Rinze Visser
Tractoren, files. Oktober 2019. En, wat er daarna nog komt. Boeren, heel veel boeren. Van diverse pluimage (ja, ook kippenboeren). Boze boeren uit het hele platteland van Nederland. Grote eenheid, ondanks de verschillende achtergronden. Ik las ergens dat het een schijneenheid zou zijn. Uiteraard lopen de belangen van de diverse boerenbedrijfstakken niet parallel. Hoe dan toch die grote eensgezindheid te verklaren?
Die eensgezindheid bij de acties was er in de vorm van het opeisen van respect, in het zich gezamenlijk teweerstellen tegen de al jarenlang tegen hen geuite beschuldigingen, beschimpingen. Er zijn welgestelde boeren, minder welgestelde en ook boeren die het financieel moeilijk hebben. Ondanks die verschillen in welstand toch ook die grote eensgezindheid. Laten we het ronduit zeggen: al vele jaren lang is er in woord en geschrift sprake van elitair neerkijken op boeren en het platteland als zodanig. De woede hierover is te vergelijken met die van de schoonmakers destijds, die juist door het opeisen van respect de eensgezindheid in hun strijd voor loon en arbeidsvoorwaarden konden tonen.
En kom me nu niet aan met vergelijkingen die ik vanuit burgerlijke kring al heb vernomen: dat bouwvakkers die vroeg van huis moeten om te werken, schoonmakers en andere werkende mensen die toch ook nuttig zijn toch ook niet de wegen blokkeren. Want het zijn vaak dezelfden die nog nooit eerder het voor de mensen in die beroepsgroepen hebben opgenomen en, dat durf ik te zeggen, dat ook nooit zullen doen. Ik ken het kruid... Er zijn er in ons land velen, waaronder ook veel opiniemakers, geleerden, intellectuelen, die de natuur en het milieu een warm hart toedragen en roepen om en pleiten voor maatregelen tegen een langzaam maar gestaag onleefbaar worden van de aarde. Er zijn maatregelen nodig. Daarin hebben ze gelijk.
Maar het zal zeker niet opschieten als grote delen van de bevolking dag in dag uit moeten ondervinden dat zij schuldig zijn aan het opwarmen van de aarde. En dan gaat het niet alleen om boeren, ook om vissers en ook om al die miljoenen mensen die van een normaal, vaak karig loon of zelfs van een zeer lage uitkering rond moeten komen.
Als de grote problemen wereldwijd opgelost moeten worden, dan is voor hen het vooruitzicht hogere lasten, veel duurder voedsel en werkloosheid. Voor wie wel eens in een biologische supermarkt komt, die weet hoe hoog de prijzen zijn. Voor wie bekend is met het minimumloon en ook de nog veel lagere bijstandsuitkering is op de hoogte van de praktische onverenigbaarheid tussen levensverwachting en sympathie voor de strijders tegen de opwarming van de aarde. Dat door het gros van de milieustrijders daaraan voorbij wordt gegaan komt door een groot gebrek aan sociaal gevoel en inzicht. Het inzicht moet komen - en dan wel snel - dat de toekomstige bewoonbaarheid staat of valt met sociaal-rechtvaardige oplossingen. Kapitalisme, met zijn nadruk op marktwerking en terugtredende overheden, is daarvoor ten enenmale ongeschikt.
Miljoenen mensen herkennen zich niet in de taal die zij elke dag waarnemen. Omdat ik daar zelf nogal gevoelig voor ben, meen ik de aversie die er bij grote massa's mensen leeft, te begrijpen. Toen ik nog een kleine jongen was - en dat is echt alweer even geleden - was er een radio-muziekuitzending, waarbij in de titel 'naar school en kantoor' voor kwam. Het begon op een tijdstip waarop de grote meerderheid van de bevolking soms al uren geleden naar het werk was getogen. Werk was toen alleen werk als het op kantoor plaatsvond. In de buurt van de directie dus. Je had ook nog het programma 'arbeidsvitaminen', met muziek waar fabrieks- en bedrijfsarbeiders' als het niet te lawaaiig was, naar konden luisteren. Arbeidsvitaminen, de naam zegt het al, om de arbeidsprestaties in het belang van de winstmakers op peil te houden. Dat was vroeger. Maar met de miskenning van al die werkers, van het nut van hun arbeid, daarin is niets veranderd. Het is nog steeds 'kantoor, kantoor, kantoor', terwijl door de jaren heen door alle afslankingen, digitalisering, enzovoort er nauwelijks nog kantoorbanen zijn voor gewone mensen. Kantoren, dat zijn nu megalomane hoge bouwsels, waar door weinigen kapitalen worden verdiend. In woord en geschrift, in kranten en andere bladen, waaronder de 'glossy's', in radio- en televisieprogramma's, is 'kantoor' synoniem aan werk in het algemeen. Het werk van al die anderen: arbeiders, boeren en visserslui is uit de taal verdrongen. De taal is de taal van de aan de heersende klasse gelieerde elites. De taal, die we allen op school leren en geleerd hebben is het volk afgenomen. Het is die taal die ook door veel milieuactivisten gebruikt wordt.
Veel milieuactivisten en woordvoerders komen hoogmoedig over. Dat is jammer. En, ook voer voor de zogenoemde populistische, rechtse en klimaatontkennende partijen. Zij komen soms over als: al zal de wereld ook vergaan, aan mij zal het niet gelegen hebben. Terug naar de boeren. Ook onlangs nog gelezen over de strijd in het verleden tussen de grote boeren en de door hen uitgebuite landarbeiders. Uiteraard met de bedoeling de boerenacties daarmee onderuit te halen. Nu pas, nu boeren actievoeren, wordt dit, na er altijd het zwijgen toe gedaan te hebben, naar voren gebracht. Die strijd, de bakermat van de opkomst van het socialisme in Noord-Nederland waar de socialen en later de communisten aan de goede kant stonden, wordt naar het heden verplaatst. Zonder enig historisch besef. Of uit kwaadaardigheid.
De eensgezindheid onder de boeren komt, zoals gezegd, vooral doordat men vanuit de hoogte jarenlang als tweederangsburgers is beschouwd. Onvoldoende respect voor het werk wat zij doen. Dat ze zorgen voor de voedselvoorziening, voor groei van de (kapitalistische) economie, die ook de regeerders toch zo belangrijk vinden. Geen respect voor het feit dat zij qua technische kennis, informatietechnologie met de tijd zijn meegegaan. Ook de teleurstelling, dat zij als gezagsgetrouwe en vaak ook VVD en CDA-stemmers, door diezelfde politiek in de steek gelaten worden. Daar hebben al die uitzendingen daarover niet veel aan kunnen veranderen.
De problemen rond klimaat, opwarming van de aarde zijn groot. Oplossende maatregelen zullen, als zij het levenspeil en ook het bestaansrecht van grote groepen van de bevolking raken, tot meer en nog grotere opstanden leiden. En niet alleen van boeren. In moderne taal heet het dat er geen draagvlak is. De grootste sta-in-de-weg is echter het kapitalistisch systeem, waarin het door veel strijd verworven sociaal element al vernietigd wordt, marktwerking dominant is en het individu zelf geacht wordt oplossingen te vinden voor de problemen. En dan hebben we het nog niet eens over de zeer lage levensstandaard waaronder vele volken buiten Europa en andere westerse kapitalistische landen nu al leven. Het is noodzaak socialisme op de agenda te zetten. Dat ook opdat die mensen die de aarde willen redden en gelijk hebben dat gelijk ook krijgen!