TRUKE
Rinze Visser
In de provincie Friesland wonen de gelukkigste mensen van Nederland. Dat heeft een nationaal onderzoek uitgewezen. Wat is gelukkig? Ben je al gelukkig als je niet ongelukkig bent? Ben je gelukkig als je een grote prijs in een loterij wint, of kun je dan slechts zeggen dat je geluk hebt gehad? Hoe gelukkig kun je je in een land als Nederland voelen als je voortdurend hoort over zware aardbevingen, vloedgolven, overstromingen, langdurige droogte en hongersnoden in andere delen van de wereld? Gelukkig zijn is een rekbaar begrip. Gelukkig maar.
Friesland dus. De meest gelukkige mensen van heel Nederland. Dan lees je de commentaren op dat nieuws. Want, economisch en qua inkomen is Friesland er van alle provincies het slechtst aan toe. Ook dat is wetenschappelijk onderzocht.
De commentaren dus. Hoe kun je gelukkiger zijn dan anderen terwijl het met jou ook slechter gaat dan met die anderen? Goede vraag voor journalisten, waar een antwoord op gezocht moet worden. Dat komt dus omdat mensen in Friesland tevreden zijn met minder. Want daar staat tegenover: in Friesland is het, afgezet tegen andere provincies en zeker waar het de Randstad betreft, prettig wonen. Geen lange files, minder fijnstof, meer ruimte, meer natuur. Als je deze voordelen afzet tegen een lager gemiddeld inkomen, dan kan de journalistieke conclusie bijna niet anders zijn dan: wie prettig wil of mag wonen moet daar dan maar wat euro's voor over hebben. Ga ik nu te ver als ik terugdenk aan een vroegere uitspraak over arme mensen in Afrika, die dan toch wel gelukkig moesten zijn omdat het daar altijd mooi weer is...
Heel toevallig kreeg schrijver dezes een oud nummer uit 2010 van het Historisch Nieuwsblad in handen. Nieuwsgierigheid dwingt tot lezen. Wat is dat toch telkens weer fijn dat je iets gedrukt ziet dat je al wel weet. In dat nummer staat beschreven hoe De Telegraaf in 1935 een bij raadsverkiezingen in Amsterdam ontstane meerderheid van SDAP en CPN benoemt: Amsterdam wordt overgeleverd aan de rode dictatuur... Pogingen van krachten binnen de sociaaldemocratie die hier de mogelijkheid van een links college van B en W zagen, werden door de toenmalige SDAP-leider Vorrink de kop ingedrukt. Samenwerking van de SDAP met de communisten was onduldbaar. Ook wees hij het samen optrekken in een Volksfront tegen het oprukkend fascisme van de hand. De enige dienst die het communisme aan de democratie kan bewijzen, bestaat in het besluit tot opheffing van de communistische partijen, zo sprak hij een vergadering toe. Daar aan denkend is het nu goed te beseffen welk een dienst aan het grootkapitaal de CPN met haar besluit tot opheffing heeft bewezen...
Nieuwsgierigheid doet lezen. Ook in dat oude nummer een column van Jolande Withuis, een wetenschapper die haar werk en haar leven voor een groot deel heeft ingericht met communistenhaat en daarom als een groot kenner van het Nederlandse communisme wordt gezien. Opgegroeid in een communistisch gezin, een blauwe maandag lid geweest van het ANJV (een aan de CPN gelieerde jongerenorganisatie), en zoals uit haar column blijkt in haar vakantie even bij De Waarheid gewerkt en aan dat alles een groot trauma overgehouden. Sneren naar bekende communisten, ze een trap nageven. Over Marcus Bakker: een krachtig mengsel van haat en minachting was de brandstof die Bakker voortduwde. Over Joop Wolff: bij De Waarheid zwaaide de gluiperige Joop Wolff de scepter, een gevreesd mens. Wat is dat toch bij sommige mensen: overgevoelig waar het henzelf betreft, gevoelloos waar het anderen betreft... Een leven in het teken van communistenhaat zoals je die bij veel miljardairs niet aantreft.
Nog even terug naar die crisisjaren van voor de Tweede Wereldoorlog. Grote werkloosheid. Velen afhankelijk van een gemeentelijke uitkering. Armenzorg. Bekend daarvan zijn de willekeur en de wijze waarop toen met mensen werd omgegaan. Bij huisbezoeken konden ambtenaren de zaak opnemen en werklozen bestraffend en vernederend toespreken over vermeende luxe of hun wijze van leven. Korten van de uitkering of zelfs stopzetten lagen steeds op de loer.
Andere tijden, terug naar de onze. Huisbezoeken vinden nu ook plaats, maar dan pas na onderzoeken van de zogenaamde sociale recherche. Voor de reguliere controles zijn geen huisbezoeken meer nodig. Bij hercontroles moeten over een periode van drie maanden alle bankgegevens overlegd worden. Ook tussendoor mogen bankgegevens opgevraagd worden. Wat? De gemeente kan zelfs zonder medeweten van de werkloze de bankgegevens opvragen en ook doorgeven aan andere instanties. Uit die bankgegevens kan men, als men in de supermarkt met pin betaalt, opmaken waar men de boodschappen doet, welke bedragen er in- en uitgaan en waarvoor. Bij verplichte gesprekken kan men daarover aangesproken worden en daarover ook toegesproken worden. Er zijn bij de NCPN gevallen bekend waardoor er mensen in grote problemen zijn gekomen.
Er wordt een oorlog gevoerd. Ver weg, met wapens. Dichtbij met woorden die ook wapens zijn. Het volk - uit de monden van de machthebbers een denigrerend woord - heeft strijders nodig. Niet als een vakantiebaantje, zoals bij de genoemde columniste, maar permanent. Om voortdurend naar vermogen een aandeel te leveren aan dat gevecht. Het volk dat voortdurend op het politiek verkeerde been wordt gezet, heeft zulke strijders nodig. De oude sterven of hebben niet heel lang meer te gaan. Hun plaatsen - en nog meer - moeten worden ingenomen. Mensen, jonge mensen, die zich niet laten intimideren, voor wie haat tegen communisten hetzelfde als de minachting voor de werkende bevolking is.
De machthebbers worden al bang. Ze zitten momenteel niet zo lekker meer in hun vel, zo zou je het kunnen zeggen. Ze worden bang voor het volk dat ze vrezen, het volk dat de leugens en mooie praatjes door begint te krijgen. Zij hebben belang bij een meegaand en bang volk. Voor een volk dat slechts moppert en niet in beweging komt zijn zij niet bang. Het gaat om het behoud van hún wereld. Voor gele hesjes worden ze bang. Maar écht bang worden ze als die hesjes meer en meer een rode kleur krijgen! Zij zullen, zoals De Telegraaf in de crisisjaren voor de Tweede Wereldoorlog, schreeuwen dat dan de rode dictatuur dreigt. Want zoals zij een wereld te verliezen hebben, hebben wij een wereld te winnen.