Cubaans medicijn werkzaam om coronavirus te verzwakken.
Ontwikkeling van Interferon Alpha 2bIn 2002 bleek al dat een broertje van het huidige virus verhinderde dat ons lichaam zijn aanwezigheid opmerkte, zodat het afweermechanisme van ons lichaam niet geactiveerd werd. Een moeilijk gevecht dus, tegen een vijand die zich diep in ons lichaam verstopt. Interferon heeft een erkende werking tegen virale infecties waarvoor geen specifieke behandeling beschikbaar is. Het versterkt de verdediging van ons lichaam tegen virussen, zowel door het stimuleren van onze afweermechanismen als door het afremmen van de vermenigvuldiging van virussen. Bij de epidemie van 2012 werd aangetoond dat interferon bescherming biedt tegen Mers-CoV, het coronavirus van de toenmalige epidemie. Recente wetenschappelijke artikelen hebben ook aangetoond dat het toedienen van interferon de afweermechanismen van ons lichaam versterkt. Deze gegevens - naast andere studies - ondersteunen het mogelijke nut van interferon als preventie in een vroeg stadium van de coronavirus-infectie. Interferon is in verschillende landen opgenomen in de behandelschema's van de huidige pandemie. |
Redactie buitenland (*)
Een Cubaans medicijn werd in China gebruikt in behandelingsschema's voor met het coronavirus besmette patiënten. Hoe zit dat eigenlijk? Hoe slaagt Cuba er al decennialang in om pionier te zijn op vlak van innovatieve biotechnologie? Over welk medicijn gaat het? We beantwoorden een aantal vragen.
Bij de dertig geneesmiddelen die de Chinese Nationale Gezondheidscommissie heeft geselecteerd om het nieuwe coronavirus te bestrijden, zit ook een Cubaans antiviraal middel: Interferon Alfa 2b. Dit geneesmiddel wordt sinds 2003 in China geproduceerd door de onderneming ChangHeber, een Cubaans-Chinese joint venture (samenwerking tussen bedrijven binnen een nieuw opgericht bedrijf).
Het Cubaanse Interferon Alfa 2b werkt efficiënt voor virussen met kenmerken die vergelijkbaar zijn met die van Covid-19. Het voorkomt complicaties en het verergeren van het ziektebeeld bij patiënten. Het gaat hier dus niet om een vaccin, maar om een medicijn dat wordt ingezet om de impact van de ziekte te verkleinen. Bij meer dan 1500 Chinese patiënten werd het Cubaanse interferon alfa2b opgenomen in het behandelingsschema. Cuba kreeg al aanvragen van meer dan 15 landen om het medicijn te kunnen gebruiken. In Venezuela, Panama en Costa Rica wordt het vandaag al ingezet.
Hoe komt Cuba aan zo'n innovatief medicijn?
Interferonen werden voor het eerst geïdentificeerd eind jaren 1950 in een Londens laboratorium. In de jaren 1970 nam de Amerikaanse oncoloog Randolph Clark Lee dit onderzoek over. Toen onder de Amerikaanse president Carter de Noord-Amerikaanse relatie met Cuba wat ontdooide, bezocht dokter Clark Lee Cuba. Hij ontmoette er Fidel Castro en overtuigde hem ervan dat interferon een veelbelovend nieuw geneesmiddel was. De Cubanen leerden snel grote hoeveelheden interferon zelf te produceren.
Cuba's interferon staat symbool voor de geavanceerde biotechnologie-industrie op het eiland. Cuba ontwikkelde en gebruikte voor het eerst interferonen om een dodelijke uitbraak van het dengue-virus te stoppen in 1981. Het was die positieve ervaring die de ontwikkeling van een wereldwijde, toonaangevende Cubaanse biotechnologische industrie in gang heeft gezet.
Het Dengue-virus wordt overgebracht door muggen. Het was de eerste keer dat deze ziekte, die levensbedreigende knokkelkoorts kan veroorzaken, op het Amerikaanse continent opdook. De epidemie trof 340.000 Cubanen, waarvan 180 mensen stierven, waaronder 101 kinderen. Het Cubaanse ministerie van Volksgezondheid zette meteen de Cubaanse interferon in om de uitbraak van dengue een halt toe te roepen. Het aantal sterfgevallen daalde drastisch. Dit was meteen de meest uitgebreide antiviruscampagne met interferon op wereldvlak.
Waarom scoort Cuba zo sterk met biotechnologie?
Nadat de dengue-epidemie onder controle was, organiseerde Cuba talrijke symposia, wat al snel de internationale aandacht trok. Overtuigd van de bijdrage voor een sterke publieke gezondheidszorg en van het strategische belang van innovatieve medische wetenschap, richtte de Cubaanse regering in 1981 het 'Biologisch Front' op om de sector te ontwikkelen. Cubaanse wetenschappers gingen naar het buitenland om te studeren, voornamelijk naar de Sovjet-Unie, maar ook in westerse landen. Hun onderzoek beliep meer innovatieve paden, omdat ze experimenteerden met het klonen van interferon. Eindjaren 1980 ontdekten de Cubanen als eersten een alternatieve productiemethode van het interferon, zodat het massaal kon worden toegepast. Interferon Alfa 2b werd geboren. Dit zeer tegen de zin van het Britse GlaxoSmithKline, dat ook bezig was met onderzoek ernaar.
Cubaanse wetenschappers gaven de multinational GSK het nakijken
De Cubaanse overheid opende in de jaren 1980 reeds het Centrum voor Genetische Technologie en Biotechnologie (CIGB). In het onderzoekscentrum wordt de hele wetenschappelijke cyclus vanaf het eerste onderzoek tot en met de productie en commercialisering van de geneesmiddelen uitgevoerd. De eerste doelstelling is de aanmaak van betaalbare geneesmiddelen voor het Cubaanse publieke gezondheidssysteem. Toch worden sommige producten commercieel verkocht, zodat het centrum in staat is zijn eigen onderzoek te financieren. Cuba exporteert momenteel farmaceutische en biotechnologische producten naar een vijftigtal landen. De biotechnologie-industrie draagt meer dan 500 miljoen dollar per jaar bij aan de Cubaanse economie. Het CIGB verdiende meer dan 100 miljoen dollar aan de uitvoer van zijn producten en expertise.
Vanaf het prille begin van de Cubaanse revolutie investeerde de overheid massaal in gezondheidszorg en onderwijs. In 1960 werden alle farmaceutische bedrijven op Cuba, zowel de buitenlandse als de binnenlandse, genationaliseerd. De nieuwe overheid nam de eigendommen, grond en activa van de farmaceutische industrie in handen. Die heeft door de jaren heen een aantal transformaties ondergaan. De door de VS geïnstalleerde economische blokkade tegen Cuba hield het eiland in een wurggreep en belemmerde de economische ontwikkeling. Voor de Cubaanse overheid was het een prioriteit om de Cubaanse bevolking te voorzien van zoveel mogelijk op Cuba geproduceerde medicijnen. In nieuwe laboratoria en onderzoekscentra werd dan ook voorrang gegeven aan projecten om een behandeling te vinden voor ziekten die de Cubaanse bevolking troffen en nam de de ontwikkeling van de Cubaanse farmaceutische en biotech-industrie een hoge vlucht. Vandaag worden 569 van de 857 producten op de Cubaanse lijst van geneesmiddelen die zijn goedgekeurd
voor gebruik in het nationale gezondheidsstelsel, in eigen land geproduceerd. In 2012 werd BioCubaFarma opgericht als overkoepelend agentschap dat toezicht houdt op de 31 farmaceutische en biotechnologische R&D- (onderzoek & ontwikkeling) en productiefaciliteiten.
Eerst de gezondheid, niet de winst
In het Westen vormen de commerciële belangen van multinationals de drijfveer voor de ontwikkeling en productie van geneesmiddelen, of voor het tegenhouden ervan, als ze geen directe winstperspectieven bieden. Op Cuba daarentegen worden producten uitsluitend ontwikkeld als ze in overeenstemming zijn met de gezondheidsbehoeften van de Cubanen.
De winst die de farmasector oplevert, wordt op Cuba geïnvesteerd om de gezondheidszorg gratis en kwalitatief goed te houden
Dit heeft een extra voordeel. Wat de Cubaanse wetenschappers voor hun binnenlandse markt ontwikkelen, komt ook ten goede aan de meer dan vijf miljard mensen in de wereld die zich de meeste geneesmiddelen van de klassieke farmaceutische bedrijven gewoonweg niet kunnen veroorloven. Zelfs voor de commerciële verkoop van hoogwaardige farmaceutische producten in het buitenland rekent Cuba solidaire prijzen. En de winst die dit Cuba oplevert, belandt niet in de zakken van ceo's en aandeelhouders, maar wordt geïnvesteerd om Cuba's publieke gezondheidszorg voor iedereen gratis en kwalitatief goed te houden.
Cuba's wereldwijd gerenommeerde biotechnologiesector neemt een steeds strategischer positie in, zowel voor de volksgezondheid als in het economisch beleid van Cuba. En, zoals we vandaag zien, ook voor de bestrijding van de coronapandemie, in China en elders.
(*) Bron: Coronavirus https://www.solidair.org/taxonomy/term/9532
Gezondheid, 18 maart 2020.
