Opruimwerkzaamheden van de oliebevuiling door de tanker 'Agia Zoni II' van de stranden van het eiland Salamina op 22 september jl. (Foto: ZLV)
Anna Ioannatou
De laatste maanden is er een ware stroom van 'tekenen van vertrouwen' in de Griekse economie. Een paar dagen na het bezoek van de Franse president aan Griekenland in gezelschap van zo'n 40 ondernemers verklaarde de Italiaanse premier na een ontmoeting met zijn Griekse ambtgenoot Alexis Tsipras, dat "het nu het beste moment is om de investeringen in Griekenland te verveelvoudigen", want "het economische klimaat is aan het verbeteren".
Daarbij komen nog de vergelijkbare uitingen van de Amerikaanse ambassadeur, die voortdurend het hele land doorreist. Voor eenieder die mocht denken "dat brengt toch nieuwe banen met zich mee", even een domper op de pret: dit 'beste moment' moet gezien worden tegen de achtergrond van steeds lagere lonen, afbraak van sociale rechten en zo. Kortom Griekenland valt steeds meer onder de Balkantarieven.
Het voor superwinsten verbeterde economische klimaat gaat gepaard met een evenredige verheviging van de aanval op de levensstandaard van de bevolking. Ondanks dat zijn toch al duizenden Griekse bedrijven naar Bulgarije verhuisd (met overheidssteun), waar de lonen en arbeidsvoorwaarden op een nog lager pitje liggen. Kennelijk is de situatie in Griekenland de laatste jaren zo dicht die van Bulgarije genaderd, dat het "nu het beste moment is" om te investeren.
Ogenschijnlijk in strijd hiermee was het besluit van de multinational 'Eldorado Gold' haar investeringen in Griekenland op te schorten, als zij voor 21 september niet de vergunningen kreeg van de betrokken ministeries. Dit paste niet bij alle mooie woorden over een 'investeringsgezind klimaat'. Minister van Milieu G. Stathakis zei dat het bedrijf nog niet tegemoetgekomen was aan zijn contractuele verplichtingen t.o.v. de Griekse overheid, waarvan het belangrijkste was dat "het investeringsschema van het bedrijf inzake de volledige verticalisering van de productie nog niet rond was". Verder zei hij dat de vergunningen al bijna rond waren en dat vertragingen te wijten waren aan gecompliceerde procedures inzake het milieu.
Dus verticalisering (d.w.z. het hele productieproces vanaf de ontginning moet in Griekenland plaatsvinden) en milieu waren de struikelpunten. Al een paar jaar zijn er herhaaldelijk felle betogingen geweest van streekbewoners die de hele goudwinning daar weg willen hebben, omdat het zeer schadelijk is voor gezondheid en milieu. Haaks daarop staan de al even heftige betogingen van de 2.400 werknemers wier baan op de tocht komt te staan door de opschorting. Volk tegen volk en ze hebben allemaal gelijk. Op de aantijgingen van 'oppositiepartij' Nea Dimokratia dat de regering het investeringsklimaat verpest en zich alleen met communicatieve trucjes bezighoudt, wees regeringsvertegenwoordiger D. Tzanakópoulos op het vertrouwen in Griekenland, o.a. bewezen door de 40 zakenmensen die de Franse president op zijn recente bezoek aan het land in september begeleidden.
Hij beschuldigde de Nea Dimokratia ervan dat zij zich identificeert met bepaalde ondernemersbelangen en dat zij verandert in een partij die steeds "meer lijkt op Latijns-Amerikaans rechts". De ruzie tussen beide partijen gaat inderdaad over wie het beste de multinational van dienst is en zeker niet om de belangen van de werknemer en in dat opzicht gaat de door de regering geuite beschuldiging ook voor haarzelf op. Verder werd de regering in september nog eens in het nauw gedreven door nog een milieuramp: een enorme olievlek breidde zich uit over de Saronische Golf doordat een tanker met 2.750 ton brandstof bij het eiland Salamina een lek bleek te hebben.
Dagen gebeurde er vrijwel niets, de badgasten zagen dat er niet meer gezwommen kon worden. De vlek kwam gevaarlijk dicht bij de Atheense kuststrook. Het 45-jarige schip bleek zeer slecht onderhouden te zijn, maar aangetoond werd dat het betrokken ministerie keer op keer de vaarvergunning had verlengd zonder enige vorm van controle (is in handen van anonieme bedrijven) en de betrokken minister zei in het openbaar dat er geen reden was om niet te gaan zwemmen... Het gekift over en weer tussen regeringspartijen Syriza/Anel en vooral de Nea Dimokratia met kleinere partijen in haar kielzog, duurde weken. Gevist kan er niet meer worden, het milieu kreeg weer een zware klap te verduren en de politieke prijs wordt door de regering betaald met nog een duikje naar beneden in de opiniepeilingen, als we het allemaal mogen geloven.
"Er heerst een ware dorst naar Amerikaanse aanwezigheid in de regio. Bij iedereen, politici, ondernemers...", aldus de ambassadeur van de VS op een persconferentie met de krant 'Kathimerini'(rechts). Dit is misschien de beste samenvatting van wat premier Tsipras bedoelde, toen hij het op 'Griekse prinsjesdag zonder koning' had over "het internationale prestige" van het land en hoe het "aantrekken van investeringen" vergezeld wordt van een versterkte militair-politieke aanwezigheid van de NAVO. Duidelijk wordt hoe groei in de kapitalistische zin van het woord - ondernemersakkoorden met energiekolossen - hand in hand gaan met een nog sterkere betrokkenheid van Griekenland bij de militaire planningen van de sterkste imperialistische 'bondgenootschappen' in de regio.
Uit de persconferentie bleek weer dat Griekenland een sterke kaart is voor de aanwezigheid in deze licht ontvlambare regio. Genoemd kan worden: de Kretenzische basis Soeda, die steeds meer opgewaardeerd wordt, waarover herhaaldelijk werd bericht in Manifest. En dan de stad Alexandroúpolis in het uiterste noordoosten bij de Turkse grens, door de VS 'toegangspoort tot de Balkan' genoemd. Trouwens, heel Noord-Griekenland is nuttig om op de rem te trappen tegen de Europese 'energie-afhankelijkheid' van Rusland. De Amerikaanse ambassadeur zei ook dat hij zich ervoor zou inzetten de activiteiten van de VS in Noord-Griekenland op te voeren en prees de inspanningen van de Griekse regering om de landen van de West-Balkan in de NAVO en de EU te integreren.
Beide regeringen - van Griekenland en de VS - noemen het land daarom een "eiland van stabiliteit". Het streven naar geostrategische opwaardering kan gevaarlijk worden. Zo kunnen er forse vraagtekens geplaatst worden i.v.m. de modernisering van de basis Áraxos (Peloponnesus, niet ver van havenstad Patras) met als doel, volgens de geruchten, de installering daar van Amerikaanse kernwapens. Op in die richting gestelde vragen, ontkent de regering niets. De secretaris-generaal van de KKE, Dimítris Koutsoúmbas, heeft tijdens de persconferentie die hij gaf binnen het kader van de Internationale Expositie in Thessaloniki, een beschuldiging aan het adres van de regering geuit naar aanleiding van de modernisering van de basis in Áraxos: "De Griekse regering speelt met vuur, zij opent de deur naar een nog gevaarlijker betrokkenheid van Griekenland, vooral nu er gesproken wordt over de transport van infrastructuren uit de basis van Incirlik (Turkije)". De discussie hierover was al eerder begonnen, namelijk vlak na de poging tot een staatsgreep in Turkije vorig jaar, toen de regering Erdogan de NAVO van betrokkenheid bij de staatsgreep beschuldigde via de troepen die in Incirlik gestationeerd zijn.
Protesten zullen er komen, want de Bouwvakkers Bond van Patras organiseerde in september een brede bijeenkomst van vakorganisaties en diverse sociale bewegingen, waaraan ook de gemeentelijke autoriteit van de stad, cultuur- en sportverenigingen, ouderverenigingen en bonden van gepensioneerden deelnamen. Er werd gewezen op het gevaar van de overdracht van infrastructuur uit Incirlik: militairen en wapensystemen naar Soeda en kernkoppen naar Áraxos. Alle organisaties werden opgeroepen de ontwikkelingen te volgen en tot actie over te gaan beginnend met informatiemateriaal aan hun leden, zodat "zodra iemand met kernwapens komt, deze regering of de volgende, we de mensen tot betogen kunnen aanzetten om dit te verhinderen, ze moeten niet eens durven", aldus Mitsos Angelópoulos van de Bouwvakkers Bond in zijn inleiding op genoemde bijeenkomst. Hij heeft gelijk: de bevolking moet het heft in handen nemen om rampzalige ontwikkelingen te voorkomen.