Niet voor iedereen zijn Griekse eilanden een paradijs
Joke van den Boogert
Zoals beloofd in de laatste Manifest van 2019, is het nodig stil te staan bij de onhoudbare toestand op een aantal eilanden van het noordelijke Egeïsche Zeegebied. Bij de keerzijde dus van de oorlogen in het Midden-Oosten en/of andere onleefbare toestanden in Azië en Afrika.
Even wat cijfers, die bij publicatie van dit nummer vermoedelijk al weer gestegen zijn, want de stroom vluchtelingen, die op de eilanden Lesbos, Samos, Chios, Kos en Leros aankomen gaat onverminderd door als gevolg van het akkoord tussen Turkije en de EU wat de vluchtelingenkwestie betreft.
Duizenden mensen kunnen niet verder en zijn gedoemd in Griekenland te blijven. In totaal gaat het om 35.344 vluchtelingen en migranten (de in dit artikel genoemde gegevens zijn van november 2019). Op Lesbos 16.780, waarvan 14.663 vertoeven in en om het beruchte kamp Mória, dat berekend is op 2.840 mensen. Op Chios 5.140 waarvan 4.864 in een kamp dat berekend is op 1.014 mensen. Op Samos 6.404, waarvan 6.173 'leven' in een kamp voor 648 mensen. Op Leros 2.433, waarvan 2.184 in een kamp voor 860. Op Kos 4.308, waarvan 3.813 in een kamp voor 816. Vanwege de ellendige leefomstandigheden verslechtert de fysieke (schreeuwend gebrek aan hygiëne) en psychische toestand zienderogen. Steeds meer mensen bevinden zich in een juridisch vacuüm en zijn in wezen gevangenen van hun omstandigheden.
Op grond van gegevens van hulpverlenende organisaties van de afgelopen zes maanden:
- deed op Lesbos 20 procent van de psychisch zieken een zelfmoordpoging,
- was 50 procent van hen slachtoffer van martelingen en mishandeling,
- was 30 procent van de psychisch zieken slachtoffer van seksuele mishandeling,
- meer dan 25 procent van de kinderen onder hen brengen zichzelf letsel toe. Sommigen probeerden zichzelf te doden, waaronder ook kinderen van jonger dan 10 jaar; 115 minderjarigen op Lesbos hebben kanker, diabetes en hartkwalen,
- 50 procent van de vluchtelingen op de eilanden is minderjarig,
- een derde van de kinderen op Lesbos woont in tentjes en/of plastic 'toestandjes',
- in het kamp op Samos is er één wc op de 300 mensen, op Lesbos één op de 200. Zo worden vooral de kinderen ziek met vaak complexe ziekteverschijnselen zonder dat er voldoende medische zorg is. Tussen haakjes: de medische zorg is voor de autochtone bevolking al verre van toereikend en wordt steeds meer afgebouwd.
- steeds meer mensen zitten steeds langer op de eilanden vast. Een groot aantal van de zieken zijn al langer dan zes maanden op Lesbos en sommigen al langer dan anderhalf jaar,
- in het kamp op Leros zitten alle dakloze kinderen, maar ook een aantal niet dakloze (tentjes en dozen) vol met vlooienbeten. Buikpijn, diarree, astma zijn schering en inslag. Kinderen met nachtmerries, moeders met bloedarmoede, die borstvoeding geven. De speciale melk voor kinderen onder de zes maanden wordt door het leger gegeven. Daarboven tot 12 maanden is dit soort melk niet te krijgen. Zieke kinderen kunnen niet onderzocht worden, als ze geen Amka (Registratienummer voor Sociale Verzekering) hebben en dus krijgen ze ook geen medicijnen. Van de 4.700 kinderen zonder begeleiding worden er 1.178 vermist. Desondanks blijft men van officiële zijde nog steeds spreken van 'gastvrijheidscentra'...
Vermist
Van de niet vermiste kinderen zonder begeleiding verblijven er 1.535 in opvangcentra (in Mória op Lesbos alleen al 1000), 1.006 in 'guesthouses', 320 in hotels, 270 in 'safe zones', 151 in open verblijfscentra. 45 procent van de niet begeleide kinderen komt uit Afghanistan, 25 procent uit Pakistan en 9 procent uit Syrië; 93 procent is onder de 14 jaar en 94 procent zijn jongens. Dat waren de cijfers, die in november genoemd werden door de Griekse staatssecretaris voor Werk en Sociale Zaken. Deze cijfers roepen enige twijfels op, want de staatssecretaris sprak ook van landen die niet eens opvanglanden zijn voor vluchtelingen en waar toch het aantal niet-begeleide kinderen veelvuldig voorkomt. Bijvoorbeeld Zweden met 20.000 en Duitsland met 40.000.
Over een oplossing was de staatssecretaris vaag. Duidelijk werd wel, dat het beleid van de vorige regering voortgezet zal worden. D.w.z. het zo gevoelige probleem van niet begeleide minderjarigen wordt aan ngo's toevertrouwd zonder dat de overheid er ook maar een cent aan uitgeeft. Gemeentes en particulieren zullen betrokken worden bij de behuizing en opvang van deze gevoelige categorie vluchtelingen met geld van het Fonds voor Asiel en Migratie van de Europese Unie. De procedures voor alternatieve oplossingen, zoals pleeggezinnen, zullen versneld worden.
Strenger optreden
Het plan van de regering, dat eind november werd gepresenteerd door de minister van Defensie, ziet er drastischer uit:
- Grensbewaking via de oprichting van een instantie voor grensinspectie. Dus niet alleen patrouilles van de havenpolitie, maar ook o.a. het volgen van de vluchtroutes vanaf het moment dat vluchtelingen proberen naar Griekenland te komen. Voor dit doel zullen 1200 grenswachters aangenomen worden. Volgens de minister zijn vanaf begin november al 14 miljoen euro ter beschikking gesteld voor de aankoop van materiaal, dat de strijdkrachten en de havenpolitie nodig hebben om hun taak te vervullen.
- Versnelling van de asielprocedures, die verbonden zullen worden met maatregelen om de vluchtelingen rechtstreeks terug te sturen. Dat staat in een in november aangenomen wet. In de praktijk komt het neer op een drastische beperking van het recht op asiel en versnelde procedures om mensen terug te sturen of het land uit te zetten.
- Het derde punt van dit drieluik van maatregelen is de bouw van gesloten opvangcentra. Dus zonder de mogelijkheid van vrij in- en uitlopen. Toen deze maatregel aangekondigd werd, leidde dit tot een storm van protesten bij de gemeentelijke en regionale besturen en een groot deel van de autochtone bevolking. Niet uit solidariteit voor de 'verworpenen der aarde', maar hen werd verteld dat de bestaande 'open' centra dichtgaan en dat er nieuwe 'gesloten' kampen gebouwd zullen worden.
Het wantrouwen bij de bevolking wordt veroorzaakt door de vrees, dat het om een verkapte manier gaat om steeds meer vluchtelingen langer te laten blijven, zij het ook in 'gesloten structuren'. De stroom gaat immers onverminderd door met honderden per dag. Geen enkele vluchteling wil in de hel blijven die Griekenland voor hem is geworden, maar het verdrag tussen de EU en Turkije over het vluchtelingenvraagstuk plus de 'opsluitingspolitiek' verhinderen de doortocht naar de plaats van de gewenste bestemming.
Maatregelen om de eilanden te 'ontzetten' zijn al genomen door vluchtelingen naar andere delen van Griekenland te transporteren en in hotels en/of andere opvangcentra onder te brengen. Niet zonder problemen, want een groot deel van de plaatselijke bevolking blokkeert wegen en geeft in steeds toenemende mate te kennen geen vluchtelingen in de buurt te willen hebben.De bedoeling is, aldus de minister van Defensie, dat tegen begin 2020 zo'n 20.000 vluchtelingen van de eilanden in de Egeïsche Zee naar andere delen van het land overgebracht zullen worden. Het is vechten tegen de bierkaai, want elke dag kwamen er sindsdien honderden bij.
Hypocrisie en oorlog. Oorlog en hypocrisie
De hypocrisie viert hoogtij, want degenen die verantwoordelijk zijn voor de imperialistische oorlogen waar dan ook ter wereld, komen met een vluchtelingenprobleem te zitten, waar ze alleen maar mee te maken willen hebben, als er goedkope arbeidskrachten uit te halen valt en dus winst. De mensenhandelaren beleven gouden tijden. De plaatselijke bevolking in o.a. Griekenland krijgt met de overlast te maken van duizenden mensen, die ontworteld en wanhopig als ratten in de val zitten op eilanden, die voor menig toerist uit het Westen een paradijs zijn. De oplossing is een eind aan de oorzaak te maken. Dus een eind aan de strategische en economische belangenconflicten van de grote economieën, die van diverse plekken op deze aarde een oorlogstheater maken en daardoor mensen massaal van huis en haard verdrijven. Een eind dus ook aan het intra-imperialistische gepingel over de ruggen van duizenden mensen. Maar daarvoor moet het bewustzijn bij de bevolkingen tegen het kapitalisme groeien en dat lijkt op korte termijn, helaas, niet het geval te zijn.
