KLASSIEK EN ACTUEEL

"De materialistische beschouwing van de geschiedenis gaat uit van de stelling dat de productie, en direct na de productie de ruil van haar producten, de grondslag van elke maatschappij-orde is; dat in iedere historisch optredende maatschappij de verdeling der producten en daarmee de sociale geleding in klassen of standen zich richt naar wat en hoe wordt geproduceerd en hoe het geproduceerde wordt geruild. Dientengevolge moeten de laatste oorzaken van alle maatschappelijke veranderingen en politieke omwentelingen niet in de hoofden der mensen worden gezocht, niet in hun toenemend inzicht in de eeuwige waarheid en gerechtigheid, maar in de veranderingen der productie en ruilwijze; ze moeten niet in de filosofie worden gezocht, maar in de economie van het betrokken tijdvak. Het ontwakende inzicht, dat de bestaande maatschappelijke instellingen onrechtvaardig zijn, dat de rede onzin, weldaad kwelling is geworden, is slechts een teken, dat in de productiemethoden en ruilvormen in alle stilte veranderingen hebben plaatsgevonden, waarmee de op vroegere economische voorwaarden ingestelde maatschappelijke orde niet meer overeenstemt. Daarmee is tegelijkertijd gezegd, dat de middelen voor het wegruimen van de ontdekte wantoestanden eveneens in de veranderde productieverhoudingen zelf - meer of minder ontwikkeld - aanwezig moeten zijn. Deze middelen zijn bijvoorbeeld niet uit het hoofd uit te vinden, maar moeten door middel van het hoofd in de thans bestaande materiƫle feiten der productie worden ontdekt. (...)"

Uit: De ontwikkeling van het socialisme van utopie tot wetenschap, Friedrich Engels, 1882.