête is gebleken (zoals al eerder, nvdr) dat een grote meerderheid van de Grieken in de Eurozone wil blijven. Tegelijkertijd wil een nog grotere meerderheid dat er een einde komt aan de trojka-versoberingspolitiek. Allebei tegelijk gaat niet. Het is met elkaar in tegenspraak. Om dit aan de bevolking duidelijk te maken is echter jarenlange educatieve arbeid nodig. Die tijd heeft de Tsipras-regering niet. Voor een GrExit heeft zij geen democratisch mandaat. Als de regering dat toch probeert dan riskeert zij een staatsgreep en een burgeroorlog. De heersende klasse heeft geen belang bij uittreding uit de Eurozone en haar vertegenwoordigers bezitten sinds decennia de sleutelposities in de zogenaamde machtsministeries en -departementen. Daaraan hebben een paar maanden met een linkse regering niets veranderd.
Om Griekenland uit de klauwen van de trojka te bevrijden zou daarom de strategie van een GrAccident de juiste zijn, een ongeluk, dat door de Tsipras-regering nooit nonchalant naar voren werd gebracht. Die regering heeft immers steeds benadrukt in de Eurozone te willen blijven. Het was de EU die haar daarvoor de hulp geweigerd heeft, alleen omdat de nieuwe regering haar democratische opdracht, het beëindigen van de bezuinigingen, wel heeft getracht op te pakken. Als de regering Tsipras dan ook nog tijdens een 'catastrofale' verslechtering van de situatie een referendum zou houden, zoals reeds officieel is besloten, en de meerderheid van de Grieken zich zou uitspreken voor het herstel van de nationale soevereiniteit, in plaats van uitzichtloze ellende, dan zou de wederopbouw van Griekenland buiten de Eurozone gelegitimeerd zijn, en zou de heersende klasse geen zwakke punten hebben kunnen vinden in deze politiek.
In welke richting de ontwikkeling verdergaat zal de komende weken en maanden duidelijk worden.
Sgb, 27 maart 2015, vertaling J.Bernaven.
Naschrift van de redactie: De kern van het optreden van de Tsipras-regering is dat deze de beloften aan de bevolking niet kan waarmaken enerzijds en geen fundamentele - slechts gericht is op marginale verbeteringen, zoals alle sociaaldemocratische partijen - kritiek heeft op de neoliberale politiek van de trojka anderzijds. Hun optreden kent daarom twee ijkpunten: hoe verklaar ik de gebeurtenissen aan de bevolking zo dat de aanvankelijke sympathie niet verdwijnt aan de ene kant? En hoe voorkom ik een 'GrAccident' opdat Griekenland onderdeel blijft van de EU? Het resultaat van deze spagaat zou uiteraard een 'ongeluk' kunnen zijn. Maar de kern ligt uiteraard zoals altijd bij de wil van het volk. Niet wat de regering Tsipras denkt, hoopt en wil is bepalend, maar wat de meerderheid van de bevolking wil, denkt en hoopt. Dus is het een kwestie van bewustwording, niet van een referendum tijdens een catastrofale periode. Aan die noodzakelijke bewustwording wordt door de KKE gestaag gewerkt. De sympathie van Rainer Rupp voor Syriza, zoals al in eerdere stukken zichtbaar, maakt dat hij vanuit de verkeerde - parlementaristische - optiek naar de gebeurtenissen kijkt. Bovendien gaat hij in dit artikel voorbij aan de strijd tussen de EU en de VS die op de achtergrond meespeelt. De discussie binnen links is echter belangrijk genoeg om zijn positie te vermelden.