De burgerlijke denktank Laboratoire Européen d'Anticipation Politique LEAP voorziet de eerste concrete tekenen van de wereld-na-de-crisis, de wereld-van-de-21e-eeuw. De BRICS-landen (Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika) maken het mogelijk dat overtollig westers financieel kapitaal weer nieuwe toepassingsmogelijkheden vindt. Een wereldwijde crash, die het eindresultaat van de mondiale systeemcrisis zou zijn, wordt daarmee voorlopig weer even voorkomen. De prijs is een machtsverschuiving op wereldschaal ten koste van het Westen, en met name van de Verenigde Staten. De opkomende economieën gaan een belangrijke rol spelen in een nieuwe, multipolaire wereld en maken op deze manier van globalisering uiteindelijk globaliteit. Maar kapitalisme kan niet tot stabiliteit leiden. Nieuwe schokken zullen volgen.
Persbericht bij GEAB nr. 94 (15 april 2015)
We hadden als titel van dit bulletin ook kunnen kiezen voor: 'Nee, de koerssprongen op de Chinese aandelenmarkten vormen geen zeepbel'. De waanzinnige koersstijging van 100 procent op de beurs van Shanghai in een jaar tijd is zeker beangstigend, maar is slechts het logisch gevolg van de echte dynamiek (of veel meer van de inhaalslag) van de economische ontwikkeling van China. Hoe zou echt geld, namelijk de spaartegoeden van Chinezen, dat geïnvesteerd wordt in echte behoeften, zoals infrastructuur, sociale systemen, milieubescherming en de Nieuwe Zijderoute, een zeepbel kunnen vormen?
Het is volgens ons volstrekt onlogisch om in paniek te raken door koersstijgingen in financiële centra die gelegen zijn in gebieden met een duidelijke dynamische economische ontwikkeling, zoals China, terwijl de hele wereld zich eigenlijk al sinds vele jaren zou moeten afvragen hoe het mogelijk is dat op de westerse aandelenmarkten de koersen steil omhoog gaan zonder dat daar economische fundamenten aan ten grondslag liggen, zoals in het bijzonder het geval is in de VS. De Amerikaanse aandelenmarkten zijn immers grote zeepbellen, en dat geldt in mindere mate ook voor de Japanse en de Europese. Het vrijkomen van de dynamiek van de opkomende economieën die momenteel, rekening houdend met hun inkomsten, hun infrastructuur aan het opbouwen zijn, zorgt ervoor dat al deze zeepbellen worden geabsorbeerd ten behoeve van de financiering van deze economische ontwikkeling met een ongekende omvang. Er zal dan ook geen wereldwijde crash plaatsvinden, want er is inmiddels iets ontstaan dat men met recht de 'mondiale financiële markt' zou kunnen noemen.
Het is nu aan het Westen om deze kans te grijpen. Aan de ene kant is er de onoverkomelijke berg aan Amerikaanse problemen:
Aan de andere kant zijn er de veelbelovende vooruitzichten op een mondiale samenwerking met de BRIICS, de BRICS-landen aangevuld met Iran, dat na het akkoord over de atoomkwestie volgens ons een belangrijke rol kan gaan spelen in de multipolaire wereld en met name in het Midden-Oosten.
Het afgelopen jaar hebben we ernstig rekening gehouden met de mogelijkheid dat het Westen zich zou gaan afsluiten van de rest van de wereld en in zichzelf zou keren. Gelet op de afgelopen drie maanden echter, menen we de draad weer op te kunnen pakken met onze anticipaties over de opkomst van een multipolaire wereld: de uitdagingen bij de inrichting ervan, maar ook de obstakels en de valkuilen bij de realisatie en verdere ontwikkeling ervan. Tegelijk met het Iraans akkoord is de wereld plotseling weer opwindend geworden, want de problemen die op tafel liggen zijn niet langer doodsbedreigingen, maar evenzovele uitdagingen die moeten worden aangegaan.
Problemen zijn er natuurlijk legio: niet alleen de schade die de mondiale systeemcrisis heeft aangericht moet worden gerepareerd, ook de structurele problemen moeten worden opgelost. Belangrijk is dat de machine weer opnieuw is gestart, voor het eerst in de geschiedenis op wereldschaal. Deze overgang van een westerse naar een mondiale wereld leidt tot specifieke aansluitingsproblemen: de dollar als enige internationale valuta, die rust op de kleine nationale Amerikaanse economie; financiële markten die niet zijn toegerust voor de toekomstige omvangrijke geldstromen; en internationale instellingen zoals het Internationaal Monetair Fonds en de Wereldbank, die niet in staat zijn om de nieuwe mondiale realiteiten te verwerken. De BRICS-landen hebben inmiddels hun mouwen opgestroopt en de voorwaarden gecreëerd voor de inrichting van:
Al deze bouwactiviteiten misten tot nu toe een toepassingsveld. De Nieuwe Zijderoute vormt het eerste basisontwerp in de vorm van het ambitieus Chinees plan - op 28 maart dit jaar aangekondigd door de Chinese president XI Jinping - voor de vorming van een moderne economische zone, die zich uitstrekt van China tot West-Europa en die voorzien wordt van een directe spoorverbinding. De multipolaire wereld moet nog worden opgebouwd, maar de biljoenen die in de lucht zweven boven de westerse financiële markten, vinden zo opnieuw een plek om te landen. In 1932 lanceerde de Amerikaanse president Rooseveld het New Deal-programma met de bedoeling om daarmee de Amerikaanse economie uit de Grote Depressie te halen. Nu zijn het de Chinezen die het Westen een New Deal aanbieden, deze keer een mondiale. Het Westen heeft de globalisering uitgevonden, maar het zijn China en de andere BRICS-landen die het proces voltooien en er globaliteit van maken.
Bron: www.geab.eu
Vertaling en bewerking: Louis Wilms.