Op 1 juni behandelen de gemeenteraad van De Fryske Marren het voorstel tot een gemeentelijke visie voor de toekomst. De NCPN zei daar het volgende van:
“Wat voor een gemeente wil De Fryske Marren zijn”, daar gaat de geactualiseerde gemeente-visie over. Er is heel wat aan voorafgegaan: veel besprekingen en vergaderingen, ambtenaren hebber er hun uiterste best op gedaan. Daarom voel ik mijn nu – over wat ik nu ga zeggen – een soort spelbreker. Elke gemeente moet, zo heb ik begrepen, zo’n visie hebben. Anders doe je de Verenigde Naties en jezelf tekort… De gemeenten – allemaal minstens één of twee keer gefuseerd – behalve de gemeente Rozendaal met nog geen 3000. Inwoners, waar men zo’n zes jaar langer leeft en vijftien jaar een betere gezondheid heeft. Want dat is de situatie: de mensen waartoe ook ik behoor leven zes jaar korter en zijn meer ziek dan mensen die meer geld hebben. Onderzoeken wijzen uit dat het effect van gemeentelijke aanpakken op het verkleinen van de gezondheidsverschillen nog weinig zichtbaar is. En dat na jaren van gemeentelijke visies waarin hoge waarde aan de gezondheid van inwoners wordt gesteld.
En dan lees ik dat we aansluiten op relevante maatschappelijke (inter)nationale ontwikkelingen. Wat denken we wel wat wijzelf als gemeente in de hand hebben? Wat dragen wij aan onze achterkleinkinderen over? Dat is de alomvattende vraag in dit visie-voorstel. En ook, wat voor cultuur geen wij door? Welke Cultuur? Die van de forse bezuinigingen op sport en cultuur? Dat inwoners acht weken of langer op een antwoord moeten wachten? De cultuur dat je als aanvrager van bijstand in het ziekenhuis wordt opgebeld met de mededeling dat je moet solliciteren; dat je als eerlijke inwoner bijna twee jaar lang als fraudeur behandeld wordt? De cultuur van €1.500.000.- aan een van de grootste wereldconcern beloven? Is dat de cultuur die wij aan onze kinderen, klein- en achterkleinkinderen moeten doorgeven? Staat dat in het boek ‘De goede voorouder’ van Roman Krznaric, dat de burgemeester in zijn inleiding noemt?
In 2008 brak de crisis uit. De politieke cultuur was toen – nationaal en internationaal – het redden van de grote bankinstellingen, met vele miljarden. De gemeente en de inwoners, het verenigingsleven, de bibliotheken (cultuur!!), de sociale voorzieningen, zij hebben het geweten! In 2015 kwamen de transities met de Participatiewet. Dat was de volgende cultuuromslag! Zelfredzaamheid, eigen kracht. En dat is nog steeds de cultuur…! Moeten we die aan de volgende generaties doorgeven?
Oorlogen, handelsoorlogen, tussen de grote kapitalistische machtsblokken drijven op de spits en hebben al weer tot een hete oorlog op dit continent geleid. Welke gevolgen zal dat hebben voor met name al die mensen die al zes jaar korter leven dan hun andere soortgenoten? Heb niet de illusie dat de gevolgen aan deze gemeente en haar inwoners voorbijgaan. Dit alles overdenkend krijgt het zo stellig genoemde begrip ‘brede welvaart’ een vreemde klank. De doelen van de Verenigde Naties? De milennium-doelstellingen? Is dan niet het stichten van vrede nu de hoogste prioriteit? Als we het dan hebben over aansluiting bij een aantal relevante maatschappelijke nationale en internationale ontwikkelingen, dan zou ik eerst wel eens willen praten over een politieke beoordeling van die ontwikkelingen. Want zo positief zijn die allemaal niet…
Met deze visie gaan we niet de toenemende ongelijkheid bestrijden; een eind maken aan het beslag leggen door de rijken op bijna alle beschikbare grond. Dat ten koste van sociale woningbouw voor al die mensen die zes jaar korter leven. Wij kunnen nu wel als gemeente prachtige vergezichten willen schetsen, maar de wereld ziet er heel anders uit en ook de vooruitzichten zien er heel anders uit dan een op papier gezette wens. De rijke en bemiddelde verwende mens in deze contreien – de langst levenden – wil nog meer luxe en ruimte. De politieke cultuur van dit moment is om dat te faciliteren. Minder bemiddelde mensen raken hun campings kwijt. Dat is de huidige cultuur en praktijk.
Honderden miljoenen mensen dreigen te verhongeren. Ondanks al die prachtige millenniumdoelstellingen van de Verenigde Naties, welke ook als leidraad voor deze visie gelden. Deze cultuur – deze ook politieke cultuur – wil de NCPN niet doorgeven aan kleding- en achterkleinkinderen. Het was beter geweest om als gemeente ons te wapenen tegen alle onheil dat onze inwoners de komende jaren te wachten staat.