Het artikel in de Leeuwarder Courant van maandag 19 september, over de uitvoering van de Participatiewet en geschreven door Jantien de Boer, was voor mij als gemeenteraadslid zeer interessant. Vooral de uitspraak van een bewindvoerder, die de Participatiewet ‘het gif van de onderkant van de maatschappij‘ noemde, zal bij menig bestuurder en beleidsuitvoerder hard aangekomen zijn. Één van de genoemde voorbeelden was van een cliënt die een boete kreeg omdat opname met ernstige verwondingen in het ziekenhuis niet gemeld was. Zo was ikzelf eens betrokken bij iemand die bijstand aanvroeg, die voor een operatie in het ziekenhuis belandde (wel gemeld!) en in het ziekenhuis opgebeld werd met de mededeling dat er wel gesolliciteerd moest worden….Zo heb ik meermalen gezien dat er om het minste of geringste de uitkering werd opgeschort of zelfs beëindigd. Ook worden er aan mensen impertinente vragen gesteld over dat er zo weinig boodschappen waren gedaan en dat aan iemand die, vele weken wachtend op een bijstandsaanvraag, uit angst voor huurachterstand op eten en drinken bezuinigde. Op een vraag van mij aan B&W hierover kreeg ik als antwoord: bijstand wordt gegeven voor een voorziening in het levensonderhoud; boodschappen horen daarbij, daarom onze vraag… Met zulke woorden wordt de echte reden – het wantrouwen in de mens – afgeschermd.
En wat dat wantrouwen betreft: als je een mantelzorger die in de bijstand zit en boodschappen voor je doet, de boodschappen in de winkel voorschiet, het geld op de rekening stort, doe dat nooit met de omschrijving ‘bedankt voor het boodschappen doen’, zoals goed bedoeld in het artikel wordt gezegd. De op bezuinigingen beluste kan dit ook zien als inkomsten uit arbeid, met als gevolg de beschuldiging van fraude. De zieke kan beter geld meegeven en later onderhands afrekenen. Overdreven? Geenszins!
Zo ben ik bang dat er nogal wat mensen – die niet met de Participatiewet te maken hebben en gezien hun inkomen wel op de energietoeslag recht hebben – deze niet aanvragen. Vooral door de gebrekkige of zelfs het ontbreken van gemeentelijke voorlichting hierover. Gemeenten zijn heel scherp op het digitaal aanvragen van deze toeslagen en ook andere bestaande voorzieningen. Men gaat er maar vooruit dat iedereen een computer heeft of Iets soortgelijks en er mee om kan gaan. Een computer is voor een arm mens in
aanschaf en gebruik hartstikke duur. Versleten computers vervangen is voor velen onbetaalbaar. Gemeenten geven dan nog wel de mogelijkheid door middel van papieren formulieren aan te vragen. Mijn ervaring als gemeenteraadslid en helpende hand is dat men daar zeer moeilijk over doet. Sterker nog; dat men ondanks naar buiten gebrachte mooie doelstellingen het aanvragen van gemeentelijke sociale regelingen niet aanmoedigt, maar ontmoedigt.
Het is waar dat gemeenten om de uitgaven voor het sociaal domein in de hand te houden soms harder zijn dan de Participatiewet dat toelaat. Maar deze wet op zich is niet door zijn doelstelling een prima wet, zoals vaak gezegd wordt. De wet is keihard en lokt alleen al daarom beslissingen en de omgang met mensen uit die verder gaan dan de wet zelf.
Rinze Visser, raadslid De Fryske Marren (NCPN)
(dit artikel is aangeboden aan de Leeuwarder Courant en zonder opgaaf van redenen niet geplaatst).