Truke
Rinze Visser
Klimaatverandering, opwarming van de aarde, aardbevingen door aardgaswinning, noodzaak alternatieve schone energievoorzieningen. Dacht zo'n tien jaar geleden een groot deel van de bevolking nog "het zal wel", nu is dat wel anders. Het is tot veel meer mensen - en de laatste tijd ook politiek - doorgedrongen dat er een serieus probleem is.
In radio- en televisieprogramma's, kranten- en tijdschriftartikelen worden we dagelijks opgeroepen om minder of geen vlees meer te eten, om niet meer met het vliegtuig op vakantie te gaan. Er is nauwelijks nog een bekende Nederlander te vinden die in opvoedkundige termen of 'en passant' het volk niet het goede voorbeeld geeft. Net uit New-York op Schiphol aangekomen laat men niet na het volk erop te wijzen dat vliegtickets veel en veel te goedkoop zijn en, na het nuttigen van een maaltijd in een sterrenrestaurant, ons te leren dat "wij met z'n allen" veel te weinig voor een stukje vlees betalen.
Oké, de opwarming van de aarde is en wordt een gigantisch probleem. Geen onderwerp om grappen over te maken of de mooischrijver uit te hangen. De regering heeft, met goedvinden van het parlement, besloten de aardgaswinning in elk geval in Groningen af te bouwen en de Nederlandse huizen over te schakelen op alternatieve, schone energie. Daar was dan wel eerst een volksopstand in Groningen voor nodig en ook het aandeel van een vaderlandse cabaretier daarbij was nuttig. Hoeveel miljarden zal dat gaan kosten? Shell en Exxon zwijgen en laten de minister het volk toespreken. En, wat valt er van andere grote multinationals te verwachten? Van wie niets gevraagd wordt en aan wie slechts gegeven wordt. Zie de afschaffing van de dividendbelasting. Wie gaat dat allemaal betalen?
Wie wat leest die weet wat. Man, vrouw, kind. Ouders midden dertig, drie jaar samen op wereldreis geweest. Terug naar Nederland huis gekocht en grondig verbouwd. Werkzaam als architect en projectmanager. Uiteraard is het moeilijk om in andermans boeken te kijken. Goed betaalde banen, maar zeker geen miljoenensalarissen. Gestudeerd plus drie jaar wereldreis, hun werkzame leven kan nooit lang zijn geweest. Bij het lezen ben ik een heel andere wereld binnen gegaan dan waarin ik mij bevind. Een wereld waar zeer velen met mij nauwelijks weet van hebben. In het blad waarin ik dit lees zie ik ernaast reclames met afbeeldingen staan. Een bureaulampje (160 euro); een vaas (150 euro); een stoel (520 euro); een wiegje (535 euro).
Wie wat leest die weet wat. Meneer was even in Portugal. Het vliegtuigkaartje kostte 237 euro. Veel te weinig, vindt meneer. Met milieulasten inbegrepen had dit zeker 1000 euro moeten zijn. Vlees, zegt meneer, ook veel te goedkoop. Terug naar de opwarming van de aarde en de omschakeling van Nederland van gas naar alternatieve, schone energie. Verdenk mij er niet van de situatie te onderschatten. Maar mijn ergernis betreft het totale stilzwijgen over de kosten en wie die moeten betalen. De gasprijs zal de komende jaren omhooggaan, dat weten we inmiddels.
De bekende Nederlanders, de goede voorbeeldgevers en ook de politiek, zij hebben het daar niet over. Niet vier keer per jaar, maar drie keer met vliegvakantie en het leed is voor hen geleden. De massa - die vervloekte massa die zij 'massatoeristen' noemen die 'hun' mooiste stranden en binnensteden overstromen - zal minder of niet meer vliegen; en dan hebben we het nog niet over diegenen voor wie een vakantie er financieel gewoon niet in zit, zal minder of geen vlees meer eten en nog meer moeten laten staan, milieuonvriendelijke producten niet meer moeten kopen en milieuvriendelijke producten gezien de prijs niet kúnnen kopen.
Loop eens langs een natuurwinkel en kijk naar de prijzen en denk ook aan de toekomst, aan veranderingen die nodig zullen zijn en die op de kapitalistische wijze, dus marktconform, doorgevoerd zullen gaan worden. Het oplossen van grote problemen zal andere, grote sociale problemen veroorzaken. Wie betaalt de toegebrachte schade en de oplossingen? Is dat het grootkapitaal dat nu juist als nooit te voren in de watten gelegd wordt? Zijn het ook de mensen die het normaal vinden hoge prijzen voor design-producten neer te tellen om daarmee hun imago binnen hun kring of klasse te etaleren of is het die vermaledijde massa, de arbeidersklasse en de kleine zelfstandigen, die het overgrote deel van de milieuschade gaat ophoesten? Waaronder ook nogal wat met lage lonen en uitkeringen!
Er zijn twee werelden, er zijn klassenverschillen. Maar er is maar één euro en het maakt heel veel uit wat er van die euro overblijft. Regelingscommissies zijn bezig met het maken van nieuwe belastingvoorstellen. Een nieuwe belastinghervorming. Over het verminderen van het aantal belastingschijven zijn in het regeerakkoord al afspraken gemaakt. Voordelig voor de rijken en hoge inkomensgroepen, nadelig voor de grote rest. Een ander onderdeel van die gewenste belastinghervorming gaat over uitbreiding van het gemeentelijk belastinggebied: meer belasting in de gemeente betalen met gelijktijdige verlaging van de inkomstenbelasting. Omdat gemeenten niet naar draagkracht heffen, maar uitgaan van het profijtbeginsel, zal ook dat in het voordeel van de rijken en bemiddelden werken en nadelig voor lage en middeninkomens.
Gezien het voorgaande zullen de kapitalen die voor milieuherstel en energie-omschakeling nodig zijn, zeer onevenredig door de arbeidersklasse en kleine zelfstandigen opgebracht gaan worden, met verarming van delen van hen tot gevolg. Het is uiterst noodzakelijk nu al de noodklok te luiden en het verzet voor te bereiden. Wachten tot de aap uit de mouw komt, zal ook het nu toegenomen draagvlak voor noodzakelijke maatregelen als sneeuw voor de zon doen smelten.