Redactie
Donderdag 6 juli heeft de Tweede Kamer een motie aangenomen van de coalitiepartijen VVD, D66, CDA en ChristenUnie met betrekking tot de hongersnood in de Sovjet-Unie begin jaren ’30. Tegen alle historische feiten in, wordt de hongersnood bestempeld als een ‘genocide’ van de Oekraïense bevolking. De motie stelt dat de hongersnood bewust zou zijn “gepland en uitgevoerd door het toenmalige Sovjet regime om het Oekraïense volk en identiteit te onderdrukken.” Het doel van deze ongekende geschiedvervalsing is niets anders dan het verder demoniseren van het communisme.
Deze geschiedvervalsing vanuit de Nederlandse staat komt in navolging van een anticommunistische resolutie van de Europese Unie met dezelfde strekking uit 15 december 2022.¹ Dit is echter niet de eerste poging om de geschiedenis van de hongersnood van begin jaren ’30 te verdraaien. De eerste pogingen daarvoor werden ondernomen door de nazi’s, die in 1933 begonnen met een propaganda campagne omtrent de hongersnood, met als doel de publieke opinie voor te bereiden op de ‘bevrijding’ van Oekraïne door nazi-Duitsland. In de partijkrant van de NSDAP, de Volkischer Beobachter verscheen in 1933 de eerste publicatie over een vermeende ‘volkenmoord’.² De nazi-propaganda werd overgenomen door Amerikaanse media, voornamelijk de media in handen van mediamagnaat en nazi-sympathisant William Randolph Hearst.³
De hongersnood – die overigens niet alleen Oekraïne trof maar ook andere delen van de Sovjet-Unie – had niks te maken met een complot om “het Oekraïense volk en identiteit te onderdrukken,” zoals de motie stelt. De werkelijke oorzaken zijn van heel andere aard.
De werkelijke oorzaken van de hongersnood
Afgezien van de extreme droogte en een hevige tyfusepidemie die de Sovjet-Unie trof in de periode 1930-1932, woedde in die periode een heuse burgeroorlog in de Sovjet-Unie. Eind jaren ’20 was de collectivisatie van de landbouw ingezet. Daartegen werd hevig verzet geboden door de rijke boeren, de zogenaamde koelakken. De koelakken verrijkten zich via de uitbuiting van landarbeiders en arme boeren, die door de onderdrukking van de koelakken jarenlang in armoede en honger hadden geleefd. De koelakken wilden die uitbuiting voortzetten. Op enorme schaal saboteerden de koelakken de agrarische productie van de gecollectiviseerde landbouw (de coöperaties en staatsboerenbedrijven), om zo hun eigen producten tegen de hoofdprijs te kunnen verkopen. In grote delen van de Sovjet-Unie werd de oogst van coöperaties gesaboteerd, landbouwmachines vernield, graanopslagplaatsen in brand gestoken en miljoenen runderen, paarden en ander vee gedood. Er werden reactionaire, contrarevolutionaire organisaties opgezet. Honderden bolsjewieken en boeren die aan de voorhoede stonden van de collectivisatie werden vermoord.
In deze zeer moeilijke context, die gecompliceerd werd door nog een reeks andere factoren, zijn ongetwijfeld ook fouten gemaakt bij de collectivisatie. Zulke fouten werden door de communistische partij ook gesignaleerd en men probeerde daar oplossingen op te vinden.
Hoe dan ook is het historisch aantoonbaar dat de Sovjetmacht talloze initiatieven ondernam om de gebieden die door hongersnood werden getroffen, inclusief de regio’s in Oekraïne, zoveel mogelijk te voorzien van voedsel.⁴ De hongersnood begin jaren ’30 was dus absoluut geen bewuste en geplande daad gericht tegen de Oekraïense bevolking. De ‘holodomor’, ofwel de fascistische complottheorie dat er een plan zou zijn om Oekraïense bevolking uit te hongeren, is een mythe. Het is een grove vervalsing van de geschiedenis.
Het doel achter de anticommunistische motie die de Tweede Kamer heeft aangenomen is puur politiek gemotiveerd. Het doel is om het anticommunisme verder op te voeren. Ze demoniseren de klassenstrijd en de poging om een betere maatschappij op te bouwen die niet is gebaseerd op de uitbuiting van mensen.
Van nazi-propaganda uit de jaren ’30 naar anticommunistische moties anno 2023
Het mediaconglomeraat van Hearst verspreide in de jaren ’30 in de Verenigde Staten verhalen van een zogenaamde ‘Thomas Walker’, die de ‘genocide’ zou hebben meegemaakt tijdens zijn verblijf in Rusland. Deze verhalen bleken echter fictie te zijn. ‘Thomas Walker’ was een pseudoniem van Robert Greene, die veroordeeld is voor vervalsing en die helemaal niet in Oekraïne is geweest. Greene verkocht anticommunistische verhalen aan het mediaconglomeraat van Hearst en aan de nazi’s, inclusief foto’s die helemaal niets te maken hadden met de hongersnood van begin jaren ’30, maar die van de hongersnood tijdens de burgeroorlog begin jaren ’20 waren of zelfs foto’s uit andere landen.⁵
De vervalsing van de geschiedenis omtrent de hongersnood begin jaren ’30 werd in de naoorlogse periode in het kader van de zogenaamde ‘koude oorlog’ gepromoot in de VS. Anticommunistische historici zoals Robert Conquest werden aan het werk gezet.⁶ Er werden ‘getuigenissen’ verzameld van Oekraïense fascisten; mensen die met de nazi’s hadden gecollaboreerd of betrokken waren bij de fascistische ‘Organisatie van Oekraïense Nationalisten’ van Stephan Bandera, de Oekraïense fascist die in 2010 postuum werd geëerd als ‘held van Oekraïne’.
In de afgelopen jaren is de anticommunistische propaganda rondom de ‘holodomor’ op grote schaal gepromoot door het reactionaire Oekraïense regime, die in 2006 een resolutie doorvoerde waarmee de hongersnood als ‘genocide’ werd erkent. Interessant genoeg wezen peilingen van het Internationaal Instituut voor Sociologie van Kiev indertijd uit dat slechts een minderheid van de Oekraïense bevolking de anticommunistische interpretatie van de hongersnood steunde. Met tentoonstellingen en andere manieren werd geprobeerd de publieke opinie te beïnvloeden – tentoonstellingen waar overigens o.a. foto’s van uitgehongerde mensen te zien waren die niet eens gemaakt zijn in Oekraïne of niet in de jaren ’30, bijvoorbeeld een foto van een gezin uit Oklahoma.⁷
Daarnaast brengen ze in de motie – in het kader van de imperialistische oorlog in Oekraïne – de invasie van de kapitalistische Russische Federatie in verband met de socialistische Sovjet-Unie. De huidige imperialistische oorlog in Oekraïne is een oorlog tussen imperialistische machten, tussen kapitalistisch Rusland en zijn bondgenoten enerzijds en de NAVO, VS, EU en hun bondgenoten anderzijds, die concurreren over de controle van markten, grondstoffen en invloedsferen. Het is walgelijk dat geprobeerd wordt deze oorlog te associëren met de Sovjet-Unie en het socialisme. De oorzaak van deze oorlog ligt juist in het kapitalisme dat met de contrarevoluties werd hersteld. In de Sovjet-Unie leefden de Oekraïense, Russische en andere bevolkingsgroepen decennialang vredig samen en bouwden ze aan een wereld die vrij is van oorlog, armoede, discriminatie en uitbuiting.
Zulke anticommunistische moties worden gebruikt door de regering en de EU om het communisme te belasteren. Via geschiedvervalsing en reactionaire theorieën zoals het totalitarisme, wordt geprobeerd het communisme en het fascisme aan elkaar gelijk te stellen. Er wordt gepoogd de publieke opinie zodanig te beïnvloeden dat het makkelijker wordt om communistische partijen, symbolen en pers te verbieden, zoals het al in veel lidstaten van de Europese Unie al gebeurt. Overigens maakt ook de regering van het kapitalistische Rusland zich in andere vormen schuldig aan geschiedvervalsing en anticommunisme, die hand in hand gaan met de repressie van de arbeidersbeweging.
Alle partijen in de Tweede Kamer steunen het anticommunisme
Met uitzondering van de fascistoïde FvD, stemden alle politieke partijen in de Tweede kamer voor de anticommunistische motie, inclusief partijen die zich voordoen als progressief, links of zelf socialistisch, als de SP en BIJ1. De FvD stemde niet vanzelfsprekend tegen om de historische waarheid te verdedigen. De FvD loopt immers voorop als het gaat om anticommunistische complottheorieën, bijvoorbeeld met de anticommunistische theorie van het “cultuurmarxisme”. De FvD stemde tegen om partijpolitieke redenen en in verband met de steun van die fascistoïde partij voor de kapitalistische Russische Federatie. Dat reflecteert de oriëntatie van delen van de Nederlandse bourgeoisie op samenwerken met het Euroaziatische kapitaal.
De hypocrisie blijkt ook uit het feit dat een reeks hongersnoden die onder het imperialisme hebben plaatsgevonden, zoals o.a. in India, waar destijds met medeweten van de imperialistische regering talloze mensen verhongerden, niet worden erkend als genocide.
De geschiedvervalsing van de (ondertussen demissionaire) regering en alle andere politieke partijen in de Tweede Kamer die erin meegaan zijn uiterst verwerpelijk. Het bestempelen van de hongersnood van de jaren 30 als genocide is niet alleen een leugen, maar ook respectloos richting de mensen die honger hebben geleden als gevolg van droogte en grootschalige sabotageactiviteiten door de grote kapitalistische landeigenaren. De geschiedenis van de Sovjet-Unie is niet die van genocide, oorlog en rivaliteit, maar juist van samenwerking, kameraadschap en solidariteit. Russen, Oekraïners en andere bevolkingsgroepen hebben meer dan 70 jaar in vrede met elkaar geleefd in de Sovjet-Unie. De kapitalistische restauratie bracht daarentegen weer oorlog, honger en fascisme terug naar dit gebied van de wereld.
De NCPN en CJB verwerpen deze geschiedvervalsing door de Nederlandse staat en de EU volledig. De verworvenheden van de Sovjet-Unie en de Oktoberrevolutie kunnen niet uit de geschiedenis worden gewist met zulke leugens. Wij zullen als communisten blijven doen wat communisten altijd hebben gedaan: strijden voor een wereld waarin mensen in vrede samen kunnen leven in een wereld zonder uitbuiting, armoede en oorlog.
Bronnen
- European Parliament Joint Motion for a resolution on 90 years after the Holodomor (2022/3001RSP)
- D. Tottle (1987), Fraud, famine and fascism: the Ukrainian genocide myth from Hitler to Harvard, Toronto: Progress books.
- Ibid.
- B. Opsimos (2017), ‘De collectivisering in de USSR: maatschappelijk bondgenootschap en klassenstrijd in de socialistische opbouw’, KOMEP, 5.
- D. Tottle (1987), Fraud, famine and fascism: the Ukrainian genocide myth from Hitler to Harvard, Toronto: Progress books.
- R. Conquest (1986), The Harvest of Sorrow.
- D.K. ‘De aanhoudende propaganda over de hongersnood in Oekraïne’ Rizospastis 19 maart 2022.