Mondiale ontwikkelingen

Oeso: besteedbaar inkomen in Nederland lager

Het besteedbaar inkomen is sinds 2007 in het Oeso-gebied als geheel sneller gegroeid dan de economie. Het besteedbaar inkomen per hoofd van de bevolking steeg daar sinds het begin van de financiële crisis met 8,1%. De bbp-groei bleef beperkt tot 3,2 procent, omdat het bruto binnenlands product meteen bij aanvang van de crisis scherp daalde. Het inkomen bleef aanvankelijk op peil, onder meer door fiscale maatregelen. De cijfers voor Nederland pakken aanzienlijk slechter uit dan het gemiddelde. De Nederlandse economie was in het eerste kwartaal van 2015 even laag als in 2007. Gemiddeld is het bbp in de Oeso-landen in die periode met 3 procent gegroeid. Het inkomen in Nederland is in acht jaar met 2,2 procent gedaald. (Bron: FD, 16-09-2015)

Economische groei van China blijft tegenvallen

De economie van China blijft tekenen van zwakte vertonen. Zowel de industriële productie in augustus als de investeringen dit jaar tot en met augustus bleven beneden de verwachtingen. De investeringen in machines en andere kapitaalgoederen zakten zelfs naar het laagste niveau in vijftien jaar. De nieuwe tegenvallers vergroten de kans dat de Chinese overheid de komende dagen extra maatregelen zal afkondigen die de groei moeten stutten. De flauwte in de Chinese economie joeg de beurzen wereldwijd de afgelopen weken naar lagere standen. Beleggers vrezen dat als de Chinese economie langzamer groeit, economieën elders in de wereld deuken oplopen. (Bron: FD, 14-09-2015)

Westen schuldig aan vluchtelingenstroom en instabiel Midden-Oosten

De Syrische president Bashar al-Assad laat zich in een zeldzaam interview kritisch uit over de aanpak van de vluchtelingencrisis. In Russische media zegt hij dat het Westen hoofdschuldige is aan een foute inschatting van de krachten die zijn losgekomen. "Eerst heette het een vredige opstand, toen een 'gematigde oppositie' en nu zouden Al-Nusra en Islamitische Staat er zijn als gevolg van de Syrische regering. Zolang het Westen deze propaganda volhoudt, zullen er veel vluchtelingen naar het Westen blijven komen'. (Bron: AD, 17-09-2015)

Verdieping muntunie vertraagd door Duitsland

De EU-ministers van financiën hebben besloten de verdieping van de muntunie heel geleidelijk te benaderen. Ondanks sterke aandrang van ECB-president Mario Draghi om de institutionele structuur van de eurozone zo snel mogelijk te versterken. Volgens de Duitse minister Wolfgang Schäuble betekent dit dat het plan van Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker voor een Europees depositogarantiestelsel - als eerste concrete maatregel - niet snel tot besluitvorming zal leiden. 'Dan zouden we het paard achter de wagen spannen. Eerst moet bestaande wetgeving over herstructurering van banken worden omgezet. Dan moeten we de hoeveelheid staatsleningen op bankbalansen beperken en een faillissementsprocedure voor eurolanden bedenken. Pas als dat gebeurd is, kunnen we naar een onderlinge verzekering van bankrisico's gaan kijken', aldus de Duitse bewindsman. De Commissie en de ECB willen dat de EU-landen juist wel snel werk maken van de voorstellen die Draghi en de voorzitters van vier andere Europese instellingen in juni hebben gedaan om de Economische en Monetaire Unie (EMU) in tien jaar te voltooien. 'De structuur van de eurozone is niet geschikt voor sterke en duurzame groei. We moeten meer soevereiniteit over het economische, financiële en begrotingsbeleid delen om convergentie te bereiken', zei ECB-bestuurder Benoit Coeuré zaterdag, na informeel overleg tussen de ministers en de presidenten van de centrale banken. (Bron: FD, 14-09-2015)

Spanningen in Turkije lopen op in aanloop naar verkiezingen

De spanningen in Turkije lopen verder op in de aanloop naar de stembusgang van 1 november, de tweede parlementsverkiezingen die dit jaar in Turkije worden gehouden. In totaal zijn sinds juli nu meer dan honderd militairen en politieagenten omgekomen. Aan de zijde van de PKK vielen honderden dodelijke slachtoffers. De Turken gaan opnieuw naar de stembus omdat de AKP van president Recep Tayyip Erdogan er niet in slaagde een coalitie te smeden (AKP wílde geen coalitie!, red. M.). De conservatieve AKP verloor bij de verkiezingen begin juni de meerderheid in het parlement doordat de HDP, een pro-Koerdische partij die gezien wordt als de politieke arm van de PKK, boven de kiesdrempel van 10 procent kwam. Erdogan besloot daarop de Turken opnieuw te laten stemmen. Opiniepeilingen wijzen erop dat de HDP nog altijd ruim boven de kiesdrempel zit. Ook de AKP is met ruim 40 procent in de peilingen nog niet echt van plaats veranderd. (Bron: FD, 14-09-2015)

Shell bouwt mee aan Nord Stream-pijpleiding van Rusland naar Europa

Shell heeft vrijdag, samen met onder meer het Russische Gazprom, een aandeelhoudersovereenkomst getekend voor de aanleg van twee nieuwe pijpleidingen voor gastransport van Rusland via de Oostzee naar Europa. Nord Stream 2 voorziet in de bouw van twee offshorepijpleidingen met een gezamenlijke capaciteit van 55 miljard kubieke meter gas per jaar. De nieuwe leidingen worden aangelegd in de Oostzee en gaan gas transporteren van Rusland naar Duitsland. Als de uitbreiding van Nord Stream over een aantal jaar af is, verdubbelt de hoeveelheid gas die vanuit Rusland naar Europa gaat. (Bron: FD, 15-09-2015)

Kapitalistisch cynisme: Daimler-chef blij met vluchtelingen

Daimler-topman Dieter Zetsche heeft aangekondigd dat het automobielconglomeraat in vluchtenlingencentra actief op zoek gaat naar arbeidskrachten voor zijn fabrieken. Hij omschreef de vluchtelingen die vooral uit het Midden-Oosten (met name uit het Syrië van Assad!, red. M.) nu proberen de weg naar Duitsland te vinden als 'jong, goed opgeleid en zeer gemotiveerd. Dat zijn precies de mensen die wij zoeken'. Ook andere Duitse werkgevers laten zich in dergelijke bewoordingen uit. Duitsland heeft 2,8 miljoen werklozen, het laagste aantal sinds 1991. (Bron: FD, 07-09-2015)

'Zorgwekkende situatie opkomende markten'

De schuldenlast van de opkomende landen is zorgwekkend hoog opgelopen. Landen als Brazilië, Rusland, Indonesië, Turkije en China kunnen een monetaire schok te verwerken krijgen die hun economieën ernstig kan schaden. Een verhoging van de rente door de Amerikaanse Federal Reserve zou daartoe de aanzet kunnen zijn (besluit inmiddels vooruitgeschoven, red. M.).

Dat stelt de Bank voor Internationale Betalingen (BIS) in haar zondag 13-9 gepubliceerde kwartaal-rapport. De 'bank der centrale banken' benadrukt dat zich in veel opkomende landen grote financiële onevenwichtigheden hebben opgebouwd. Het inzakken van de Chinese beurs, de wisselkoersdaling van tal van 'opkomende' munten en de fors lagere olieprijzen zijn uitingen van de spanningen in het 'mondiale financiële systeem. Volgens de Baselse instelling is de gemiddelde schuldenlast van opkomende landen (privaat en publiek) sinds 2007 met 50 procentpunt gestegen tot 167 procent van het bbp en in China zelfs tot 235 procent. Een dergelijke stijging is aan elke grote financiële crisis in het verleden voorafgegaan, zo benadrukt de BIS. Wat de problemen kan verergeren is dat de hoeveelheid uitstaande dollarkredieten buiten de VS sinds 2009 met 50 procent is opgelopen tot 9600 mrd dollar. Van dat bedrag staat 3000 mrd dollar uit in de opkomende landen, twee keer zoveel als zes jaar geleden. Door het uiterst ruime geldbeleid van de Fed in de afgelopen jaren was het voor veel partijen onweerstaanbaar om goedkoop geld in de VS te lenen. Als echter de rente in de VS gaat stijgen, zullen de debiteuren proberen hun leningen terug te betalen, waardoor een groot tekort aan dollars ontstaat. Het financiële systeem is 'acuut kwetsbaar' voor een beleidsverkrapping in de VS aldus de BIS. (Bron: FD/MdB, 14-09-2015)

Schäuble waarschuwt voor financiële bubbel

De financiële wereld stevent af op een nieuwe bubbel. Daarvoor heeft de Duitse minister van financiën, Wolfgang Schäuble, gewaarschuwd. 'Het is zeker dat we ons naar een nieuwe bubbel bewegen', zei Schäuble. 'We moeten lessen trekken uit de vorige financiële crisis.' De politicus benadrukte dat economische problemen niet opgelost kunnen worden met monetair beleid, waarmee hij verwees naar de omvangrijke monetaire stimuleringsmaatregelen die verschillende centrale banken de afgelopen jaren hebben genomen. 'We moeten meer aandacht besteden aan de inhoud van de echte economie. Te veel nadruk op de financiële economie is niet houdbaar.' (Bron: FD, 12-09-2015)

De ECB heeft al voor 314,5 miljard euro gekocht

De Europese Centrale Bank heeft afgelopen week voor 13 mrd euro aan staatsobligaties opgekocht. Door de aankopen in de week die eindigde op 11 september steeg de teller op weekbasis van 301,5 mrd euro naar 314,5 mrd euro. De waarde van de gekochte 'covered bonds' steeg afgelopen week van 112,2 mrd euro naar 116,1 mrd euro en voor asset-backed securities kwam de teller uit op 11,9 mrd euro, tegenover 11,5 mrd euro een week eerder. Maandelijks wilde de Centrale Bank gemiddeld voor 60 mrd euro aan obligaties en andere leningen opkopen. (Bron: FD, 15-09-2015)

Misstanden op theeplantages van Unilever

Plantages in India, waar onder meer Unilever zijn thee vandaan haalt, hebben wel het stempel 'duurzaam' maar zijn het niet. Er is sprake van kinderarbeid, ondervoeding en gebrek aan sanitair op deze plantages. Dat blijkt uit onderzoek van de BBC. Op de website van de Britse omroep zijn beelden te zien van overstroomde latrines, plantagewerkers die onbeschermd gif spuiten en kinderen die de theebladeren plukken. Het gaat om plantages in Assam in het noordoosten van India. (Bron: FD/J.M., 09-09-2015)

Europese banken willen meer bonussen kunnen geven

Europese banken proberen de Europese Commissie te bewegen om de regels voor het bonusbeleid te versoepelen. De European Banking Federation (EBF), de lobbygroep van de bankensector, is bang dat de banken het bij het aantrekken van toptalent verliezen van hedgefondsen. (Bron: FD, 27-08-2015)

Steun Rusland voor Assad

Rusland blijft de regering van de Syrische president Bashar al-Assad militair materieel leveren. Dat heeft Sergej Lavrov, de Russische minister van Buitenlandse Zaken gezegd, nadat enkele Russische vliegtuigen zeker 80 ton aan 'humanitaire goederen' hadden afgeleverd in Latakia, een bolwerk van Assad. 'Er zijn militaire leveringen geweest, die zijn nu aan de gang en zullen ook in de toekomst verder doorgezet worden. De leveringen worden begeleid door Russische specialisten, Zij moeten niet alleen het materieel afstellen, maar ook Syrische militairen opleiden.' (Bron: FD, 14-09-2015)

'Acties Syrië meer met VS afstemmen'

Rusland en de Verenigde Staten moeten hun militaire activiteiten in en nabij Syrië coördineren. Dat zei de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov. Door de acties op elkaar af te stemmen kunnen de twee grootmachten 'ongewilde incidenten' voorkomen, meent de bewindsman. Hij zegt dat de Amerikanen de operationele coördinatie tussen Rusland en de VS al enige tijd hebben opgeschort. Sinds deze week windt Rusland er geen doekjes meer om dat het Syrië militair steunt in de strijd tegen IS, onder meer met de levering van wapens. (Bron: FD, 14-09-2015)

EU verlengt sancties tegen Rusland

De Europese Unie heeft haar sanctieregime tegen Rusland met een halfjaar verlengd. Het gaat onder meer om de bevriezing van tegoeden van Russische personen en bedrijven. Sinds begin deze maand is een nieuw staakt-het-vuren in Oekraïne van kracht. Dat lijkt voorlopig te houden. Om die reden (en om commerciële redenen, red. M.) had de Franse president François Hollande vorige week gezegd dat er mogelijk over een versoepeling van de sancties gepraat kon worden. Maar EU-functionarissen stelden maandag dat 'de situatie nog geen wijziging rechtvaardigt' (Onder meer vanwege de Russische positie in Syrië, red. M.). Een totaal van 149 Russen en 37 Russische bedrijven staan op een zwarte lijst van de EU. (Bron: FD, 15-09-2015)

Amerika verkoopt Saoedi-Arabië voor 1 miljard dollar aan wapens

De VS gaan Saoedi-Arabië voor 1 miljard dollar aan wapens verkopen. De deal behelst voornamelijk raketten die passen in het arsenaal van de F-l5 gevechtsvliegtuigen die Saoedi-Arabië eerder heeft gekocht van de VS. De VS leveren al jaren voor miljarden dollars aan wapens aan de Golf-staten, met name Saoedi-Arabië. Maar de laatste tijd zijn de leveranties fors gegroeid. Sinds president Obama in 2009 aantrad hebben de VS voor 46 miljard aan wapens geleverd aan Saoedi-Arabie". Vorig jaar gaf Riad 76,2 miljard euro uit aan wapentuig, een toename met 17 procent ten opzichte van het jaar ervoor. Bij Saoedische luchtaanvallen boven Jemen vallen geregeld burgerdoden, zoals vorige maand in de zuidwestelijke stad Taiz waar 65 burgers omkwamen toen een woonwijk werd getroffen. De interventie in Jemen is tekenend voor de Saoedische assertiviteit onder de nieuwe koning Salman, die zich veel meer dan zijn voorganger opstelt als beschermheer van de soennieten in de regio. Mensenrechtenorganisaties maken zich hier zorgen over, gezien de vele oorlogen en oplopende sektarische spanningen in de regio. (Bron: NRC, 04-09-2015)