NCPN – De Friese Meren
Sociale Rechtvaardigheid!
Eerst de mensen, niet de winst!
Inhoud:
Inleiding
Aard van het Programma
Verstand van Sociale Zaken
Verenigingsleven en sociaal-culturele instellingen
Goed en betaalbaar wonen / woningnood bestrijden
Leefmilieu en veiligheid
Vertegenwoordigers van het Volk
Recht op goed onderwijs voor iedereen
Inwoners met respect behandelen
Inwoners/Gemeentelijke overheid
Openheid – Geen geheimzinnigheid
Belastingen en daadkracht
Écht werk maken
Gemeentelijke democratie verdedigen
Dorpsgemeenschappen
De toekomst
INLEIDING
De gemeente De Fryske Marren bestaat 8 jaar. De NCPN maakt vanaf het begin deel uit van de Gemeenteraad, eerst met 1 zetel, na 2018 met 2 zetels. De NCPN heeft zich al die tijd ingezet langs de lijn van haar verkiezingsprogramma – sociale rechtvaardigheid; éérst de mensen, niet de winst – en is daar nooit van afgeweken. Voor de NCPN zijn woorden geen dode letters, maar levende symbolen waarvan de kracht ontleend wordt zich te blijven inspannen om naar vermogen de bevolking te dienen. Mensen die het moeilijk hebben, en maar al te vaak ook door gemeentelijke ingrepen en beslissingen, hebben steun en hulp nodig. Ook als dat B&W en andere politieke partijen niet zo goed uitkomt. In gedragscodes opgenomen belemmeringen zullen dat niet kunnen verhinderen.
De huidige fase van het kapitalistisch systeem, die men neo-liberalisme noemt en die al enige tientallen jaren de wereld overheerst, is de laatste jaren steeds meer aan kritiek onderhevig. Het heilige geloof aan meer marktwerking, privatisering van overheidstaken en deregulering, is vele jaren nadat de NCPN die gevolgen al aankondigde en de rampzalige gevolgen ervan niet meer te ontkennen zijn, aan het verdampen. Onder de leuzen ‘zelfredzaamheid’ en ‘eigen kracht’ wordt dat neo-liberalisme, waar het de sociale vraagstukken betreft, door gemeenten uitgevoerd. Deze overheveling van taken naar de gemeenten ging gepaard met forse bezuinigingen welke op de inwoners werden afgewenteld. Vooral kwetsbare en hulpbehoevende mensen, sportverenigingen en sociaal-culturele instellingen werden met forse bezuinigingen geconfronteerd.
Het politieke klimaat in De Fryske Marren is grotendeels nog van dien aard dat het sociaal afbraakbeleid geaccepteerd wordt. Om dat klimaat richting meer menselijkheid te bewegen is een sterke NCPN-vertegenwoordiging in de Gemeenteraad nodig!
De NCPN verzet zich tegen een maatschappij waar de winsten geprivatiseerd zijn en de verliezen gecollectiviseerd, waar als het beter gaat de voordelen aan enkelen toekomen en als het fout gaat – zoals met een crisis – de grote rest voor de nadelen opdraait, waar de ongelijkheid toeneemt. Het grootkapitaal en zijn vazallen in Den Haag en de EU denken altijd hun gang te kunnen gaan. Alleen voor hen die blijven opkomen voor sociale gerechtigheid – zoals communisten en andere sociaal denkenden – hebben zij angst.
De NCPN zal de zaken bij hun naam blijven noemen, er niet omheen draaien, zeggen waar het op staat en het daar niet bij laten. De NCPN zal zich in de Gemeenteraad niet laten isoleren en zal zo mogelijk en nodig met raadsleden van andere partijen op onderdelen samenwerken, als de NCPN dat in het belang van de bevolking acht. De NCPN neemt in de volksvertegenwoordiging – de Gemeenteraad – geen genoegen met een bijrol.
Alle mensen worden gelijk behandeld! Beschaafde mensen discrimineren niet!
Dit is een beknopt programma. Het belangrijkst is hoe de NCPN de afgelopen 8 jaar in en buiten de Gemeenteraad is opgetreden, waarvoor zij zich heeft ingezet, waarvoor en waartegen zij is opgetreden.
Als er in de politiek geklaagd wordt over het gebrek aan interesse bij de mensen voor de politiek, dan moet men zich eens afvragen of de politiek zich nog wel voor de mensen interesseert.
Nea opjaan, altyd trochgean!
(Nooit opgeven, altijd doorgaan!)
AARD VAN HET PROGRAMMA
Dit is geen programma met uitgewerkte cijfers. Grote woorden en pretenties kunnen, gezien de onzekerheden over de budgetten uit het Gemeentefonds van het Rijk, dikwijls toch niet waar gemaakt worden. Pretenties komen in de praktijk meestal neer op het verdelen van armoede: het uitruilen van evenzovele noodzakelijkheden. Dit laat onverlet dat de NCPN zeer kritisch zal zijn als het gaat om geldverslindende plannen en beloften aan kapitaalkrachtige ondernemingen terwijl er op voor de bevolking belangrijke zaken bezuinigd en beknibbeld wordt. De afgelopen periode heeft bewezen dat er in de gemeenteraad van De Fryske Marren op belangrijke onderdelen een felle oppositie noodzakelijk is. Dat is een belangrijke positie die de NCPN op zich neemt. De NCPN zal echter niet deelnemen aan een eventueel voorgesteld ‘oppositie-akkoord’, dat de belangrijke rol van de NCPN als oppositie-partij zou kunnen verzwakken. De NCPN gaat uit van wisselende contacten met anderen, uitgaande van sociale rechtvaardigheid, menselijkheid en gerechtigheid in het algemeen. Dit alles betekent dat de NCPN zich vooraf niet vastlegt op vierjarige afspraken als deze schadelijk voor de bevolking zijn. Voor elke centimeter zal er geknokt moeten worden. Het NCPN-verkiezingsprogramma van 2018 kon dan ook in essentie overgenomen worden. Met een aantal preciseringen en actualiseringen. Het allerbelangrijkste is dat in dit programma de daden van de NCPN in en buiten de gemeenteraad door de bevolking herkend worden.
VERSTAND VAN SOCIALE ZAKEN
Al voor het uitbreken van de crisis in 2008 waren er de plannen tot afbouw en ontmanteling van de door de jaren heen verworven sociale voorzieningen. Met ingang van 2015 hebben ook de gemeenten door invoering van de Participatiewet daarbij een belangrijke rol gekregen. De grote concurrentieslag tussen de economische machtsblokken drijft naar zo laag mogelijke arbeidskosten en daarom dus ook naar het afbreken van het gebouw van sociale voorzieningen. Een van de economische machtsblokken is de EU met zijn pogingen tot gelijkschakeling op sociaal gebied van alle lidstaten, naar het laagste niveau. De ‘vrije markt’ wordt welhaast heilig verklaard; er wordt getracht de erbij horende filosofie – het individualisme – in de hoofden van de mensen te pompen. Voor herstel van het ‘naakte’ kapitalisme – zonder sociale elementen – is er een ieder-voor-zich-mentaliteit bij de meerderheid van de bevolking nodig. De tot dusver gehoorde kritiek op dit individualisme bij politieke partijen die nu juist individualisme voor hun doeleinden nodig hebben, is dan ook hypocriet. De laatste tijd echter wordt marktwerking en haar kwalijke gevolgen door intellectuelen ter discussie gesteld. De tijd zal leren hoe ernstig dit alles gemeend is.
Omdat de mens van nature een sociaal wezen is tracht men de sociale afbraak van op solidariteit en draagkracht gebaseerde wetten en regelingen – de terugtredende overheid – te verkopen met een vals beroep op onderlinge solidariteit, gemeenschapszin en sociale cohesie. Bepaalde politieke partijen beperken dit tot het benadrukken van nationalistische gevoelens; andere door meer beroep te doen op saamhorigheid op kleine schaal, opdat de gemeentelijke overheid zijn verantwoordelijkheid los kan laten door het aan de inwoners zelf over te laten. Juist gemeenten hebben in het proces van het verder terugdringen van sociale verworvenheden een belangrijke taak toegeschreven gekregen. Door rijksbezuinigingen op zorg voor zieken, ouderen en gehandicapten; op jeugdzorg en andere sociale zaken uit te voeren.
De NCPN trekt conclusies uit haar politieke analyses van de huidige ontwikkelingsfase van het kapitalisme – neo-liberalisme genoemd – in het tijdperk van algemene politieke en morele crisis; uit de recente communistische en socialistische nederlagen, als ook uit haar vele jaren lange ervaring in de gemeentelijke politiek, eerst in Lemsterland en later in De Fryske Marren. De NCPN zal zich blijven verzetten tegen een maatschappij van ieder-voor-zich en het recht van de rijksten en meest gewieksten. Dat vloeit voort uit het hele wezen van de NCPN en vindt dan ook gevolg in het optreden in de Gemeenteraad, de volksvertegenwoordiging. Daarom geen verslechtering van sociale regelingen voor mensen met lage inkomens, maar verbetering. Er is aanmoediging nodig om voor die sociale regelingen in aanmerking te komen, geen ontmoediging zoals de praktijk laat zien.
De zorg voor zieken, gehandicapten en ouderen (WMO) en de jeugdzorg, die onder de transitie van het Rijk naar de gemeenten en de economische crisis zwaar geleden heeft, daarvan schreeuwt de situatie om herstel en verbetering. Verslechtering op deze sociale gebieden zijn niet zelden oorzaak van armoede en schulden. Schuldhulpverlening moet in professionele en overheidshanden zijn. De ellende van de een mag geen winstoogmerk voor de ander zijn. Met slinkse methoden om, op kosten van rechthebbenden, op bijstand te bezuinigen moet het afgelopen zijn. Uit het landelijk toeslagen schandaal moet snel lering getrokken worden!
De service voor met name sociale vraagstukken mag in het gemeentehuis in Joure en de servicepunten in Balk en Lemmer niet achteruit gaan; de openingstijden moeten op peil blijven, zo nodig uitgebreid. Gemeentelijke instanties moeten goed toegankelijk zijn. Alle inwoners moeten gelijk en met respect behandeld worden!
VERENIGINGSLEVEN EN SOCIAAL-CULTURELE INSTELLINGEN
Het verenigingsleven en sociaal-culturele instellingen hebben onder grote druk van bezuinigingsrondes gestaan. Verenigingen op het gebied van sport, muziek en zang, van cultuur en kunstzinnige vormen enzovoort, zijn onmisbaar in de maatschappij, zeker in een zich door een politiek van terugtredende overheid, meer marktwerking gedomineerde, zich verhardende samenleving.
Verenigingen draaien op vrijwilligers, op mensen die met hun inzet al dat voor de samenleving zo belangrijke in stand houden. Het kan niet zo zijn dat op mensen die hun energie, vaak naast hun dagelijkse werkzaamheden, hierin stoppen ook nog een beroep wordt gedaan om voor andere zaken, daar waar de gemeentelijke overheid het bewust laat afweten, in te springen. Mooie woorden in officiële stukken wijden aan verenigingen en vrijwilligers, daaraan is geen gebrek. Maar aan positieve daden, ten einde een bloeiend verenigingsleven in stand te houden, ontbreekt het. Bezuinigen op subsidies, dat was de werkelijkheid. Hetzelfde geldt ook voor instellingen die niet zonder beroepskrachten kunnen. Bibliotheken, creativiteitsinstellingen, jongerenwerk en meer van deze voor de samenleving belangrijke zaken die bijdragen aan een menselijke en verdraagzame samenleving, lopen in hun voortbestaan gevaar. De protesten en acties tegen de bezuinigingen destijds waren dan ook zeer terecht.
De ideologische basis – zelfredzaamheid en eigen kracht -, waarop de afgelopen jaren de forse bezuinigingen zijn doorgevoerd, zelfs ook afgeschaft zijn, moet in discussie komen. Daarom: geen nieuwe bezuinigingen. Over reeds doorgevoerde bezuinigingen moet opnieuw gesproken worden.
De NCPN hecht grote waarde aan eerder door het volk zelf opgezette organisaties en verenigingen, met als doelstellingen een leefbare samenleving en persoonlijke ontplooiing. Deze mogen niet slachtoffer worden van het kapitalistische streven naar een steeds individualistischer maatschappij, waar geld, winst en machtshonger van kleine elites leidend zijn. Het allereerste doel van gemeentelijk geld uitgeven aan bijvoorbeeld sport en beweging is niet dat daardoor minder aan maatschappelijke kosten – zoals de WMO, jeugdzorg – uitgegeven kan worden. Het welzijn van de mens hoort voorop te staan!
GOED EN BETAALBAAR WONEN/WONINGNOOD BESTRIJDEN
De ontwikkeling naar meer marktwerking, waar steeds een grote politieke meerderheid voor was, heeft inmiddels geleid tot een nieuwe wooncrisis. Dat is het resultaat van het destijds afschaffen van een min of meer sociaal huisvestingsbeleid. Er is een gigantisch tekort aan voor de lagere inkomens groepen betaalbare sociale huurwoningen ontstaan. Sloop en verkoop van deze woningen als onderdeel van liberalisering van de woningmarkt, als ook de aan wooncorporaties opgelegde verhuurdersheffing hebben daaraan bijgedragen. Dit alles ten gunste van de particuliere huizenmarkt, waar de huren en de prijzen van koopwoningen tot torenhoogte zijn gestegen, waardoor vooral niet-kapitaalkrachtige beginnende huurders en kopers niet aan de bak kunnen komen. Het resultaat is ook dat weinigen schatrijk worden van de ellende van vele anderen. De liberalisering van de woningmarkt moet teruggedrongen worden!
Het einde van de traditionele verzorgingshuizen voor ouderen is in zicht. Dit leidt tevens tot een tekort van voor niet-kapitaalkrachtige ouderen geschikte woningen. Het beleid van scheiding van wonen en zorg leidt tot liquidatie van deze verzorgingshuizen en ontwikkelingen naar duurdere woonvormen, waarvan mensen met lagere inkomens de kosten niet kunnen betalen. Verzorgingshuizen hebben hun waarde bewezen en mogen niet het slachtoffer worden van de particuliere sector met winstoogmerk. Zo zouden alleen de welgestelden nog van hun laatste levensjaren kunnen genieten.
De NCPN is van mening dat de gemeente door woningstichtingen in de verkoop gezette sociale huurwoningen op moet kopen, zodat dat deze woningen niet aan het bestand van sociale huurwoningen onttrokken worden. Als de marktwerking in de volkshuisvesting niet snel gestopt wordt, dan kunnen die door de gemeente gekochte woningen een begin zijn van een door de gemeentelijke overheid beheerd bestand van sociale huurwoningen, onder democratische controle van de gemeenteraad.
Dit standpunt is nu uiterst actueel. Na het door de NCPN jarenlang aan de orde te stellen, begint de urgentie nu ook bij andere fracties in de gemeenteraad door te dringen. De NCPN zal doorgaan met ijveren voor sociale huisvesting en verzet zich tegen onverantwoordelijke tijdelijke verhuur, waardoor deze huurders rechteloos zijn En bij gedwongen verlaten van hun woning het zelf maar uit moeten zoeken. En dat in een tijd van grote woningschaarste…! Volkshuisvesting die aan de ‘vrije markt’ wordt overgelaten, verdient die naam niet meer…
LEEFMILIEU EN VEILIGHEID
De urgentie van het klimaatprobleem stelt het kapitalistisch economisch systeem waarin we leven ter discussie. De noodzakelijke desinvestering uit fossiele brandstoffen botst op de winsthonger van de aandeelhouders van de grote energie-multinationals. Verminderen van de energiebehoefte vergt nadenken over alle sectoren van de maatschappij: industriële productie, urbanisatie, mobiliteit, landbouw, opleiding en onderwijs. Planning dringt zich op om de wereldwijde milieu-gebruiksruimte terug te brengen tot maximum 100% van de draagkracht van de planeet. De oplossing van dit grote probleem kan niet liggen bij kapitalistische marktwerking, waarbij het maken van hoge winsten – mede door hoge overheidssubsidies ten behoeve van bijvoorbeeld grote windmolenparken – leidend is en vele gebruikers door hoge kosten in armoede brengt.
‘Een beter milieu begint bij jezelf’ is dan ook een vanuit een individualistisch denkkader geïnspireerde leuze, waardoor in het bijzonder arbeiders en kleine zelfstandigen als personen verantwoordelijk worden gehouden voor alles wat er mis dreigt te gaan met het tegengaan van de opwarming van de aarde en het leefmilieu in het algemeen, waardoor de echte veroorzakers, de grote vervuilers en winstmakers, buiten schot blijven. Milieuvervuiling hoort bij de bron aangepakt te worden en milieulasten moeten naar draagkracht en naar mate van verantwoordelijkheid geheven worden. Dat alles neemt echter niet weg dat, juist ook om de grote veroorzakers aan te kunnen pakken, er een groeiend moreel veratwoordelijksheidsbesef bij burgers en lagere overheden nodig is.
Waar veiligheid van inwoners in het geding is, is snel en adequaat optreden geboden, vooral ook als het om voor kinderen onveilige situaties gaat. Dat geldt zowel voor het gemeentebestuur als voor de burgemeester in zijn/haar specifieke verantwoordelijkheid. Zo is ook alertheid bij gemeenteraadsleden/volksvertegenwoordigers nodig waar het gaat om het signaleren en oppakken van meldingen van inwoners. De NCPN zal zeker alert zijn bij voorkomende situaties en de bevoegde instanties aansporen op te treden en ze zonodig ter verantwoording roepen. Ook horen rampenplannen/scenario’s tijdig geactualiseerd te worden.
Goed onderhoud en tijdige vervanging van ondeugdelijk geworden riolering is geboden. Een evenwichtige benadering van vraagstukken milieu/landbouw is uit het oogpunt van een noodzakelijk draagvlak en ook inkomenspositie, van belang. Overdreven overheidsdreiging zal dan ook een averechts effect hebben.
Een goed leefmilieu in dorpen en wijken is in de bloeitijd gediend bij fleurige plantsoenen. Het tot nu toe gevoerde beleid van verschraling en veelvuldig kappen van bomen moet bestreden worden. Er mag in die zin geen onderscheid naar wijken plaatsvinden. Gezien de veiligheid van vooral opgroeiende kinderen, zeker in een waterrijke gemeente als De Fryske Marren, moet het schoolzwemmen weer ingevoerd worden.
Korte aanrijtijden van ambulances zijn noodzakelijk om mensenlevens te kunnen redden. De NCPN zal in en buiten de Raad optreden voor de veiligheid van de inwoners. Daarom moeten ook alle nog bestaande belemmeringen voor ouderen en gehandicapten in het openbaar gebied opgeruimd worden en is in de winterperiode een goede gladheidsbestrijding vereist. De NCPN zal het leefmilieu en de veiligheid in de ruimste zin goed in de gaten houden.
VERTEGENWOORDIGERS VAN HET VOLK
Gemeenteraadsleden worden gekozen uit het volk, op basis van een verkiezingsprogramma, maar vooral ook vanwege de wijze waarop de deelnemende partij met haar kandidaten de aflopende raadsperiode in en buiten de gemeenteraad is opgetreden. Gemeenteraadsleden zijn volksvertegenwoordigers, wat niet wil zeggen dat zij het hele volk vertegenwoordigen. Zij kunnen echter wel door het hele volk aangesproken worden. De gemeenteraad mag dan als instituut een kaderstellende functie hebben, maar bestaat wel uit volksvertegenwoordigers die zich niet moeten opsluiten in het gemeentehuis. De NCPN vindt het actief optreden onder de mensen uiterst belangrijk.
Meer dan eens komt het voor dat de NCPN, vanuit het verkiezingsprogramma en haar ideologische grondslag tegen financiële en sociale beleidskaders stemt en dan tot een politieke minderheid behoort. De soms heersende gedachte dat de NCPN zich, als het om voor mensen schadelijke besluiten gaat, zich bij de meerderheid moet neerleggen, is onjuist en ondemocratisch. De NCPN zal zich, zowel in als buiten de gemeenteraad, daartegen blijven verzetten en niet nalaten de bevolking en de raadsmeerderheid ervan te overtuigen dat dergelijke besluiten vanuit het oogpunt van sociale rechtvaardigheid schadelijk zijn.
Het kan niet zo zijn dat, als gemeenteraadsleden door inwoners aangesproken worden, moeten antwoorden dat de gemeenteraad daar niet over gaat. De NCPN ziet het als haar taak de gemeentelijke, het volk vertegenwoordigende democratie te bewaken en te beschermen.
RECHT OP GOED ONDERWIJS VOOR IEDEREEN
Met name het openbaar basisonderwijs is steeds meer van de gemeentelijke overheid los komen te staan. De NCPN vond en vindt dat geen goede ontwikkeling. Hoe verder dit onderwijs van de gemeentelijke overheid af komt te staan, deste meer loopt niet alleen het openbaar, maar ook het bijzonder onderwijs gevaar. Privatisering van het onderwijs – dat begint met particuliere scholen en ook met afhankelijkheid van private bedrijven -, met alleen nog kwalitatief goed onderwijs voor welgestelden ligt dan op de loer. Nu al wordt er in de openbaarheid over een onderscheid tussen ‘goede’ en ‘slechte’ scholen gesproken. Onderwijs op grote afstand van de overheid is in strijd met het algemeen belang en holt de gemeentelijke democratie uit.
De NCPN is tegen het automatisme van het opheffen van kleine dorpsscholen en vindt dat de gemeentelijke opheffingsnormen daarom aangepast moeten worden. De NCPN zal zich ook verzetten tegen constructies waarbij levensvatbare scholen richting de opheffingsnorm gestuurd worden. Samengaan van openbaar en bijzonder basisonderwijs in dorpen zal de NCPN slechts dan steunen als daardoor dit onderwijs in een dorp veiliggesteld kan worden. De NCPN geeft er de voorkeur aan dat zo’n gefuseerde school een openbare school is.
Voortgezet onderwijs tot en met VWO is zeer belangrijk voor een gemeenschap. De kwaliteit en de ruimte is tevens van belang om leerlingenaantallen in het basisonderwijs op peil te houden. Voor noodzakelijke uitbreiding, nieuwbouw of renovatie moet de politieke wil aanwezig zijn.
Meer dan eens is de NCPN opgetreden voor het behoud van een school of voor noodzakelijke uitbreiding. Het zo belangrijke speciaal onderwijs voor kinderen die dat nodig hebben is al vele jaren een speelbal van de politiek, waarvan een meerderheid deze vorm van onderwijs het liefst ziet verdwijnen. Eerst middels het project “Weer Samen Naar School’ en daarna door invoering van ‘passend onderwijs’. De NCPN zal pal staan voor het behoud van dit voor kinderen met een beperking onmisbare onderwijs. Het vervoer van en naar school moet voor kinderen en ouders veilig en goed geregeld zijn.
Het mag dan zo zijn dat de gemeentelijke overheid niet over vorm en Inhoud van het onderwijs gaat, maar dat laat onverlet dat de NCPN vindt dat – vooral waar het de ‘vaderlandse geschiedenis’ betreft – een eerlijke en waarheidsgetrouwe voorlichting noodzakelijk is.
INWONERS MET RESPECT BEHANDELEN
Al teveel worden inwoners, vooral als het gaat om mensen die van een sociale voorziening afhankelijk zijn – zoals bijstand, bijzondere bijstand, WMO – als profiteurs en potentiële fraudeurs gezien. Maar al te vaak ook worden inwoners als lastig ervaren. Deze praktijk stoelt op door de jaren heen verscherpte wetten en regels, die ook door een meerderheid van de politieke partijen – ook in de gemeenteraad – onderschreven worden. Vanaf 2015 zijn de wetten nog verder aangescherpt. Hoe ernstig en desastreus dat voor mensen kan uitwerken is wel door het schandaal met de toeslagen kinderopvang bevestigd.
De NCPN is steeds – soms als enige – tegen dit soort praktijken in de gemeente, met argumenten en voorbeelden, opgetreden. Niettegenstaande dat er scherpe landelijke regels en wetten zijn, waarop ook het gemeentelijk beleid op gebaseerd is, kan daar soepel en met respect voor mensen mee worden omgegaan. Met het opleggen van zware boetes en het korten van en tijdelijk uitsluiten van uitkeringen – soms ook met valse argumenten – moet uiterst behoedzaam worden omgegaan. Het gemeentekantoor mag niet een politiebureau of rechtbank worden!
De NCPN zal, zoals dat ook de afgelopen vier jaar gebeurd is, hierop blijven wijzen, de verantwoordelijken met alle ten dienste staande middelen aanklagen en inwoners die hierom verzoeken bijstaan. Dit tegen pogingen in om de NCPN over deze kwesties in het openbaar de mond te snoeren en, zoals gebeurd is, de NCPN te beledigen.
Ook inwoners die het niet breed hebben, hebben evenals de beter gesitueerden in de gemeente, recht op een fatsoenlijke en respectvolle benadering en behandeling door het gemeentebestuur en zijn organisaties. Respect en fatsoen komen niet tot stand bij meerderheidsbesluiten. Menselijkheid hoort boven de politiek te staan!
INWONERS/GEMEENTELIJKE OVERHEID
“Veel is en wordt er geklaagd over de communicatie met de gemeentelijke overheid. Brieven, mails en telefoontjes worden vaak te laat en soms zelfs helemaal niet beantwoord”. Deze zin is letterlijk uit het NCPN-verkiezingsprogramma van 2018 overgenomen en geldt nu nog steeds. Niet alleen de NCPN, maar ook andere partijen krijgen hierover klachten van inwoners binnen.
Het College van B&W is verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken, waarbij omgang met inwoners zeer belangrijk is. Dat geldt zeker als er problemen opgelost moeten worden, informatie gevraagd wordt, verzoeken zijn ingediend of anderszins. Het behoort tot een van de taken van de gemeenteraad en de afzonderlijke raadsfracties en raadsleden – als gekozen volksvertegenwoordigers – er op toe te zien dat inwoners serieus genomen worden en moeten zonodig B&W ter verantwoording roepen. Voor verbetering van de gemeentelijke communicatie met de inwoners is het allereerst nodig alle inwoners gelijk te behandelen en geen arrogante houding aan te nemen. Daarom mag er op de gemeentelijke balies – gemeentekantoor en servicepunten -, waar nog direct contact met inwoners is en waar nauwelijks klachten over zijn, niet bezuinigd worden!
De NCPN was hierin zeer waakzaam en zal dat blijven en optreden waar en wanneer dat nodig is. Verbetering van de communicatie met de inwoners bereikt men niet met uitvoerig uitgeschreven nota’s met spitsvondige titels. Respect, ook voor inwoners die niet tot de elite gerekend worden, haalt men niet uit op papier gedrukte of digitale teksten.
OPENHEID – GEEN GEHEIMZINNIGHEID
Stelselmatig gaat de voor de inwoners zo belangrijke openheid achteruit. Het vaak uitbundig in het openbaar met trots tentoonstellen van de verrichtingen van B&W en de organisatie kan dat niet verbloemen. Alhoewel men het liefst voor inwoners alles wil digitaliseren, schuwt men zelf het papier allerminst. Zaken roepen bij inwoners vragen op waar gemeenteraadsleden geen antwoorden op kunnen geven. Voor raadsleden relevante zaken worden hen onthouden of onder geheimhouding geplaatst. Dat moet veranderen. Over de uitvoering van naar de gemeente doorgeschoven rijkstaken hoort regelmatig in het openbaar verslag uitgebracht te worden. Presentaties of informatiebijeenkomsten kunnen hun waarde hebben, maar kunnen nooit in de plaats komen van democratisch verantwoording afleggen.
Instellingen waaraan de gemeente jaarlijks geld uitgeeft, zoals zwembaden, moeten jaarlijks in alle openbaarheid een door de bevolking te controleren inhoudelijk verslag aan de gemeenteraad uitbrengen. Met onder geheimhouding aan de gemeenteraad ter kennis gebrachte beloften om aan grote bedrijven hoge bedragen aan gemeenschapsgeld ter beschikking te stellen, moet het afgelopen zijn.
Gemeenteraadsleden – de door de bevolking gekozen vertegenwoordigers – mogen niet niet in hun functioneren belemmerd worden, opdat zij verantwoording aan hun kiezers af kunnen leggen. Het kan niet zo zijn dat een meerderheid van de gemeenteraad dat niet belangrijk genoeg vindt. De NCPN zal blijven strijden voor meer openheid en tegen geheimzinnigheid.
BELASTINGEN EN DRAAGKRACHT
Al jarenlang is er de tendens de belastingheffing naar draagkracht te verschuiven naar nominale – voor eenieder zo gelijk mogelijke heffingen. Dit legt een zwaardere lastendruk op mensen met lage inkomens. Het systeem van progressieve inkomstenbelasting is al jaren geleden veranderd ten gunste van de hoge en top-inkomens, door de hoogste tarieven te verlagen. Dit ten nadele voor de rest in de vorm van hogere tarieven en bezuinigingen. Ook is men al weer bezig met herziening van het belastingstelsel, waaronder ook het uitbreiden van het gemeentelijk belastinggebied. Zo zijn er concrete plannen met herinvoering van het gebruikersgedeelte van de onroerendezaakbelasting (OZB) en een ingezetenenheffing (vanaf een bepaalde leeftijd -ongeacht de hoogte van het inkomen – een gelijk te betalen belastingbedrag). Met, zoals aangekondigd, een gelijktijdige verlaging van loon- en inkomstenbelasting levert dit voor de hoogste inkomens grote voordelen op en grote nadelen voor de rest.
Door het aannemen van een NCPN-motie heeft de gemeenteraad zich hier destijds tegen verklaard en zich met dat standpunt tot het landsbestuur gewend. Ook hogere bijdragen en eigen risiico’s (zorglasten), verhoging van huren, OZB, rioolheffingen en afvalstoffenheffing (woonlasten) moeten worden gezien als lasten die niet of slechts ten dele naar draagkracht geheven worden. De gemeenteraad moet op het landsbestuur druk blijven uitoefenen om verdere afkalving van het draagkrachtprincipe te voorkomen en zich tegen de voor mensen met lage en middeninkomens schadelijke plannen blijven verzetten.
Daar waar de gemeente wel zelf directe invloed heeft moet de belastingdruk in de hand worden gehouden. Voor mensen met de laagste inkomens moet de mogelijkheid van kwijtschelding van gemeentelijke belastingen en heffingen blijven. Zo moet de gemeenteraad zich ook opstellen tegen pogingen van waterschappen de kwijtschelding van waterschapslasten onmogelijk te maken. De NCPN zal in die zin in en buiten de gemeenteraad haar standpunten in dezen naar voren brengen en optreden.
ÉCHT WERK MAKEN
Al vele jaren is het praktijk dat werkloze inwoners die een gemeentelijke bijstandsuitkering aanvragen of daar al van afhankelijk zijn, zonder loon – met behoud van uitkering – aan het werk moeten bij een aan de gemeente gelieerde instanties, bij een particulier bedrijf of een ‘tegenprestatie’ moeten leveren. Werken is belangrijk om geld voor het levensonderhoud te kunnen verdienen, maar dan wel voor een loon volgens de geldende cao’s. Het huidige maatschappelijk systeem is niet in staat om voor alle mensen die willen en kunnen werken een baan te garanderen. Daarom is in een jarenlange strijd door de arbeidersbeweging uitgevochten voor werkloosheidsuitkeringen.Het is dan ook het omdraaien van de werkelijkheid om werklozen te verplichten om voor hun uitkering een tegenprestatie te leveren.
DE NCPN is er op tegen dat de gemeentelijke overheid er willens en wetens aan meewerkt dat banen van anderen verdrongen worden door werklozen voor hun uitkering bij bedrijven te laten werken. De afbouw en uiteindelijke opheffing van de Wet Sociale werkvoorziening (WSW) is de NCPN een gruwel. Mensen die vanwege hun lichamelijke of geestelijke beperkingen minder kunnen presteren mogen niet overgeleverd worden aan het reguliere bedrijfsleven waar de grillen van de markt en onderlinge concurrentie leidend zijn. Bij de beschutte werkplekken, waar de gemeente verantwoordelijk voor blijft, mogen mensen niet ingedeeld worden in naar rentabiliteit onderscheiden catagoriëen. Met kwetsbare mensen hoort behoedzaam te worden omgegaan.
Er mag van de gemeentelijke overheid verwacht worden dat zij toeziet op hoe er, meestal via onderaannemers, met werknemers wordt omgegaan. Met name bij openbare projecten worden mensen onder onaanvaardbare omstandigheden tewerk gezet. Aan extra uitbuiting met gevaar voor de gezondheid van – vaak buitenlandse – arbeidskrachten moet een einde komen. Ook verscherpt gemeentelijk toezicht op de behuizing van buitenlandse arbeidskrachten is nodig.
Bij aanbestedingen moesten bedrijven uit de gemeente en regio een eerlijke kans krijgen. Behoud en bevordering van werkgelegenheid in de industriële productie – belangrijk voor lager- en middelbaar opgeleiden – is een noodzaak. De maakindustrie mag niet uit de gemeente verdwijnen.
GEMEENTELIJKE DEMOCRATIE VERDEDIGEN
Het is van groot belang de volksvertegenwoordigende democratie in de gemeente te verdedigen. Zoals het nationale parlement onderhevig is aan afkalvende zeggenschap door overheveling van bevoegdheden naar Europese instanties, zo staat ook de gemeentelijke democratie onder druk. Door de complexheid van de naar de gemeenten overgehevelde verantwoordelijkheden, ontstaan er bovengemeentelijke constructies waardoor de vertegenwoordigers van het volk – de gemeenteraad – op afstand komen te staan. Ook het door de gemeenteraad aan B&W uit handen geven van bevoegdheden gaat ten koste van de gemeentelijke democratie.
De NCPN heeft zich daar steeds met argumenten tegen verzet. Het mag niet zo zijn dat inwoners ermee geconfronteerd worden dat de door hen gekozenen over voor hen belangrijke zaken geen zeggenschap hebben. De laatste jaren worden er in ons land, onder de vlag van burgerparticipatie, meerdere proeven uitgevoerd om inwoners bij gemeentelijke besluitvorming te betrekken. Zolang een en ander leidt tot meer zeggenschap van inwoners tussen de verkiezingen, is de NCPN daar niet op tegen. De NCPN waakt er – gezien een aantal in gemeenteland voorkomende voorbeelden – voor dat niet-inwoners qua inkomen en maatschappelijke positie een deel van de bevoegdheden van de gemeenteraad overnemen.
Privatisering van overheidstaken zet ook de volksvertegenwoordiging buitenspel en is dan ook een aantasting van de gemeentelijke democratie. Een volgende fase in herindeling van gemeenten – tot verdere vergroting van gemeenten – is niet denkbeeldig, gezien eerdere landelijke politieke standpunten zoals een minimum van 100.000 inwoners. Dat zou inwoners nog verder op afstand van de gemeentelijke overheid brengen en zo schade aan de gemeentelijke democratie toebrengen.
De NCPN zal met alle haar ten dienste staande middelen, in het belang van de overgrote meerderheid van de bevolking, tegen elke aantasting van de gemeentelijke democratie optreden.
DORPSGEMEENSCHAPPEN
De gemeente De Fryske Marren bestaat uit veel meer dan de voormalige gemeentelijke hoofdplaatsen Balk, Joure en Lemmer. Veel inwoners van de gemeente wonen in kleine dorpsgemeenschappen. Voorzieningen zoals dorpshuizen, scholen, sport- en culturele voorzieningen zijn dan ook zeer belangrijk voor de leefbaarheid op het platteland en een draagvlak voor het instandhouden van het verenigingsleven. De afgelopen jaren zijn deze voorzieningen onder grote druk van bezuinigingen komen te staan. Zo hebben ook de mensen op het platteland hun aandeel betaald in het redden van de grote banken, waarvan de directeuren en aandeelhouders zelfzuchtig voortleven.
Al die niet-zelfzuchtige inwoners die deze voorzieningen en verenigingen, ook onder de moeilijkste omstandigheden behouden en willen behouden, en waar de gemeenschap trots op mag zijn, mogen niet met een beroep op de participatiemaatschappij – de basis van veel bezuinigingen – overvraagd worden. Daar waar de gemeentelijke overheid in zijn verantwoordelijkheid terug wil treden, mag het niet zo zijn dat de vrijwilligers er door de overheid afgeschoven taken bij krijgen door de door bezuinigingen ontstane gaten op te vullen.
De NCPN zal ook de komende tijd de ontwikkelingen in de kleine gemeenschappen nauwlettend volgen en opkomen voor behoud en waar nodig herstel en verbeteringen van de voorzieningen. Mede daarom moet bij de verdeling van woningcontingenten, bij gebleken vraag en behoefte, ook in kleine dorpen woningbouw mogelijk zijn. Dat is des te meer van belang om de huidige kapitalistische ontwikkeling waardoor het platteland ontvolkt dreigt te worden, tegen te gaan.
Er is al lange tijd een verontrustende afslanking van het openbaar vervoer gaande. Ook een resultaat van meer kapitalistische marktwerking. Ook de nieuwste plannen laten een verdere afslanking zien: minder bussen, minder buslijnen, veel meer dorpen dan tot nu toe zullen worden overgeslagen. Tegen het geïsoleerd raken van dorpen moet gevochten worden! Vooral jongeren en ouderen ondervinden de nadelen van toenemende onbereikbaarheid door verdere verschraling van het openbaar vervoer. Dat het provinciebestuur hierover gaat, mag geen enkele beletsel zijn voor de gemeentelijke overheid haar verantwoordelijkheid voor het welzijn van de inwoners in dezen te nemen. Alleen het feit dat het Gemeentehuis vanuit meerdere delen van de gemeente niet of zeer moeilijk met het openbaar vervoer bereikbaar is, is onaanvaardbaar.
DE TOEKOMST
Er bestaan grote problemen op wereldniveau. Uiteraard maken ook onze gemeente en haar inwoners daar deel vanuit. De crises stapelen zich op: klimaatcrisis, wooncrisis, het aanwakkeren van mondiale tegenstellingen met permanente reële oorlogsdreiging, toename van ongelijkheid, armoede en honger bij zeer velen en gigantische ophoping van rijkdommen bij enkelen. De laatste tijd is de NCPN als politieke partij niet meer de enige die zich daar druk over maakt. In sommige andere partijen en onder wetenschappers worden vraagtekens geplaatst bij het functioneren van het kapitalisme als systeem. Doch al te veel denkt men dan dat de aard van het kapitalisme veranderd kan worden.
De optie socialisme – die de NCPN een historische onvermijdelijkheid vindt – wordt dan angstvallig verzwegen. De huidige grote problemen, die nu juist vanwege het kapitalisme zijn ontstaan, kunnen niet op een kapitalistische wijze opgelost worden, omdat de ontstane problemen inherent zijn aan het systeem en zijn ontwikkelingsgang. Tijdelijke oplossingen zullen daarom dan ook geen structureel karakter kunnen krijgen. De winsthonger van enkelen, alsmede de eigendomsverhoudingen, moeten aan banden worden gelegd.
De NCPN windt er geen doekjes om: alleen socialisme zal de mensheid van de ondergang kunnen redden. Socialisme is in het belang van de overgrote meerderheid van de wereldbevolking. Het is die wetenschap die de NCPN – ook in de gemeenteraad – in staat stelt om tegen alle klippen op te roeien en door te gaan met op te komen voor de bevolking en vooral voor hen die dat het meest nodig hebben.
SOCIALE RECHTVAARDIGHEID!
EERST DE MENSEN, NIET DE WINST!
Voor de in dit programma genoemde onderwerpen heeft de NCPN zich in de lange periode van vertegenwoordigd zijn in de gemeenteraad, maar ook recent, steeds ingezet en mag daarop beoordeeld worden.
Alles uit deze uitgave mag gepubliceerd, vermenigvuldigd en doorverteld worden zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.